مجله دوربین دانشنامه هرات، ادبی، فرهنگی، هنری و اجتماعی 
امروز 29 ماه عقرب هجری شمسی برابر با 20 نوامبر تقویم میلادی است. روزی که در افغانستان و جهان اتفاقات زیادی به وقوع پیوسته است و ما به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.
رویداد ها:
502م:دولت وقت ساسانی بيستم نوامبر سال 502 ميلادي (زمان پادشاهي قباد ساساني) به دولت روم شرقي (قسطنطنيه) اعلان جنگ داد. اين اعلان جنگ پس از سه اخطار پي در پي به دولت روم که اين دولت در رعايت تعهداتي که به موجب پيمان صلح سال 442 (منعقد شده ميان يزدگرد دوم و تئودور) سپرده بود تعلل كرده است صادر شده بود. در اخطاريه هاي كتبي سه گانه، دولت روم متهم شده بود كه تعمدا در صدد اجراي چند بند از پيمان بر نيامده و تاكيد شده بود كه ادامه تعلل رومي ها، پيش از آن تحمل پذير نخواهد بود. در پي اين اعلان جنگ، واحدهاي ارتش ايران چند منطقه از قلمرو روميان ازجمله شهر تئودوراپوليس را تصرف كردند كه آناستازيوس امپراتور تازه روم درخواست ترك مخاصمه كرد. پيمان صلح سال 442 ميلادي در پي تجاوز روميان به قلمرو ساسانیان در قفقاز و شكست آنان در منطقه «دربند» از ارتش آریانا امضاء شده بود. تئودور امپراتور وقت، معروف به تئودور بزرگ عذر آورده بود كه هدف نيروهاي رومي جلوگيري از ورود اقوام مهاجم از آسياي مركزي بود، نه تصرف «دربند» قفقاز متعلق به آریانا. طبق قرارداد سال 442، دولت ايران پذيرفته بود كه در قبال دريافت پول از دولت قسطنطنيه، مانع از تعرض مهاجران آسياي مركزي به قلمرو روميان شود.
1541م:”ژان کالون Jean Calvin” فرانسوي (1564 – 1509) و يکي از دو موسس اصلي مذهب پروتستان 20 نوامبر سال 1541 در ژنو Geneva يک حکومت مذهبي تشکيل داد تا پايگاهي براي پروتستانيسم اروپا باشد. و
ي ضمن اعلام تشکيل چنين دولتي تاکيد کرد که پروتستانهاي فراري و آواره سراسر اروپا را در ژنو پناه مي دهد و به اين ترتيب “ژنو” در برابر “رم = واتيکان” قرار گرفت که پايتخت پاپ ها بود.
پاپ وقت، “پل سوم” که از افزايش شمار پروتستانهاي نگران شده بود، پس از اطلاع از اين اقدام يک شوراي شش نفري مرکب از کاردينالهاي ارشد تشکيل داد تا با پروتستان ها (پيروان کالون فرانسوي و لوتر آلماني) مبارزه کنند و اين مبارزه از ژوييه 1542 آغاز شد.
پاپ، کاردينال “کارافانه” را هم فرمانده نظاميان تحت فرمان خود کرد و اين کاردينال اخطار کرد هر کاتوليک که پروتستانها را تحمل کند و يا اين که به حمايت از پروتستانيسم بپردازد مجازات خواهد شد و اين مجازات عبارت از مصادره اموال، تکفير و احيانا زندان خواهد بود و به اين ترتيب خصومت اين دو فرقه مسيحيت با يکديگر آغاز شد که نتيجه اش جنگ هاي مذهبي متعدد و در به دري هاي فراوان بود.
1858م: 20نوامبر سالروز درگذشت «رابرت اوون Robert Owen» اسکاتلندي است
وی که به سال 1858در 87 سالگي فوت شد. «اوون» مبتکر «سوسياليسم تعاوني» است که افکار خود را در اسکاتلند و نيز در يک منطقه کشاورزي در آمريکا به معرض تجربه گذاشت.
اوون با اين عقيده که جامعه بايد عاري از فقر، جنايت و مرض باشد و مردم با شادي و خوشبختي و بدون ترس و هراس از آينده و در نهايت خوش بيني زندگي کنند طرح مدينه فاضله خود را نوشت تا يک الگو براي سراسر جهان شود و نخستين مدينه فاضله را به نام «نيو لانارکNew Lanark» به وجود آورد.
1910م: 20نوامبر سال 1910 “لئو نيکلايوويچ تولستوي Leo Nikolayevich Tolstoy” نويسنده شهير و انديشمند روسيه در 82 سالگي در گذشت.
طبق تقويم ميلادي قديم تاريخ مرگ تولستوي هفتم و يا نهم نوامبر بود. لئو نهم سپتامبر 1838 و در تقويم قديم 28 آگوست اين سال در يک خانواده ارباب ملک در منطقه تولي به دنيا آمده بود و در کودکي مادر و در نوجواني پدر خود را از دست داده بود. وي به دليل مخالف بودن با برنامه هاي تحصيلي تکراري و بعضا بي ارتباط، دانشگاه را در سال سوم، ناتمام رها کرد. تولستوي همه مراحل زندگي را طي کرد از جمله خدمت نظام وظيفه.
تولستوي معتقد به “کمال Perfection” بود و مي گفت فرد وقتي به کمال مي رسد که جسما و روحا و اخلاقا سالم باشد. وي اين سه عامل را عوامل شادي بخش زندگاني مي دانست.
تولستوي مخصوصا بعد از ميانسالي، مخالف بهره برداري انسان از انسان شده بود که در روسيه بيش از نقاط ديگر رواج داشت. دوبار سرف هاي املاک خودش را آزاد کرد ولي آنان به دليل ناباوري آنجا را ترک نکردند. (روستايياني که با املاک خريد و فروش مي شدند و ضميمه املاک بودند سرف ناميده مي شدند)
در زمينه نوشتن داستان عقيده داشت که داستان بايد به گونه اي نوشته شود که خواننده عشق به زندگي پيدا کند و رو به کمال بکذارد و عشق به زندگي يعني عشق به خود و جامعه.
به باور تولستوي، نويسنده داستان بايد آنچه را که مي نويسند شخصا ديده و تجربه کرده باشد و به عبارت ديگر خود او آن را باور داشته باشد. داستان “آنا کارنينا” تجربه عشق خودش به سونيا بود که بعدا باهم ازدواج کردند.
تولستوي داستانها و نمايشنامه هاي متعدد نوشت از جمله: دوران بچگي، نوجواني، جواني، آناکارنينا، جنگ و صلح، کوپن جعلي، پدر سرگيوس، آقا و نوکر، قزاقها و ….
نامه هشدار دهنده او به تزار نيکلاي دوم که در سال 1901 نوشته و ارسال شده و در موزه نگهداري مي شود سند بزرگي است که در آن اوضاع نابسامان روسها منعکس است. تولستوي در اين نامه به تزار هشدار داده بود که اگر آزادي ندهد و دموکراسي برقرار نکند و از شکاف پهناور مان فقير و غني نکاهد و نظام فئودالي را تعديل نکند جنگ داخلي اجتناب ناپذير خواهد بود و روسيه نابود خواهد شد. همين نامه بعدا باعث تعقيب قضايي او شد.
تولستوي اواخر عمر از زنش قهر کرد و با قطار از زادگاه خود به صورت فرار خارج شد و در تنهايي درگذشت. وي داراي يازده فرزند بود.
1815: دولتهاي آلمان، روسيه، اتريش و انگلستان يک اتحاديه بزرگ ميان خود تشکيل دادند تا از پيدايش يک ناپلئون ديگر در اروپا جلوگيري کنند.
1866: در پي جنگ داخلي آمريکا و لغو بردگي در اين کشور دانشگاه “هوارد” در شهر واشنگتن براي تحصيل سياهپوستان تاسيس شد.
1945: محاکمه 24 تن از سران حزب ناسيونال سوسياليست کارگران آلمان (نازي) و همکاران هيتلر در محکمه فاتحان جنگ در ساختمان قضايي در نورنبرگ آغاز شد که به اعدام برخي از آنان انجاميد.
1975: جنرال فرانسيسکو فرانکو ديکتاتور اسپانيا در 82 سالگي و پس از 39 سال ديکتاتوري درگذشت.
# 1977: انور سادات رييس جمهوري وقت مصر در پارلمان اسرائيل نطق کرد.
