مصاحبه اختصاصی با رئیس صنف انتیک فروشان ولایت هرات

الحاج محمد عمر حسینی ، عتیقه شناس و پیشکسوت در کلکسیون سازی لوازم انتیک، در سال 1335 خورشیدی در ولسوالی انجیل ولایت هرات به دنیا آمد. وی از سال 1349 تا به اکنون در بخش های قالین، صنایع دستی و لوازم انتیک و عتیقه باب فعالیت می نماید.

آقای حسینی در حال حاضر به علاوه  اینکه کارشناسی خوب در عرصه صنایع دستی این شهر و دیار به شمار می آید، سمت وکالت صنف انتیک فروشان شهر هرات را نیز بر عهده دارد.

وی همچنان ذوق و علاقه وافری به هنر نقاشی داشته و در کنار آن مهارت های دیگری چون سوزن دوزی، نگین شانی و ترمیم لوازم انتیک و قدیمی در وجودش احساس می شود.

آقای حسینی از جمله کسانی است که با گرد آوری آثار و لوازم عتیقه و انتیک، موزیم شخصی به خود ساخت و از نابودی بسیاری از آثار ارزشمند فرهنگی و تاریخی، جلوگیری به عمل آورد.

او  به دلیل بلدیت و شناخت کامل رنگ ها و نقش های متنوع قالین و رونقی که برای خرید و فروش این صنعت دستی و زیبا وجود داشته و  دارد،  به کار خرید و فروش و تجارت قالین وطنی نیز بسیار علاقمند است.

وبسایت در یکی از این همین روز ها میزبان این عتیقه شناس و انتیک فروش نام آشنای شهر و دیار مان بوده است که در قالب این مصاحبه، از خاطرات و تجربیات شنیدنی اش سخن به میان آورده است.

در ادامه با  مهمان مدیریت وبسایت دوربین بیشتر آشنا شوید :‌

• ضمن خوش آمد گویی به شما، لطف نموده کمی در مورد ارزش و اهمیت صنایع دستی افغانی سخن بگوئید؟

من هم عرض سلام و احترام دارم خدمت شما، سایر همکاران و خوانندگان خوب روزنامه اتفاق اسلام.

باید گفت، صنایع دستی افغانی هویت ملی ماست. این صنعت از جمله میراث های فرهنگی کشور به شمار می آید. صنایع دستی در کشور ما تاریخ چندین هزار ساله دارد و خوشبختانه در عرصه بین المللی نیز از شهرت بالایی برخوردار است.

• چه آثاری از صنایع دستی کشور شهرت جهانی دارند؟

در سطح بین المللی بیشتر صنایع دستی چون طلا و زیور آلات، نقره جات، آثار خط کوب، لوازم سه جوش، کاشی باب، چینی باب طلائی و قالین معروف و مشهور اند که امروزه قالین همچنان محبوبیت جهانی خویش را حفظ نموده است.

• از قالین گفتید، به نظر شما جهانیان دیگر کدام صنایع دستی مانرا می پسندند؟

باید گفت همچنانیکه که در تولید آثار هنری سلیقه های متفاوتی وجود دارد، در خرید و کلکسیون سازی وسایل و صنایع دستی و انتیک هم سلایق متفاوتی از سوی سیاحان و خریداران به مشاهده می رسد. عده ای شیشه هراتی را می پسندند. بعضی ها روی کاشی آن توجه دارند، برخی به پوشاک افغانی علاقمند اند. اما بسیاری از جهانیان همچنان قالین افغانی را می پسندند و به خرید آن اقدام می کنند. قالین های افغانی به لحاظ نقشه، رنگ آمیزی و نوعیت مواد مرغوبی که برای تولید آن مورد استفاده قرار می گیرد، از بازار خوب جهانی برخوردار است. اما متاسفانه هنوز هم بسیاری از این محصولات با نام سایر کشور های همسایه به بازار عرضه می شود که امیدواریم، دولت در این زمینه توجه جدی نماید تا جهانیان این محصول را با نام خودمان بشناسند.

• آیا آمار قابل قبولی از تعداد صنایع دستی شهر هرات در نزد شما وجود دارد؟ و دیگر اینکه در حال حاضر این صنایع با چه نامی در بازار به فروش می رسند؟

باید گفت که بیش از هفتاد قلم صنایع دستی از گذشته تا به حال در هرات وجود داشته و دارد که متاسفانه تعداد زیادی از این صنایع به حاشیه رانده شده و دیگر تولیدی در آن باب به مشاهده نمی رسد. اما باید گفت که تولیدات صنایع دستی از ارزش بالایی در بازار برخوردار است و ما به آن انتیک می گوئیم. امروزه در شهر هرات انتیک فروشان زیادی وجود دارند که به خرید و فروش لوازمی از این قبیل می پردازند. البته بسیاری از لوازم انتیک از  قدامت  و تاریخ بالایی نیز برخوردار اند که به آنها آثار عتیقه نیز گفته می شود و البته این چنین آثاری می باید در موزیم ها حفظ و نگداری شوند. بگونه مثال امروزه آثار گرانبهایی از صنایع مجسمه سازی، سفال گری، مسگری و … وجود دارد که به دلیل قدامت تاریخی در موزیم ها حفظ و نگهداری می شوند و همه اینها صنایع دستی نیز استند.

• به نظر شما چه ویژه گی هایی در آثار عتیقه وجود دارد که آنها را از سایر وسایل و لوازم جدید متمایز می سازد؟

آثار تاریخی و عتیقه باب دارای سه ویژه گی خاص اند: اول هنر اعلی، دوم ظرافت و سوم قدامت. همین سه ویژه گی است که این آثار را ارزش موزیمی می دهد و خوشبختانه کشور عزیز ما سرشار از این گونه آثار بوده که تاسیس دهها موزیم دولتی و شخصی در گوشه و کنار کشور، دلیلی بر این مدعاست.

• بیشتر آثار صنایع دستی که در کشور وجود دارد، مربوط به کدام دوره های تاریخی است؟

صنایع دسته تاریخی که ما آنرا عتیقه و آثار تاریخی می گوئیم، مربوط به دوره های مختلف تاریخی از جمله هخامنشی هاست. یعنی اینکه آثار فراوانی وجود دارند که مربوط به آریایی های قبل از اسلام می باشد. همچنان آثار فراوانی هم از دوره های مختلف اسلامی، زینت دهنده بسیاری از موزیم ها در داخل و خارج از کشور استند که با افتخار می توان از آنها یاد کرد.

بگونه مثال نیاکان ما در زمینه هنر های مجسمه سازی، آهنگری، مسگری، سفال گری، حجاری، کاشی سازی و معماری، آثار گرانبها و نفیسی را به یادگار گذاشته اند که چشم هر بیننده ای را به خود خیره می سازند و همه ما مکلف به پاسداری و حراست از این آثار ارزشمند فرهنگی و هنری می باشیم.

• بیآئید کمی هم در رابطه به صنف انیک فروشان شهر هرات سخن بگوئیم، این صنف تا کنون چه دستاورد هایی داشته است؟

صنف انتیک فروشان شهر هرات سابقه زیادی دارد و خوشبختانه بیش از 20 سال می شود که من اعتماد اعضای این صنف را به دنبال دارم.

در این صنف سعی به عمل می آید تا به زنده ماندن صنایع دستی از جمله صنعت شیشه سازی و کاشی سازی و قالین توجه صورت گیرد. در حال حاضر برای اکثریت این صنایع دستی و ارزشی، کوره ها و کار خانه های فعال وجود دارد تا این صنایع همچنان زنده بمانند.

حضور در نمایشگاه های صنایع دستی در داخل و خارج از کشور برای معرفی هرچه بهتر صنایع با افتخار این کهن دیار، از اولویت های همیشه گی ما در این اتحادیه بوده است. این اتحادیه در نمایشگاه صنایع دستی سال 1391 کشور که بخاطر تجلیل از پایتختی شهر غزنی برای تمدن جهان اسلام برگزار شده بود، حایز مقام اول گردید.

همچنان ما طی این سال ها با حضور در نمایشگاه های مختلف صنایع دستی چه در داخل کشور و چه هم در کشور هایی چون ایران و ترکمنستان، به معرفی آثار وطنی مان پرداخته ایم و دست آورد های مهمی را هم به ارمغان آورده ایم. و از همین نمایشگاه تقدیر نامه ها و مقام های در خور ستایشی برای اعضای این صنف اعطاء شده است که میتوان از اخذ  تقدیر نامه دورجه اول از مقام وزارت اطلاعات و فرهنگ و تقدیر نامه وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران بخاطر حضور در نمایشگاه بین المللی صنایع دستی آن کشور و اخذ نشان عالی ریاست جمهوری کشور ترکمنستان بخاطر اشتراک در نمایشگاه چهار جانبه تاپی اشاره نمود.

از جانب دیگر همکاری با نهاد های فرهنگی از جمله ریاست اطلاعات و فرهنگ هرات سبب ایجاد همدلی و مودت فراوان میان مسئولان حکومتی و عتیقه فروشان این شهر و دیار شده است و این مهم در بسیاری از موارد، باعث جلوگیری از قاچاق آثار عتیقه گردیده است و خوشبختانه بخاطر ارزش گذاری به این اصل، موزیم ملی کشور، تقدیر نامه ای را به این اتحادیه اهداء نموده است.

در مجموع تقدیرنامه ها و نشانه های دیگری بخاطر کار کرد های این اتحادیه در طول سالیان اخیر از سوی نهاد ها و ادارات مختلف اهداء شده است که رقم آن به حدود بیست تقدیرنامه می رسد.

• شما از قاچاق آثار عتیقه سخن گفتید، به نظر شما ضرر هایی که از این ناحیه برای کشور وارد می شود، چیست؟

من در آغاز مصاحبه نیزگفتم که آثار صنایع دستی و تاریخی هویت ملی ماست و باید در مراقبت از آنها کوشا باشیم. زیرا ملت ها و تاریخ کهن آنها با همین گونه آثار شناخته می شوند. تمدن های تاریخی نیازمند آثاری از همان دوره هاست. حال اگر ما در حفظ و نگهداری اینگونه آثار بی توجه باشیم، بدون شک این آثار با نام دیگران به نمایش گذاشته خواهد شد و چه خوب است که مسئولیت ملی و وطنی مان را در این زمینه به انجام رسانیم و مانع از هرگونه تجارت سیاه و قاچاق این آثار ارزشمند از کشور شویم.

به همین ترتیب اتحادیه انتیک فروشان ولایت هرات در طول پانزده سال گذشته در چندین نوبت، صد ها آثار ارشمند تاریخی از قبیل 24 قلم کثب قلمی و تاریخی  و 23 قلم سفال های دوره تیموری را به موزیم ملی هرات اهداء نموده است که در حال حاضر در آن نگهداری می شود.

• و حرف آخر؟

ممنون از شما که این فرصت مصاحبه را ایجاد کردید. در پایان لازم می بینم تا تقاضا داشته باشم که مسئولان فرهنگی کشور توجه کافی به صنف عتیقه فروشان داشته باشند. این صنف هنوز هم به مشارکت بیشتر در نمایشگاه های ملی و بین المللی نیازمند است. بسیاری از آثار موجود در عتیقه فروشی ها نیازمند کار تحقیق اند و چه خوب است که برای شناسنامه سازی هر یک از آنها همکاری مشترکی میان اساتید پوهنتون و این صنف به میان آید. در خاتمه برای همه هموطنان آرزوی موفقیت می نمایم.