مجله دوربین دانشنامه هرات، ادبی، فرهنگی، هنری و اجتماعی 
گزارش از مرتضی محمدی
والي ولایت هرات، در بازديد از برخي بناهاي تاريخي شهر قديم این ولایت، بر توجه جدی‌تر به حفظ و مراقبت اين بناها تاكيد نمود. عبدالقيوم رحيمي والي ولايت هرات كه از آغاز ماموريت خود در هرات تا اكنون، بيشترين توجه را در امر جلب منابع بخاطر بازسازي بناهاي تاريخي مبذول داشته است، بناها و میراث‌های فرهنگی یک جامعه را منحيث ميراث مشترك جامعه بشري عنوان می‌کند. آقای رحیمی در سلسله دیدارهایش از بناهای تاریخی موجوده هرات، در تازه‌ترین مورد از دو بنای تاریخی دیگر در ساحات شهر قدیم دیدن کرده است. مکتب هریوا و مسجد مخدوم در زمانش دو کنیسه‌ا‌ی در قسمت‌هایی از شهر قدیم این ولایت بوده، که امروزه با همان صورت تاریخی‌اش جایی برای آموزش متعلمین و عبادت مسلمین مبدل گشته است. والی هرات همزمان با بازدیدش از این بناهاي شکوهمند تاريخي در شهر قديم، به مسئولان رياست اطلاعات و فرهنگ هدايت داد تا در بخش مرمت و بازسازي اين بناها توجه جدي نمایند. آقای رحیمی، تاکید دارد که باید خانه‌های ساحات شهر قدیم، به شکل خشتی سنتی و مزین با کاشی‌ها ساخته شود. همچنین، مقام ولایت در کنار این‌ها وعده همکاری داده است، تا کارگاه کاشی‌سازی آبدات تاریخی توسعه و گسترش یافته و سطح تولید کاشی‌های آن نیز بلند خواهد رفت. با این همه، زلمی صفا مدیر عمومی حفظ و ترمیم آبده‌های تاریخی اداره اطلاعات و فرهنگ که در این بازدید والی این ولایت را همراهی می‌کرد، از گذشته و قدمت بالای تاریخی این بناها یادآوری نمود. به گفته آقای صفا: یهودیان هرات در اواخر قرن ۱۲ میلادی در منطقه درب عراق مشهور به شهر کهنه و در محله موسایی‌های هرات زندگی می‌کردند. این کنیسه که روزگاری عبادت‌گاهی نسبتا بزرگ در دل شهری قدیمی بوده؛ در سه طبقه با بهره گیری از هنر تیموری ساخته شده است و دارای تالار تجمعات با تزئین کاری سنتی، اتاق‌های جانبی، راهرو و نمای بیرونی متشکل از هفت گنبد کوچک و بزرگ که به سخن مدیر آبدات تاریخی هرات، ۳۰۰ سال قدامت دارد. کنیسه “یوحا” تنها بازمانده یهودیانیست که روزگاری در شهر هرات؛ از ولایت‌های غربی افغانستان زندگی می کردند. گفتنیست که درشهر قديم هرات ده‌ها بناي تاريخي وجود دارد كه به گونه جدي نياز به ترميم ومراقبت دارند.ب
