مجله دوربین دانشنامه هرات، ادبی، فرهنگی، هنری و اجتماعی 
امروز 27 ماه قوس برابر با 18 دسامبر تقویم میلادی است. روزی که در تافغانستان و جهان اتفاقات زیادی به وقوع پیوسته است و ما به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.
رویداد ها:
1650 – دو شكست نظامي هند از افغانان در دو سال متوالي برسر قندهار
18 دسامبر سال 1650 ميلادي نيروهاي اعزامي «شاهجهان» امپراتور گورکانی (تیموری) هند به قندهار از سربازان افغان مستقر در اين شهر شكست خوردند و دست به فرار زدند. اين دومين شکست هنديان در قندهار از افغانان بود.
تلاشهاي بي نتيجه سران دهلي در سالهاي 1652 و 1653 ادامه يافت و اين چهار لشكر كشي براي آنان 120 ميليون روپيه طلا هزينه داشت. تمايل به تصرف قندهار از زمان حكومت جهانگيرشاه آغاز شده بود، زيرا كه وي در نظر داشت پايتخت را از دهلي به لاهور منتقل سازد و نمي توانست يك نیروی قدرتمند در قندهار را تحمل كند. و این، درحالی بود که امپراتوران گورکانی استقرار پرتغالی ها و انگلیسی ها را در سواحل شرقی و غربی آن کشور تحمل می کردند و بیم و نگراني از ورود فرانسویان و هالندی هم نداشتند.
1271 – تاسيس امپراتوري جهاني مغولها به مركزيت چين Yuan Dynasty
قوبيلاي قاآن Kublai Khan = Qubilai = Ghubilai (خان خانها؛ متولد 1215 و متوفا در 1294) نوه چنگيز خان مغول (پسر تولي) كه اسما فرمانرواي كل متصرفات مغولها در آسيا و اروپا از جمله بخشهايي از ايران بود، 18 دسامبر 1271 عنوان امپراتوري خود به مركزيت چين را تغيير نام داد و آن را دولت «يوان = يووان» ناميد كه حکومت دودمان يوان Yuan Dynasty تا سال 1368 ميلادي ادامه داشت. هلاكو (هولاگو) كه بر ايران حكومت مي كرد و ايلخاني (حكومت مغولي) ايران را تاسيس كرده بود برادر قوبيلاي قاآن بود.
قوبيلاي قاآن
امپراتوري «يوان» كه تا روسيه و اروپاي مركزي امتداد داشت و ماركوپولو آن را در كتاب خود شرح داده است، در دهه هاي اول عمر خود، يك مجمع (قوريلتاي = خوريلتاي = پارلمان) داشت و در سراسر آن امپراتوري اصول واحدي به نام «ياسا» رعايت مي شد كه چنگيزخان آن را تدوين كرده بود و تا مدتي بمنزله قانون اساسي مغولها بود.
1894 – كشف ميكروب طاعون توسط دانشمندان فرانسوي
بیماری طاعون یک بیماری واگیردار است که عامل آن باسیل یرسینیا پستیس (Yersinia pestis) است. این باسیل در سال ۱۸۹۴، پس از سالها پژوهش، توسط الکساندر یرسین کشف شد. این بیماری کشنده بارها در طول تاریخ باعث بحران‌های شدید اقتصادی و اجتماعی شده‌است. انسان از طریق نیش کک آلوده به این باکتری بیمار می‌شود. جوندگان، به خصوص موش‌ها این کک‌ها را به انسان منتقل می‌کنند. راه‌های دیگر ابتلا به طاعون، گازگرفتگی از طریق جوندگان آلوده به باکتری، یا خوردن جاندار مبتلا به طاعون است. انتقال طاعون از انسان به انسان از طریق تماس و تنفس (در صورتی که فرد بیمار به طاعون ریوی مبتلا باشد) انجام می‌گیرد. باید توجه داشت که تا قرن نوزدهم، درمانی حقیقی برای طاعون وجود نداشت و تنها با کشف باسیل یرسینیا پستیس در سال ۱۸۹۴، دانشمندان در سدد درمان طاعون بر آمدند. امروزه با استفاده از آنتی‌بیوتیک قبل از پیشرفته شدن بیماری از مرگ جلوگیری می‌شود. باز کردن خیارک‌ها نیز می‌تواند مؤثر باشد.
الکساندر یرسین
1938 – آغاز عصر اتم، با شكافتن هسته اتم توسط “اوتو هان” فيزيكدان آلماني
اوتوهان فيزيكدان و دانشمند آلماني در سال 1889م در فرانكفورت به دنيا آمد و پس از طي تحصيلات خود، دكتراي شيمي گرفت. وي از آن پس به مطالعه و آزمايش در علم فيزيك مشغول شد كه سرانجام، موفق به شكافتن اتم اورانيوم گرديد. وي در 18 دسامبر 1938م توانست يك ايزوتوپ اورانيوم را كه هستههاي پروتون آنها يكسان است با سرعت فراوان توسط نوترونها بمباران كند و به اين وسيله موفق به شكستن هسته ايزوتوپ گردد. نتيجه حاصل از شكافتن هسته، ايجاد گرماي زياد بود. اين عمل باعث آزاد شدن انرژي عظيمي گرديد و اين انرژي بعدها در رآكتورها و بمبهاي هستهاي مورد استفاده قرار گرفت.
اوتو هان
1956 – جاپان به عضويت سازمان ملل پذيرفته شد. اين کشور پس از جنگ جهاني دوم سالها تحت اشغال نظامي آمريکا بود و سپس با آمريکا پيمان امنيت مشترک امضاء کرد و متحد آمريکا شد.
1969 – مجازات اعدام در انگلستان غير قانوني اعلام شد.
۱۹۷۹ – کنوانسیون امحای کلیه اشکال تبعیض علیه زنان در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به تصویب رسید.
2000 – بالاخره جورج دبليو بوش رئيس جمهوري آمريکا شد
18 دسامبر سال 2000 کالج انتخاباتي آمريکا جورج دبليو بوش را رئيس جمهوري اين کشور اعلام کرد.مناسبت‌ها
– روز جهانی زبان عربی
– روز جهانی مهاجران
– روز جمهوری در کشور نیجر
– روز ملی کشور قطر
زادروز ها
۱۷۷۸ – جوزف گریمالدی بازیگر، کمدین انگلستان.
۱۸۲۵ – جان اس. هریس سناتور سابق عضو حزب جمهوری‌خواه ایالات متحده آمریکا.
۱۸۵۶ – جوزف جان تامسون فیزیکدان انگلیسی بود که در سال ۱۹۰۶ جایزه نوبل فیزیک را به خاطر کار بر روی خواص الکتریکی گازها به دست آورد.
ژوزف استالین
۱۸۶۳ – آرشیدوک فرانتس فردیناند از مقام‌های سلطنتی اتریش بود و از ۱۸۹۶ تا روز مرگش وارث تاج و تخت پادشاهی اتریش-مجارستان بود. قتل او در سارایوو جرقه‌ای بود که اتریش بر اساس آن با صربستان اعلام جنگ کرد و جنگ جهانی اول به این ترتیب آغاز شد.
۱۸۷۰ – ساکی نویسنده و روزنامه‌نگار اسکاتلندی.
۱۸۷۸ – ژوزف استالین نخستین رهبر حزب کمونیست شوروی و رهبر دوفاکتوی این کشور بین سال‌های ۱۹۲۲ تا ۱۹۵۳. در گوری گرجستان متولد شد.
۱۸۷۹ – پل کله سوئیسی.
۱۸۹۰ – ادوین هاوارد آرمسترانگ مهندس برق و ابداع‌کنندهٔ مدولاسیون فرکانس رادیویی.
۱۹۱۳ – آلفرد بستر نویسنده علمی تخیلی، نمایشنامه نویس رادیو و تلویزیون، ویراستار نشریات، نویسندهٔ کمیک استریپ و داستان‌های کمدی.
۱۹۱۳ – ویلی برانت سیاست‌مدار آلمانی، از ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۴ صدراعظم آلمان بود. او که عقایدی سوسیال دموکراسی داشت در ۱۹۷۱ به خاطر پیشرفت روابط آلمان غربی با آلمان شرقی، لهستان و اتحاد شوروی جایزهٔ صلح نوبل را دریافت کرد.
۱۹۱۶ – بتی گریبل بازیگر آمرِیکایی.
۱۹۳۲ – راجر اسمیت بازیگر سینما و تلویزیون و فیلم‌نامه‌نویس آمریکایی.
۱۹۳۴ – مارک ریچ سرمایه دار و دلال در بخش تجارت مواد خام، مواد غذایی، نفت، بنزین و املاک بلژیکی-آمریکایی.
۱۹۳۴ – بوریس وولینوف فضانورد اهل کشور شوروی.
۱۹۳۹ – هارولد وارموس زیست‌شناس و مشاور ریاست جمهوری در کابینه باراک اوباما و برنده جایزه نوبل پزشکی سال ۱۹۸۹ از آمریکا می‌باشد.
۱۹۴۶ – استیو بایکو مبارز مشهور ضد آپارتاید در دههٔ ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ در آفریقای جنوبی.
۱۹۴۶ – استیون اسپیلبرگ کارگردان، تهیه کننده وفیلمنامه نویس آمریکایی، برنده ۳ جایزه اسکار و یکی از موفق‌ترین کارگردانان تاریخ سینما، هم در میان منتقدان و هم در بین مردم عادی.
۱۹۶۳ – برد پیت بازیگرآمریکایی و نامزد چهار جایزه اسکار.
۱۹۶۳ – پیر انکورونزیزا بازیگر آمریکایی و نامزد چهار جایزه اسکار.
۱۹۶۴ – استیو آستین گشتی گیر حرفه ای (از اسطوره های تاریخ کشتی حرفه ای) و بازیگر آمریکایی و برنده ۶ دوره قهرمانی جهان.
۱۹۶۶ – جان لوکا پالیوکا دروازه بان بازنشسته فوتبال ایتالیا و مفسر ورزشی.
۱۹۶۷ – ماریو فرانگولیس خواننده و تنور یونانی.
۱۹۶۸ – ماریو باسلر بازیکن فوتبال و هافبک اهل آلمان.
۱۹۶۸ – آلهاندرو سانز خواننده سبک لاتین و تهیه‌کننده موسیقی اسپانیایی.
۱۹۶۸ – کاسپر ون دین بازیگر آمریکایی.
۱۹۶۹ – سانتیاگو کانیایزارس بازیکن فوتبال اهل اسپانیا.
۱۹۷۴ – معتصم قذافی پنجمین پسر معمر قذافی یکی از اعضای ارتش لیبی و مشاور امنیت ملی لیبی از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۱ .
۱۹۷۵ – سیا فارلر خواننده استرالیایی.
۱۹۷۵ – تریش استراتوس کشتی‌گیر حرفه‌ای آمریکایی.
درگذشت ها ها:
۱۸۰۳ – یوهان گوتفرید هردر فیلسوف، زبان‌شناس، شاعر، منتقد ادبی، از دانشمندان تأثیرگذار عصر روشنگری و از نظریه‌پردازان بزرگ قرن هجدهم اروپا در حوزهٔ زبان، تاریخ و فرهنگ.
۱۸۲۹ – ژان-باتیست لامارک زیست شناس فرانسوی که اولین بار نظریه تکامل را ارائه کرد. وی واضع دیدگاه لامارکیسم است.
۱۸۸۰ – میشل شال ریاضی‌دان فرانسوی.
۱۸۹۲ – ریچارد اوون زیست‌شناس انگلیسی، کالبدشناس تطبیقی و دیرین‌شناس.
1971 – دایانا لین، بازیگر آمریکایی
۱۹۸۲ – هانس-اولریش رودل سرهنگ لوفت‌وافه و پرافتخارترین خلبان, و سرباز حاضر در جنگ جهانی دوم.
۱۹۹۵ – کنراد تسوزه مهندس عمران آلمانی و از پیشگامان علم رایانه.
۱۹۹۷ – کریس فارلی بازیگر آمریکایی.
۱۹۹۸ – لف دیومین فضانورد اهل کشور شوروی.
۱۹۹۹ – روبر برسون کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس مینی‌مالیست فرانسوی.
۲۰۰۴ – آنتونی سمسون نویسنده و روزنامه‌نگار بریتانیایی.
۲۰۰۶ – جوزف باربرا یکی از بنیانگذاران شرکت انیمیشن سازی هانا-باربرا.
۲۰۱۱ – واتسلاو هاول اولین رئیس جمهور جمهوری چک سیاست‌مدار، نمایشنامه نویس و نویسنده.
*****
