امروز اول ماه حوت برابر با ۲۰ فبروری تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در افغانستان و جهان بوده است و ما به مرور برخی از این وقایع میپردازیم.
اول ماه حوت:
امیر شیرعلیخان در شهر مزار شریف وفات یافت. / ۱۲۵۷ شمسی
امیر شیرعلیخان ، سومین پسر امیر دوستمحمدخان، از دودمان بارکزی بود که دو نوبت بین سال های (۱۸۶۳-۱۸۶۶) و (۱۸۶۸-۱۸۷۹) در افغانستان پادشاهی کرد.
در دوره امارت شیرعلی خان ارتش منظم جایگزین نیروهای جنگی اجیر شد که از اقوام افغانستان در بدل پول و جنس و تقسیم غنایم گرد آمده بودند. شیرعلی خان ارتش را به نیروهای پیاده، سواره، و توپچی تقسیم کرد.
از اصلاحات مهم دوره امیر شیرعلی خان، بهبود اداره پُست بود. چاپ تمبر و تأسیس چاپارخانه ها در تسریع انتقال پیغام ها و خبرها مؤثر بود.
امیر شیرعلی خان، امّا، نتوانست اصلاحات مورد نظر خود را در عرصه های مختلف پیاده کند. او مغضوب قهرِ انگلیسیان شد و افغانستان مورد هجوم بریتانیا قرار گرفت، هجومی که به دومین تجاوز انگلیس شهرت دارد و منجر به قیام مردم افغانستان شد.
——————————————-
امانالله پسر امیر حبیبالله خان در کابل اعلان پادشاهی کرد./ ۱۲۹۷
امیر حبیب الله خان حکمران افغانستان یک روز قبل از آن در جلال آباد هدف گلوله قرار گرفت و کشته شد. قاتل دستگیر نشد و انگیزه قتل هم هنوز به درستی روشن نشده است. حبیب آلله خان در طول ۱۸ سال حکومتش تلاش بسیار کرد که عنوان خود را از «امیر» به «پادشاه» ارتقاء دهد.
وقتی که امیر حبیب الله خان در کله گوش ولایت لغمان به قتل رسید امیر امان الله خان پادشاهی خود را در کابل اعلان کرد. نایب السلطنه سردار نصر الله خان در مراسم فاتحه خوانی در ننگرهار اعلان پادشاهی را کرد و مردم همراه با او بیعت کردند در خطبه جمعه رسماً نام سردار نصر الله یاد شد؛ اما درین وقت امیر امان الله خان در کابل خود را امیر اعلان کرد و در جلسه یی که سخنرانی می کرد، گفت که قاتل پدرم نصر الله خان است.
نصر الله خان یک هیئت را به کابل روان کرد که در جمله این هیئت مادر امان الله خان هم بود وقتی که هیئت وارد کابل شد مادرش از همراهان خود جدا شده و به خانه خود آمد و همراه پسر خود در مورد اعلان پادشاهی موافقه کرد. چون نصر الله خان مواظب اوضاع بود ازین عمل مادر امان الله بسیار مایوس شد و در ضمن دچار مشکلات مالی میشود و از پادشاهی خود دست بردار شد و تمام مردم از پادشاهی امان الله خان حمایت کردند نصر الله خان نادر خان را در قتل برادرش دخیل دانسته او را به زندان انداخت و خودش بعد از آنکه به امان الله خان اطمینان داد که او از امارت مستعفی می باشد به سوی کابل آمد حین داخل شدن به کابل از طرف امان الله خان زندانی شد. بعد از این کار امان الله خان در مسجد عیدگاه سخنرانی کرد و برای مردم اطمینان داد که برای بدست آوردن استقلال کشور خود تلاش می کند درین وقت حضرت شوربازار که عالم دین عصر خود بود لنگی را بر سر امان الله خان گذاشته از او حمایت خود را اعلان کرد.
—————————————————
سلطان علی کشتمند بار دوم به حیث صدراعظم افغانستان تعین شد. ۱۳۶۷
سلطان علی کشتمند در دوره حکومت ببرک کارمل نیز صدر اعظم بود.آقای کشتمند، به سیاست مداری آرام مشهور است.
سلطانعلی کشتمند، فرزند نجفعلی در سال ۱۳۳۵ (خورشیدی) در چهاردهی کابل به دنیا آمد.
گروگانگیری در شهر پیشاور پاکستان/۱۳۷۲
سه تبعه افغان بس حامل شاگردان یک مکتب در پیشاور را به گروگان گرفتند. ربایندگان بس حامل هفتاد و چهار شاگرد مکتب که به اسلامآباد رسیده بودند خواستار ارسال مواد غذائی به شهر جنگ زده کابل شدند.
رویداد ها مطابق تقویم میلادی:
۱۲۵۸ – کشته شدن آخرین خلیفه عباسیان به دست هُلاگوخان
هفت روز پس از تصرف بغداد توسط نیروهای نظامی هُلاگوخان و قتل عام نزدیک به دو سوم ساکنان آن، بیستم فبروری ۱۲۵۸ مستعصم بالله (ابواحمد عبدالله) آخرین خلیفه عباسی کشته شد و خلافت عباسیان برای همیشه پایان یافت.
هلاکو پسر مستعصم را به مغولستان فرستاد تا از آسیای غربی دور شود، مسلمانان دور او جمع نشوند و ادعای خلافت نکند. مستعصم بمانند خلفای چند نسل پیش از او «خلیفه اسمی و تشریفاتی» بود، ولی ثروتمندان مسلمان برای شان پول می فرستادند و خزانه ای پُر از طلا داشتند.
سلطان وقت مصر از دودمام مملوکها پس از آگاه شدن از مرگ مستعصم، خود را جانشین او و خلیفه مسلمین اعلام کرد. با اینکه این ادعای او جز در مصر و مناطق اطراف خریدار نداشت؛ لقب خلافت پس ازاو همچنان میان سلاطین مصر باقی ماند. سه قرن بعد (سال ۱۵۱۷) مصر به تصرف عثمانی درآمد و با این پیروزی، سلطان سلیم یکم امپراتور عثمانی لقب خلافت مسلمین را برخود نهاد و مرکز خلافت را از قاهره به استانبول [در آن زمان؛ اسلامبول] منتقل کرد و این شهررا به جای پایتخت، دارالخلافه نامید. دولت عثمانی بتدریج سرزمین های عربی را تصرف کرد و عنوان خلافت مسلمین را به آنجا گسترش داد و قلمرو خلافت اعلام داشت. سلاطین عثمانی تا پایان دهه دوم قرن ۲۰ لقب خلیفه مسلمین را برای خود حفظ کردند. چراغ عمر این امپراتوری با پایان یافتن جنگ جهانی اول خاموش شد. عثمانی از متحدین آلمان در جنگ جهانی اول بود، آلمان شکست خورد و امپراتوری عثمانی که انگلستان و فرانسه از دیرزمان کمر به انهدامش بسته بودند از میان رفت و جمهوری ترکیه در گوشه اصلی خاک آن برجایش نشست و ….
۱۶۱۹ – سرآغاز انتقال برده سیاه، زن و نوکر به امریکای شمالی
۲۰ فبروری سال ۱۶۱۹ ناخدای یک کشتی هالندی ۲۰ سیاهپوست را که در آفریقا شکار شده بودند به آمریکای شمالی (ویرجینیا) رسانید و به مهاجران انگلیسی این منطقه فروخت و با این عمل کار انتقال برده از آفریقا به آمریکا آغاز شد. مهاجران انگلیسی درسال ۱۶۰۷ وارد ویرجینیا شده بودند. بومیان آمریکای شمالی (سرخپوستان) مطلقا حاضر به کارکردن برای مهاجران نبودند. این بومیان نزدیک به سه قرن با مهاجران اروپایی سر جنگ داشتند و آنان را متجاوز به خاک و تصرف اراضی و املاکشان می دانستند.
همزمان با انتقال ۲۰ برده سیاه، یک کشتی انگلیسی هم ۹۰ زن اروپایی را به جیمزتاون [نخستین آبادی مهاجران در ویرجینیا» منتقل کرد که می توان گفت آنان هم به صورتی واگذار شدند. در آن زمان انتقال آن قبیل زنان سفید پوست به آمریکای شمالی امری عادی بود تا به همسری مردان مهاجر (انگلیسی) درآیند. هریک از این زنان در برابر دریافت ۲۰۰ پاوند (لیره انگلیسی) واگذار می شدند که به جای پول، توتون و بعدا پنبه تحویل می شد. شرط معامله این زنان این بود که متقاضی در کلیسا حاضر شود و با زن مورد نظر ازدواج کند. بنابراین، به یک مرد بیش از یک زن واگذار نمی شد. زن پس از ازدواج آزاد می شد و برده نبود.
۱۶۷۷ – شکست نیروهای استعمارگر اسپانیا از فرانسه در هائیتی
اسپانیایىها از اواخر قرن پانزدهم میلادی استعمار سرزمین هائیتی را آغاز کردند، اما در نیمه قرن هفدهم، سایر اروپاییان و از جمله فرانسویان وارد این منطقه شدند. حضور نیروهای کشورهای دیگر اروپایى باعث وقوع جنگهایى بین آنان گردید که در یک مورد آن، جنگ بین نیروهای اسپانیا و فرانسه درگرفت و در چنین روزی ه شکست اسپانیایى انجامید. پس از این جنگ فرانسویان موفق شدند بخشهایى از هائیتی را تصرف نمایند و حضور خود را در آن منطقه تحمیل کنند. فرانسویان بیست سال بعد، در سال ۱۶۹۷م با اسپانیا در تقسیم این جزیره به توافق رسیدند و بخش غربی جزیره به فرانسویان واگذار گردید و فرانسویها آن را نزدیک به یکصد وسی سال در اشغال خود داشتند. همزمان با آغاز انقلاب کبیر فرانسه در ۱۷۸۹م، سیاهپوستان و بومیان هائیتی قیام نمودند و سرانجام این کشور در سال ۱۸۰۴م به عنوان اولین کشور امریکای لاتین به استقلال رسید.
۱۹۲۸ – اعلام امضای پیمان “اورشلیم” بین اردن و انگلیس
اردن از سالها قبل از جنگ جهانی اول، به عنوان امیرنشین، بخشی از امپراتوری عثمانی به شمار میرفت که پس از جنگ جهانی اول و شکست عثمانی به تصرف نیروهای انگلیسی درآمد. از آن پس با تحمیل خودمختاری این منطقه به جامعه ملل، انگلستان در واقع زنجیرهای به هم پیوسته از سرزمینهای تحت سلطه خویش از مدیترانه تا خلیج فارس تدارک دید. در این میان از همان آغاز شکل گیری کشوری به نام اردن، انگلستان به صورت رسمی در حاکمیت این منطقه دخالت میکرد و نفوذ خود را بیش از پیش در آن گسترش میداد. با این حال در اکتوبر ۱۹۲۲م پیش نویس پیمانی میان این دو کشور به امضا رسید که تا شش سال بعد، آن را به صورت علنی مطرح نساختند. موانعی همچون انقلاب قبائل محلی، سختگیری های کارگزاران داخلی و سنگینی مالیاتهای کمرشکن باعث شد تا طرح علنی این پیمان به تعویق افتد. درنهایت، هنگامی که حاکمیت نظامی و امنیتی انگلستان بر اردن تثبیت شد، در بیستم فوریه ۱۹۲۸م این پیمان چهرهای حقوقی به خود گرفت.
۱۸۷۹ – کنگره آمریکا رسم دوئل Duel (تیراندازی به سوی یکدیگر با حضور شاهد، ازقبل برای انجام آن توافق بعمل آمده، با اسلحه یکنواخت و با هدف انتقامگیری) را در شهر واشنگتن ممنوع ساخت که بعدا در همه ایالات ۵۰ گانه عضو فدراسیون غیر قانونی گردیده است.
۲۰۰۸ – فیدل کاسترو از دنیای سیاست خداحافظی کرد
داکتر فیدل کاسترو در چنین روزی و ۴۸ سال پس از ملی کردن شعب کمپانی های ایالات متحده در کوبا که ۲۲ فبروری ۱۹۶۰ اعلام شده بود و ۴۹ سال و سه روز پس از به دست گرفتن ریاست دولت، در اعلامیه ای که با یک تیتر سراسری در روزنامه «گرانما» چاپ شده بود چنین نوشت: «به این وسیله به هموطنانی که چند روز پیش بازهم به من افتخار دادند و با آراء خود نماینده پارلمان کردند اطلاع می دهم که نه خواهان هستم و نه می پذیرم که [در اجلاس پارلمان که ۲۴ فبروری ۲۰۰۸ گشایش می یابد] باردیگر سمت ریاست شورای کشور و فرماندهی کل قوا برعهده من گذارده شود. تکرار می کنم: نه آرزوی این شغل را دارم و نه بار دیگر آن را خواهم پذیرفت.».
مناسبت ها
روز جهانی عدالت اجتماعی
زادروزها
۱۸۴۴ – زادروز لودویگ بولتزمان، فیزیکدان ایتالیایی
۱۹۲۷ – زادروز سیدنی پوآتیه بازیگر و کارگردان باهامایی-آمریکایی؛ نخستین سیاه پوست برنده جایزه اسکار.
۱۹۴۵ – زادروز جرج اسموت، کیهانشناس و اخترفیزیکدان آمریکایی؛ برنده جایزه نوبل فیزیک سال ۲۰۰۶ .
۱۳۵۲ – زادروز کریم باقری، از بهترین و محبوب ترین بازیکنان تاریخ فوتبال ایران و گلزنترین هافبک جهان
۱۹۶۷ – زادروز کرت کوبین، خواننده راک، نوازنده گیتار و ترانهسرای آمریکایی؛ بنیانگذار گروه گرانج نیروانا .
۱۹۸۸ – زادروز ریانا، خواننده ، طراح مد و مانکن باربادوسی.
درگذشتها
۱۲۵۸ – درگذشت مستعصم، آخرین خلیفه عباسی بغداد، توسط هلاکو مغول.
۱۹۰۷ – درگذشت هانری مواسان، شیمیدان فرانسوی؛ برنده جایزه نوبل شیمی.
۱۹۲۰ – درگذشت رابرت پری، کاشف آمریکایی
۱۹۷۲ – درگذشت ماریا ژئوپرت مایر، فیزیکدان آمریکایی-آلمانی؛ برنده جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۶۳ ، دومین زن برنده جایزه نوبل فیزیک در جهان.