نگاهی به آخرین و اولین شماره های روزنامه اتفاق اسلام در قبل و بعد از تشکیل حکومت مجاهدین در هرات-۱۳۷۱

نوشته: نوراحمد کریمی

با شروع سال ۱۳۷۱ خورشیدی، هرات شاهد تحولات چشمگیر در عرصه سیاسی و نظامی بود که البته بعضاً نشانه های آن  در تنها روزنامه این شهر و دیار یعنی « روزنامه اتفاق اسلام» در قالب مقالات و گزارشاتی که به نشر می رسید، به چشم می خورد. دیگر اتفاق اسلام آن روزنامه ای نبود که با مقالات شدیدالحنش به مجاهدین می تاخت و سنگ آرمانی « انقلاب ثور» را بر سینه می کوبید.
کلمات « فیودالیزم»، «اخوان الشیاطین»، «اشرار » و « ددمنشان » که تا آن زمان به مجاهدین اطلاق می شد، به واژه « مخالفین مسلح» بدل شد و کلمه «  صلح  » جای تکراری « انقلاب کبیر پدر وطن » را در مقالات نگارندگان روزنامه به خود اختصاص داد.

 اواخر ماه حمل در کنار اینکه  اراکین دولتی در هرات با دیپلوماسی ها و مزاکرات پنهانی با فرماندهان مجاهدین برای مواجهه شدن با رویدادی بزرگ آماده گی می گرفتند، دست اندر کاران این روزنامه نیز نوید صلح و خاتمه جنگ  به شهروندان می دادند.

کارمندان روزنامه اتفاق اسلام که در واپسین روز های عمر حکومت داکتر نجیب الله همچون سایر شهروندان هرات، ملتهب و نگران متوجه اوضاع و احوال بودند، بعد از نشر روزنامه روز پنجشنبه مورخ ۲۷ ماه حمل ۱۳۷۱ دست از فعالیت کشیدند.

——————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————–

از مهم‌ترین عناوین آن روز روزنامه  می‌توان به « اتحاد و یکپارچگی مردم ضامن تامین صلح و امنیت در کشور است »، «  صلح بزودی در کشور تامین می شود»، « از طریق نظامی نه، بلکه از طریق مفاهمه می توان به صلح رسید» و « در روز های عیدی که گذشت، در همه جا صحبت صلح بود » اشاره کرد.
همچنان در آن شماره از روزنامه در کنار نشر ( ماده سی و هشتم قانون اساسی جمهوری دموکراتیک خلق افغانستان) با این مضمون که « اتباع جمهوری اسلامی افغانستان اعم از زن و مرد بدون نظر داشت تعلقات ملیت، لسان، نژاد، قبیله، دین، مذهب، عقیده سیاسی، تحصیل، شغل، نصب، دارایی، موقف اجتماعی، محل سکونت و اقامت در برابر قانون دارای حقوق و مکلفیت های مساوی میباشند.تعین هر نوع امتیاز غیر قانونی و یا تبعیض نسبت به حقوق و مکلفیت های اتباع ممنوع است. » شعار هایی نیز در پایین صفحات اول و چهارم آن به چشم می آید که عبارت بودند از: « ملت های با هم برادر کشور! نگذارید که جنگ طلبان تحت حمایت بیگانگان استقلال و حاکمیت ملی کشور ما را به مخاطره مواجه سازند.» و « قوماندانان مسلح مخالف! وقت آنست تا توان و نیروی خود را بخاطر التیام درد های هموطنانان بکار بندید و به جنگ خاتمه بخشید.» 
چهار روز بعد و پس از توقف کوتاه در نشرات روزانه اتفاق اسلام، مجدداً فعالیت های مطبوعاتی کارمندان این روزنامه بخاطر ارائه اخبار و رویدادهای صورت گرفته در این شهر و دیار، البته با همان مدیریت سابق ادامه می یابد.
شماره ۲۱ سال ۱۳۷۱ روزنامه اتفاق اسلام آغاز دوره ی دیگری از فعالیت های مطبوعاتی بود که به مدت سه و نیم سال، بین سال‌های ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۴ شمسی، ادامه یافت.

این روزنامه در نخستین شماره خود بعد از روی کار آمدن مجاهدین با رنگ سبز و با تصاویری از استاد برهان الدین ربانی و محمد اسماعیل در صفحه نخست به چاپ رسید.
عمده حوادث شهر هرات در روز ۲۹ حمل و یک روز بعد از آن عبارت بود از: آزادی شهر هرات به دست مجاهدین، استقبال مردم از پیروزی آنها، ورود محمد اسماعیل به  این شهر و ایراد سخنرانی وی در مسجد جامع شهر هرات که  شرح و تفصیل هر یک از این وقایع، در اولین شماره روزنامه اتفاق اسلام بعد از پیروزی مجاهدین در اول ثور ۱۳۷۱ به نشر رسیده است.
در نخستین شماره این دوره  از  روزنامه « پیام تبریکیه استاد برهان الدین ربانی به مناسبت فتح پیروزمندانه ولایت هرات» به دست نشر  سپرده شد که در قسمتی از آن پیام چنین آمده بود: 
« … بسیار خوشحالم در آغاز بهار ملت داغدیده و ستم کشیده، هرات قهرمان به نیروی لایزال پروردگار عالم فتح گردید و در  هراتی که روزگاری مهد کانون فرهنگ و تمدن اسلامی بود و در اثر اشغال تجاوزگران ارتش تا دندان مسلح شوروی سابق به ویرانه و تل خاکی مبدل گردیده بود، اکنون بدست قدرتمند فرزندان ایثارگر و قهرمان شما، رایت و لوای توحید به اهتزار در آمد و اشک شوق از چشمان همه شما ریختن گرفت…» 
« اعلامیه امارت عمومی حوزه جنوب غرب جمعیت اسلامی افغانستان» از ‏مطالب مهم دیگری است که در این شماره از روزنامه  ثبت شده و مجاهدین ضمن صدور فرامین چهار گانه در قالب این اعلامیه، سعی در تامین نظم و امنیت شهر هرات در آغازین روز های پیروزی داشتند. این فرامین که با امضای محمد اسماعیل به نشر رسیده بود، عبارت بودند از:
« ا- حکومت الحادی و استبدادی موجودیت خود را از دست داده و مضمحل شده است و مجاهدین بر اوضاع تسلط کامل دارند. بناءً تمام افراد جامعه در تامین نظم و امنیت عمومی مکلفیت دارند.
هرگاه حرکات مشکوک و اخلال گرانه ای را مشاهده نمایند، به اسرع وقت به نزدیک ترین پسته های امنیتی جهادی اطلاع دهند.
۲- از قتل و قتال و انتقام گیری خودسرانه جداً خود داری شود.
۳- افرادی که تا کنون زیر پوشش رژیم کمونیستی ایفای وظیفه مینمودند، شامل عفو عمومی بوده و هیچکس حق ندارد، به جان و مال و آبروی آنها تجاوز کند.
۴- تمامی دارایی های منقول و غیر منقول اشخاص و موسسات، از هرگونه تعرض دستبرد، مصئون است.
تخلف از موارد فوق جرم شناخته شده و با متخلفین جداً برخورد میگردد.» 
همچنان عبدالخالق همایی یک تن از خبرنگاران روزنامه در همین شماره نخست اتفاق اسلام پس از روی کار آمدن حکومت مجاهدین در هرات با چاپ گزارشی تحت عنوان « امیر نامدار حوزه جنوبغرب جمعیت اسلامی افغانستان وارد شهر هرات شد» می‌نویسد:
« محمد اسماعیل با شکوه و صلابت تمام در اوج احساسات گرم و اسلامی خواهران و برادران مسلمان، وارد شهر فتح شده قهرمان پرور هرات شده و پس از ادای نماز ظهر در مسجد جامع بزرگ شهر هرات و در اجتماع چندین هزار نفری مردم تشنه گان دیدار خویش، سخنرانی کرد.
پس از آنکه کاروان امیر به همرای گروه کثیری از قوماندانان جبهات جهادی، جمیعت بیشماری از مجاهدین، در وجود قطار بزرگ اعم از تانکها و وسایط خودرو زرهی و موتری، جاده ها و بازار های شهر هرات را پیمود و در بین نهره های کفر شکن تکبیر و شعار های پر حرارت (صلی علی محمد – امیر ما خوش آمد)، ( صلی علی محمد – مجاهدین خوش آمد) وارد صحن مطهر مسجد جامع تاریخی شهر هرات گردید و بعد از آنکه صفوف به هم فشرده طولانی نماز ظهر ترتیب شد و نماز وحدت بخش، با شکوه و عظمت و با خلوص نیت مردم، به امامت فضیلت مآب مولوی خداداد «نائب خطیب مسجد جامع بزرگ شهر هرات» اهداء و در حقیقت سجده های شکر بجا آورده شد، امیر مجاهدین محمد اسماعیل در منبر قرار گرفته و پس از چهارده سال دوری از این مکان مقدس، به سخنرانی آغاز نمودند.
در اولین لحظات، طوفان نهره های تکبیر و هیاهوی شور و شعف بی حد و وصف مردم به حدی بود که امیر را مجال صحبت کردن نبود.
پس از گذشت لحظه های طولانی تبارز احساسات و ابراز شوق و علاقه مردم و مجاهدین، سخنرانی شان آغاز گردید.
امیر عمومی حوزه جنوب غرب در آغاز سخنرانی خود، نخست پیام تبریکی پروفیسور استاد برهان الدین ربانی رهبر جمیعت اسلامی افغانستان را به مناسبت فتح شهر هرات به ملت شهید پرور و مردم قهرمان و مجاهد پرور هرات رسانیدند و در ادامه صحبت خود گفتند: « هرات پس از چهارده سال تحمل، از سلطه کودتای هفت ثور آزاد گردید. این افتخار را که افتخار حوزه جنوب غرب خواهد بود، به پیشگاه شما تبریک عرض میکنم.»
امیر عمومی حوزه جنوب غرب با اشاره به قیام خونین ۱۳۵۷ رات، هرات قهرمان، خطاب به مردم این شهر گفتند: « شما تنها بخاطر آزادی هرات قیام نکردید، بلکه نتیجه این قیام و نهره های تکبیر شما بود که امروز مبینیم، کمپ سوسیالیزم سقوط کرده و قیام شما که به خون ۲۵ هزار شهید گلگون کفن انجامید، باعث آزادی جمهوریت های ترکمنستان، تاجیکستان، ازبکستان و کشورهایی که آزادی را به خواب هم نمیدیدند، گردید و در اثر ایثار و مبارزه شما بود که رییس جمهور ترکمنستان، به حج خانه خدا میرود.»
در این قسمت مردم با سر دادن نهره های تکبری و تبارز احساسات درونی گفتند: ( صلی علی محمد … امیر ما خوش آمد) و اشک شادی نثار میکردند.
امیر نامدار محمد اسماعیل مجاهد نستوه در قسمت دیگری از این سخنرانی گفتند: « هرات کلید آزادی تمام افغانستان بخصوص حوزه جنوب غرب بود. بیاد دارم که چهارده سال قبل نعره های الله اکبر شما خواهران و برادران بود که امروز نتیجه آن را میبینیم و این فتح پیروزی نتیجه همان دعاهای نیمه شب شما و کمک مادی و مالی شما و فریاد های مظلومانه الله اکبر شما بود. و بیاد دارم که در طول ۱۴ سال، این منبر خطابه را با تحمل فشار رژیم کمونیستی دست نشانده روس، نگذاشتید.»
و در این جا از فداکاری های خداجویانه و بی هراس برادر فضلیتمآب مولوی خداداد نائب خطیب آن مسجد جامع بزرگ، به تحصین و تمجید ها یاد آوری نمودند.
در جای دیگر از این خطابه اشاره شد که: « ما با اتکاء به خداوند و بیاری شما برادران میتوانیم ادعا کنیم که هیچ یک از جنگ های جهان ده ماه محاصره بیاد ندارد.  این پیروزی از برکت ۴۲۹ تن شهید و تقدیم ۴۲۹ دسته گل به پیش گاه خدا بود. »
برادر محمد اسماعیل امیر عمومی حوزه جنوب غرب در جای دیگر از این سخنرانی از تمام تاجران و برادران هرات ابراز آرزو بردند که سر از فردا بخاطر خدا و خدمت به این ملت شهید داده و سیر شدن شکم اطفال و بیوه زنان هرات، قیمت های تنزیل داده شود. و صاحبان اجناس، کلیه مواد احتکاری و دست داشته را به بازار عرضه کنند و از همه مجاهدین عزیز خواستند تا در برخورد  با افسران و سربازان دولت قبلی حتی در مواجه شدن با اعضای حزب خلق و پرچم و منسوبین قطعات قومی و دیگر نهاد های دولتی، بر مبنای عفو عمومی و تاکیدات رهبر جمیعت اسلامی افغانستان « پروفیسور استاد برهادن الدین ربانی» به اثر مشی اسلامی برخورد نمایند و کینه ها و انتقام جویی ها را کنار بگذارند. و بر سلامت عملکرد مجاهدین مسلح در برخورد با مردم و جلوگیری از تلاشی های بی مورد منازل و دستگیری اشخاص و ایجاد زحمت برای مردم تاکید ورزیدند . در ختم این سخنرانی فضا مسجد جامع بزرگ شهر هرات در اوج نعره های تکبیر  و شعار (صلی علی محمد – امیر ما خوش آمد ) فرورفته بود، جنبش سیل جمیعت و سر و صدا ها و فریاد های شادی مردم از کنترول گذشته بود که بیان این احساسات تند اسلامی در زبان وصف نمیگنجد و نعره های تکبیر به پاسخ شعار های که از طرف مجاهد نستوه برادر محمد اسماعیل امیر عمومی حوزه  جنوب غرب داده شد، کاخ های ظلم و ستم میلرزید.»
 
گفتنی است در اولین شماره از روزنامه اتفاق اسلام بعد از فتح هرات به دست مجاهدین، مقالات مهم دیگری هم با عناوینی چون: « فتح هرات» ، « پیروز حق بر باطل» ، « هرات در اوج سرور و شادی» ، « اتفاق اسلام مظهر افکار وحدت آفرین مردم ما است» ، « جهاد پیروزمند مردم ما مبین نیروی ایمان آنهاست» و « استقبال مردم هرات از مجاهدین» به دست نشر سپرده شده بود که پرداخت به هر یک از آنها، فرصت و مجال بیشتری می طلبد
نوت: روزنامه اتفاق اسلام از اول سنبله سال ۱۲۹۹ آغاز به فعالیت نموده است و در حال حاضر نسخه های بیشماری از آن در فرهنگسرای دوربین حفظ و مراقبت می شود.