کشک رباط سنگی

نام ولسوالی: کشک رباط سنگی

ولسوال بر حال: فرهاد رئوفیان

موقیعت: شمال ولایت هرات

حدود اربعه:

• شمالاً با کشور ترکمنستان محدود می باشد.
• جنوباً به ولسوالی های انجیل، کرخ و زنده جان می رسد.
• شرقاً با ولسوالی کشک کهنه هم سرحد است .
• غرباً با ولسوالی گلران همسایگی دارد.

جاذبه های دیدنی: 

• بند بغر چر در جنوب این ولسوالی و در مسیر هرات- تورغندی موقعیت دارد.
• مزار خواجه تلختان، زیارت بابا، خواجه سبز پوش، خواجه عالم، خلیفه رحمت، خلیفه عزیزان، لک لک خانه، خواجه نور، چهل دختر و خواجه علم دار تورغندی.
• سلسله جبال سفید کوه به این ولسوالی می رسد.

مسیر های منتهی به ولسوالی:

• شهر هرات- فلکه مولانا عبدالرحمن جامی به سمت شاهراه هرات- تورغندی.

ولسوالی کشک (کوشک رباط سنگی)؛ پارة تن باغیسات، سرزمین رویا و شگفتی

یکی از ولسوالی‌های ولایت هرات، ولسوالی رباط سنگی است و مرکز این ولسوالی کُشک می‌باشد. منطقة کشک در روزگاران قدیم در قلمرو بادغیسات هری قرار داشت و بادغیس پارة تن هرات باستان بود. خطة کشک قدیم (کوشک) در حال حاضر به کشک رباط سنگی و کشک کهنه تقسیم شده و هر دو شهرستان (ولسوالی) می‌باشد. این دو شهرستان در واقع در یک حوزة تاریخی و فرهنگی قرار داشته و با بادغیس و هرات پیوند دیرینه دارند.
شهرستان رباط سنگی در 60 کیلومتری شمال شهر هرات واقع شده، مرکز آن در طول‌البلد شرقی 62 درجه و 15 دقیقه و عرض‌البلد شمالی 34 درجه و 48 دقیقه موقعیت دارد. شاهراه تورغندی از میان آن می‌گذرد. مساحت کوشک 2923 کیلومتر مربع بوده و ارتفاع مرکز آن از سطح بحر 1040 متر می‌باشد.
حدود اربعه رباط سنگی عبارت‌اند از: طرف شمال آن کشور ترکمنستان، طرف جنوب زنده‌جان، انجیل و کروخ، طرف شرق کوشک کهنه و طرف غرب آن شهرستان گلران موقعیت دارد.
طبق آمار سال 1386 خورشیدی ریاست عمومی زراعت هرات، نفوس این شهرستان 135390 نفر تخمین شده‌است.
زبان عمومی در کوشک فارسی (دری) می‌باشد. عده‌ای کم در محلات این شهرستان به زبان پشتو نیز صحبت می‌کنند. تمام اهالی به واژگان فارسی انس و الفت دیرینه دارند؛ اما لهجة زیبای مردم کوشک با لهجة شهرنشینان هراتی تا حدودی متفاوت است. عموم اهالی این شهرستان پیرو مذهب حنفی‌اند.
در شهرستان رباط سنگی 180 قریه رسمی و غیر رسمی وجود دارد.
در ارتفاعات شهرستان رباط سنگی اشجار و درختان کوهی وجود دارد که از آن جمله جنگل پسته در رباط سنگی بسیار مشهور می‌باشد. این جنگل تقریباً در 60 کیلومتر طول و 15 کیلومتر عرض دارد. اگرچه در دوره‌های پیشین بر این جنگل بی‌توجهی صورت گرفت و جنگ‌های درازدامن خسارات زیادی بر این جنگل وارد شد، اما این جنگل به بازسازی و احیای مجدد نیاز دارد و این جنگل از ثروت‌های طبیعی و تاریخی هنگفت کشور ما می‌باشد.
تپه قره تپه (تورغندی، سیه تپه) که در غرب رودخانة کوشک واقع شده و از سطح اراضی در حدود 20 متر ارتفاع دارد. مساحت آن 20*200*200 متر برآورد شده، در شمال‌غرب این تپه تعدادی منازل جدید اعمار شده و در قرن جاری نام آن را به تورغندی که به زبان پشتو به معنای همان تپة سیاه است، تغییر نام دادند. همچنین نام بندر تورغندی در واقع از همین واژة ترکی قره تپه گرفته شده است.
بندر تورغندی که در منطقة رباط سنگی موقعیت دارد، 112 کیلومتر از مرکز شهر هرات فاصله دارد و به کنار رودبار کشک کهنه واقع شده و حوزة جنوب‌ و غرب کشور را از طریق ترکمنستان به آسیای میانه وصل می‌سازد. وجود این بندر، بر اهمیت اقتصادی و سوق‌الجیشی کشک افزوده‌است.
بیشترین نفوس شهرستان (ولسوالی) رباط سنگی هرات به دو سکتور اشتغال دارند اول زراعت، دوم مالداری. از طرفی وجود بندر تجارتی تورغندی (قره تپه) در شمال رباط سنگی در مرز افغانستان و ترکمنستان و عبور شاهراه هرات تورغندی از بازار مرکزی رباط سنگی، به این ولسوالی از حیث سیاسی و اقتصادی موقعیت سوق‌الجیشی داده‌است.

در منطقة رباط سنگی نوعی بافت اقتصادی و طبیعی در بین زراعت و مالداری وجود داشته و اهالی بطور مناسبی تربیة مواشی را پیش می‌برند و در صورت لزوم در دشت‌ها و دامنه‌های پر آب و علف چادر و خیمه می‌زنند. بیشتر بزرگ‌زمینداران و رمه‌داران، دارای یورت‌های بهاری و مناطق قشلاقی می‌باشند. مالداران هم در اطراف و داخل پسته‌لیق، دامنه‌های کوه بابا و مناطق پر آب و علف گشت و گذار می‌کنند و در پی یافتن علوفه به حصص دور کوچ می‌نمایند. هرچند جنگ‌ها، خشک‌سالی‌های متوانر و ایجاد ناامنی و بحران‌های مصنوعی، سبب تخریب مراتع و علفچرهای طبیعی و فضای سبز این منطقه گردیده و تا حد زیادی بر بیکاری مردم دامن‌زده است.
بازار رباط سنگی که در مرکز آن قرار گرفته، در گذشته به تعداد اضافه از 100 باب دوکان بود که حالا بر این تعداد نیز افزوده شده، همچنان یک راسته بازار در منطقة تورغندی نیز وجود دارد. در این منطقة در دهة 1350 خورشیدی قالین و قالینچه‌بافی رونق خوبی داشت که در اثر جنگ و پیامدهای مخرب آن از رشد و انکشاف آن بسی کاسته شد.
قرار آمار ریاست معارف هرات در سال 1389 خورشیدی، در رباط سنگی 3 مکتب لیسة پسرانه، 2 لیسة دخترانه، 3 لیسة مختلط، 3 مکتب متوسطة دخترانه، 33 مکتب مختلط و 13 مکتب ابتدائیه مختلط دایر بود. دراین مکاتب 33756 شاگرد مصروف فراگیری درس و تعلیم بودند که از آن جمله 19266 نفر پسر و 14490 نفر دختر بودند. همچنان 349 شاگرد در مدارس علوم دینی مصروف فراگیری علوم دینی بودند.
در شهرستان (ولسوالی) کشک رباط سنگی آثار قلعه‌های قدیمی، حصارهای امنیتی محلی، قریه و قشلاق‌های پارینه از گذشته‌های دور به‌یادگار مانده‌است. وجود آثار و ابنیه‌های تاریخی در هر گوشة این شهرستان از جمله خواجه جیر در غرب رود کشک، قوش‌آسیا در شمال رود کشک به مساحت 3000 متر مربع، شهر تاریخی خلیل در جنوب رودخانه به مساحت 30000 متر مربع، قلعة قوم در جنوب رود، سنجری در غرب رود به مساحت 900 متر مربع، قلعة اسماعیل به مساحت 900 متر مربع و تپة وادی به مساحت 1600 متر مربع، یاد نمود. قدامت تاریخی برخی از این ابنیه‌ها به دورة درخشان تیموریان (قرن نهم هجری) می‌رسد.
یکی از مزارات مشهور رباط سنگی، مزار خواجه جیر است و این مزار موجب زیادت اعتقاد اهالی واقع شده‌است.
یکتن از مشاهیر ادب و شعرای نامدار این خطه، رحمتی است رحمتی از خلفای کروخ بوده، دیوانی دارد به طبع نرسیده. اکثر غزلیات او عشقی و روان است، اما بعضی مضامین سوزنده نیز در دیوان‌اش به چشم می‌خورد.
از دیگر مشاهیر رباط‌سنگی می‌توان از بانو عایشه عنقا نام گرفت. عایشه متخلص به عنقا، در سال 1365 خورشیدی در ولسوالی رباط‌ سنگی به‌دنیا آمد

 
نویسنده: حمیدالله کامگار
 

معلومات دیگر پیرامون ولسوالی رباط سنگی

ولسوالی کشک رباط سنگی که موقعیت آن، از جانب شرق با ولسوالی کشک کهنه و قسمتی به کوه های مربوط ولسوالی کرخ، سمت غرب با ولسوالی های گلران و زنده جان، از جانب شمال با کشور دوست ترکمنستان و از جانب جنوب به کوه بابا، بند بقرچر و ولسوالی انجیل میرسد ، مساحت آن  حدود 5000 کیلومتر مربع تخمین گردیده است. این ولسوالی که در مرز ترکمنستان موقعیت دارد مرکز آن را رباط سنگی مینامند و دارای 215 قریه خورد و بزرگ می باشد. بندر ترانزیت شهرک تورغندی، شامل ولسوالی کشک رباط سنگی بوده که از اهمیت خاصی برخوردار است. مسافه 75 کیلومتر سرک عمومی (هرات – تورغندی)، طور پخته و اساسی است و حدود 300 کیلومتر سرک خامه دارد که قریجات این ولسوالی را بهم پیوند میدهد.دریای عمومی آن بنام دریای کشک مشهور است که از منطقه کوهدامن زیارت بابا و ولسوالی کشک کهنه سرچشمه گرفته ساحه 70 کیلومتر از ولسوالی کشک رباط سنگی را عبور می نماید و به خاک ترکمنستان منتهی میشود؛ لازم به یاد آوریست چهار رود خانه کوچک دیگر نیز درین ولسوالی وجود دارد.شغل و پیشه اکثر مردم در ولسوالی کشک رباط سنگی زراعت و مالداری بوده که محصولات مهم  و منبع مهم درآمد شان را گندم، جو، نخود، کرابیه، عدس، خربوزه و هندوانه میسازد. تربیه مواشی نیز یکی از پیداوار مهم ولسوالی کشک رباط سنگی بحساب می آید؛ همه ساله تعداد هزاران راًس گوسفند، گاو و شتر به شهر هرات غرض فروش عرضه می گردد. ساحه اراضی آن 70% زراعتی میباشد که اغلبآ ساحه للمی زار و 15% آبی نیز می باشد.آبدات تاریخی این ولسوالی مزارات با سابقه طولانی و مشهور می باشند؛ از جمله میتوان از مزار خواجه تلختان، زیارت بابا، خواجه سبز پوش، خواجه عالم، خلیفه رحمت، خلیفه عزیزان، لک لک خانه، خواجه نور، چهل دختر و خواجه علم دار تورغندی نام برد. این آبدات تاریخی میتوانند مًعرف هرات منحیث یک شهر توریستی در جهان باشند.