مجله دوربین دانشنامه هرات، ادبی، فرهنگی، هنری و اجتماعی 
رویداد ها:
امیر حبیب‌الله خان (ملقب به سراج الملة و الدین)، پسر امیر عبدالرحمن‌خان. امیر افغانستان، پنجمین خان بارکزی که در سال ۱۲۸۸ ه.ق متولد و در چنین روزی بر کرسی امارت نشسته بود. وی در ۲۰ فبروری ۱۹۱۹ میلادی به ضرب شش‌لول کشته شد و پسرش نصرالله‌خان موقتاً امارت افغانستان را متصرف گردید. لیکن کمی بعد امان‌لله‌خان پسر سوم حبیب‌الله‌خان برادر خود را مغلوب کرد و خود شاه افغانستان شد.
حبیب‌الله در دوره پادشاهی‌اش با شورش‌هایی در مناطق پکتیا (۱۹۱۲–۱۳) و قندهار (۱۹۱۲) روبه‌رو شد.
در ۱۹۱۸ توطئهٔ سوء قصد علیه امیر حبیب‌الله خان در شهر کابل صورت گرفت. مستوفی الممالک محمدحسن‌خان در پایان عهد امیر حبیب‌الله خان گزارش سرّی به شاه تقدیم و نقشهٔ سوء قصد علیه امیر حبیب‌الله خان را بیان کرده بود. به‌طوری‌که شهزاده امان‌الله خان و علیا حضرت مادر وی در آن دخیل بودند. امیر این گزارش را بی‌اهمیت تلقی کرد و سرانجام در شب ۱۹ فبروری ۱۹۱۹ بر اثر یک کودتای خانوادگی در هنگام شکار در کله‌گوش لغمان به قتل رسید.[
سال 522 پيش از ميلاد – سالروز شاه شدن داريوش بزرگ
داريوش هخامنشي پسر ويشتاسپ از بزرگان پارس در نخستين روز از جشنهاي مهرگان( پس از تطبيق با تقويم ميلادي؛ سوم اكتوبر) در سال 522 پيش از ميلاد، شاه آریانا شد.
در دوران حكومت 36 ساله داريوش بزرگ، قلمرو آریانا از دره سند (Indus) تا سواحل ليبي در افريقا، و از شمال درياي مرمره ( Thrace در اروپا) تا كوههاي پامير در آسيا شامل همه خاورميانه امروز، آسياي ميانه، قسمتي از آسياي جنوبي، قفقاز ، مصر و قسمتي از سودان بود كه به استانهاي متعدد (ساتراپي) تقسيم شده و مستقيما زير نظر حكومت مركزي و بر پايه قوانين واحد اداره مي شدند و به آن قسمت كه سه طايفه ايراني در آن سكونت داشته، داراي نياكان و فرهنگ مشترك بوده و آيين هاي نوروز را گرامي داشته و يكسان برگزار كرده اند “آریا زمين” گفته اند(مادها از « ري » به سمت غرب و شمالغربي از جمله كردها و آذري ها، پارسها از منطقه ري به جنوب تاجزاير خليج فارس و از شرق تا آن سوي هندوكش و انتهاي بدخشان، و پارتها در شمال شرقي). مصر ساتراپي ششم آریانا بود.
سال 56 پيش از ميلاد – نشست «لوکا» برضد ايران
از دكتر مصدق كه بعدا به سه سال زندان محكوم شد تنها پنج جلسه بازپرسي به عمل آمده بود!. برخي نوشته ها حکايت از آن دارد که همان زمان، عوامل انگلستان از جمله شاپور ريپورتر گفته بودند که نگران كيفرخواست نباشيد، دکتر مصدق به بيش از سه سال زندان محکوم نخواهد شد (مفهوم اين اظهارات اين بود که دولت انگلستان که در آن زمان هنوز يک قدرت جهانی بشمار مي رفت به اين حد مجازات راضي بود!و …. ). دکتر مصدق با رهبري جنبش ملي کردن نفت ايران پايه هاي استعمار چند صد ساله لندن را در همه قاره ها سست و لرزان ساخته بود. با اين كه از سقوط نظام سلطنتي ايران سه دهه گذشته است، هنوز اقدام جدي به ابطال راي محکمه نظامي دولت 28 امرداد و اعاده حيثيت از دکتر مصدق بعمل نيامده است.
مصدق، زماني كه يک زنداني بود
باوجود اينكه مسئله نفت بيشتر وقت مصدق را گرفته بود، وي در طول زمامداري اش براي دمكراسي كردن ايران و آشنا ساختن ايرانيان به حقوق خود و آزادي هاي مدني از جمله انتشار روزنامه و ايجاد حزب و برگزار كردن اجتماعات تلاش بسيار كرده بود.
1929 – اتحاديه صربستان، كرواسي و اسلواني «يوگوسلاوي (اسلاو هاي جنوبي)» نام گرفت. روسها ، اسلواك ها، اوكرايني ها، لهستاني و بلاروس ها اسلاوهاي شمالي بشمار مي آيند. بخش يزرگي از ساكنان بلغارستان نيز اسلاو هستند.
يوگوسلاوي
در سال 1941 نیروهای نظامی انگلستان از خاک عراق به ایران تعرض و به اشغال نظامی خود درآوردند.
دولت لندن که از یکپارچه کردن سه ایالت سابق امپراتوری عثمانی کشور عراق را بوجود آورده بود يک اميرزاده حجاز را پادشاه آن کرده بود که سلطنت تا سال 1958 (کودتای عبدالکریم قاسم، ژنرال نيمه عرب نيمه کُرد) در اين خانواده باقي بود.
1935 – آغاز تهاجم استعمار ايتاليا عليه كشور بي دفاع حبشه
استعمار ايتاليا از سالهاي پاياني قرن نوزدهم ميلادي، قصد تصرف نواحي شرقي افريقا را دنبال ميكرد و با اين هدف، ايتاليايىها بارها به خاك حبشه تجاوز كرده و باعث اختلافاتي شده بودند. در سال 1887م ايتاليا كه به خاك حبشه تجاوز كرده بود شكست خورد و وادار به عقب نشيني شد. در سال 1917م اختلاف ميان ايتاليا و حبشه شدت گرفت تا جايى كه در سال 1935 به جنگ تبديل شد. اين جنگ كه به دستور موسوليني، ديكتاتور فاشيست ايتاليا در سوم اكتبر 1935م آغاز شده بود. در نهايت، به پيروزي ايتاليا انجاميد و حبشه به تصرف ايتالياييها درآمد. از اين زمان دوران استعمار ايتاليا بر حبشه آغاز شد و تا سال 1941م به درازا كشيد. در سال 1941م و در جريان جنگ جهاني دوم، ارتش انگلستان، ايتالياييها را از حبشه بيرون راند و امپراتور حبشه كه در سال 1935م كشور راترك كرده بود به ميهن بازگشت.
ایتالیایی ها در حبشه (اتیوپی)
1942 – پرتاب اولين موشك ساخت انسان به فضا
وِرْنِر فون براوْنْ، يكي از كارشناسان موشكهاي فضايى آلمان بود كه در ابتدا درباره ساختن وسيلهاي براي دستيابي به فضا و به ويژه ماه تحقيق ميكرد. با آغاز جنگ جهاني دوم، ارتش آلمان او را به خدمت گرفت و امكانات لازم براي ساخت موشك را در اختيار او قرار داد. پس از آن تصميم گرفته شد اراضي مناسب براي آزمايشهاي نخستين موشك ارتش آلمان مهيا گردد تا اينكه يك جزيره دور افتاده در درياي بالتيك انتخاب شد. اين جزيره مدتي بعد، در سال 1935م، به صورت نخستين پايگاه موشكي آلمان درآمد و هفت سال بعد تبديل به مكاني شد كه 15 هزار دانشمند آلماني، روز و شب در آنجا ساخت و تكميل موشك را دنبال ميكردند. در نهايت در تاريخ سوم اكتبر 1942م، موشكي به طول 14 متر، مركب از 50 هزار قطعه دقيق و محاسبه شده به وزن تقريبي سيزده تن، با سرعت فوق صوتِ دو هزار متر در ثانيه، در ميان شعلههاي جهنمي آتش و با صدايى مهيب، آسمان را شكافت. نقطه اوج اين موشك، 90 كيلومتر بود و فاصله 180 كيلومتر را تا فراز درياي بالتيك با موفقيت پيمود و سپس به زمين سقوط كرد. اين موشك كه از همان تاريخ تحت عنوان 04- A معروف شد، محصول كار وِرنِر فون بِراوْنْ بود. هر چند اين اختراع، در نظرِ اولِ مخترعِ آنْ براي مقاصد علمي ايجاد شده بود ولي آزمايش موفق آن، سرآغاز استفاده ضد بشري از اين موشك و موشكهاي بعدي گرديد و انسانهاي بيشماري را به خاك و خون كشيد.
وِرْنِر فون براوْنْ
جمهوري فدرال آلمان، بعد از جنگ جهاني دوم به دو بخش شرقي و غربي تقسيم گشت و هر كدام به بلوك شرق و غرب ملحق شدند. آلمان شرقي حكومت كمونيستي را پذيرفت و آلمان غربي، داراي حكومت جمهوري فدرال گرديد. اما مهمترين تحول اروپا در سال 1990م، كه از دگرگونيهاي دنياي كمونيست سرچشمه گرفت، سقوط رژيم كمونيستي آلمان شرقي و وحدت آلمان شرقي و غربي بود كه تا اواخر دهه 1980م رؤيايى تحققناپذير به نظر ميرسيد.
مقدمات اين اتحاد با پيروزي حزب دموكرات مسيحي در نخستين انتخابات آزاد آلمان شرقي فراهم آمد و نخستين مرحله وحدت آلمان شرقي و غربي با وحدت اقتصادي و پولي دو بخش آلمان در اول ژوئيه 1990م تحقق يافت. دولت شوروي نيز در ازاء يك رشته تضمينهاي سياسي و امتيازات اقتصادي با وحدت آلمان شرقي و غربي موافقت كرد و حتي ادامه عضويت آلمان واحد در سازمان پيمان آتلانتيك شمالي، ناتو، را هم پذيرفت. آلمان واحد سرانجام پس از 45 سال جدايى با قريب هشتاد ميليون نفر جمعيت، در روز سوم اكتبر سال 1990م پا به عرصه وجود نهاد و در نخستين انتخابات سراسري آلمان كه روز دوم دسامبر آن سال برگزار شد، هلموت كُهْل صدر اعظم آلمان غربي كه قهرمان وحدت اين كشور شناخته ميشد، با اكثريت عظيمي به پيروزي رسيد. از اين پس، آلمان به يكي از ناسيوناليستترين دول اروپايي تبديل گرديد كه ميتواند در سرنوشت و آينده اروپا، ايفاگر نقش تعيين كننده باشد.
زادروزها
۱۱۸۲ – زادروز فرانسیس آسیزی از مقدس‌ترین شخصیت‌های عالم مسیحیت ، بنیان‌گذار فرقه فرانسیسکن‌ها
۱۸۹۵ – زادروز سرگئی یسنین شاعر روس
فرانسیسِ آسیزی
۱۸۹۷ – زادروز لویی آراگون رمان‌نویس و شاعر فرانسوی
۱۹۲۵ – زادروز گور ویدال رمان‌نویس و نمایشنامه‌نویس آمریکایی
لویی آراگون
۱۹۶۹ – زادروز گوئن استفانی خوانندهٔ پاپ و طراح مد آمریکایی
۱۹۸۱ – زادروز زلاتان ابراهیموویچ فوتبالیست سوئدی
زلاتان ابراهیموویچ
درگذشت‌ها
۱۸۹۶ – درگذشت ویلیام موریس شاعر، هنرمند و انقلابی سوسیالیست
۱۹۲۹ – درگذشت گوستاف اشترزمان سیاستمدار آزادی‌خواه آلمانی، صدر اعظم آلمان، برندهٔ جایزه صلح نوبل سال ۱۹۲۶
گوستاف اشترزمان
۱۹۳۱ – درگذشت کارل نیلسن آهنگساز دانمارکی
۱۹۶۷ – درگذشت وودی گاتری خواننده، ترانه‌سرا و نوازندهٔ گیتار آمریکایی
وودی گاتری
۱۹۸۷ – درگذشت ژان آنوئیل دراماتورژ و فیلم‌نامه‌نویس فرانسوی
۲۰۰۴ – درگذشت جنت لی بازیگر آمریکایی
جَنِت لِی
*****
