مجله دوربین دانشنامه هرات، ادبی، فرهنگی، هنری و اجتماعی 
امروز 12 ماه سنبله برابر با 3 سپتامبر آگوست تقویم میلادی است. روزی که در افغانستان و جهان اتفاقات زیادی به وقوع پیوسته است و ما به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.
رویداد ها:
301 – زادروز كوچكترين جمهوري قديمي جهان
كشور بسيار كوچك «سان مارينو»، قديمي ترين جمهوري جهان، سوم سپتامبر سال 301 ميلادي بوجود آمد. اين جمهوري قديمي كه در سال 1600 ميلادي داراي قانون اساسي شد اينك 30 هزار نفر جمعيت دارد.
سن مارينوس Saint marinus از مسيحيان فراري از جزيره آربه (راب) واقع در درياي آدرياتيك (كشور كرواسي امروز) در سال 301 ميلادي يك كليسا در تپه هاي تيتانو در دل ايتاليا ساخت كه كشور سن مارينو در اطراف آن به وجود آمد. كار ساختن كليسا كه در آن زمان در ايتاليا، جرات فراوان مي خواست در سوم سپتامبر به پايان رسيد. سن مارينوس از ترس دستگيري و شكنجه شدن توسط «ديوكليتين» امپراتور وقت كه يك ضد مسيحي بود، از جزيره آربه فرار كرده و مدتي را در ايتاليا به سنگتراشي سرگرم بود.
سن مارينوس
در سال 1797 ناپلئون كه هنوز شعارهاي انقلاب فرانسه را به گوش داشت، استقلال سن مارينو را برسميت شناخت و در سال 1815 كنگره وين براين استقلال صحه گذارد و پس از تامين وحدت ايتاليا، گاريبالدي استقلال طلب و ميهندوست بزرگ توصيه كرد كه استقلال جمهوري سن مارينو محفوظ بماند، زيرا كه در طول مبارزات استقلال، مبارزان را كه در آغاز كار در اقليت بودند پناه داده بود. جمهوري سن مارينو به سبك روم قديم داراي دو رئيس جمهور است كه به مشاركت كشور را اداره مي كنند.
1918 – اشغال شهر دمشق توسط نيروهاي متفقين
يكي از اهداف اصلي دولتهاي بزرگ اروپايى در جريان جنگ جهاني اول، تجزيه امپراتوري عثماني بود و با وقوع اين جنگ، اين هدف به آساني محقّق گشت. در جريان تجزيه قلمرو عثماني، مناطق تحت نفوذ آن، يكي پس از ديگري به دست انگليس و فرانسه افتاد. تا اين كه دمشق نيز مورد حمله قرار گرفت و در روز سوم سپتامبر 1918م سقوط كرد. سرانجام بر اساس توافقهاي قبلي لندن و پاريس، سوريه و از جمله پايتخت تاريخي و كهنِ اسلامي آن، دمشق، تحت كنترل فرانسه درآمد.
ورود متفقین به دمشق – 1918
1939 – روزي که دولت لندن به آلمان اعلان جنگ داد
سوم سپتامبر 1939 – دو روز و چند ساعت پس از آغاز حمله نظامي آلمان به لهستان – دولتهاي فرانسه، انگلستان و دو مهاجر نشين انگليسي: استراليا و نيوزيلند و متعاقب آنها کانادا به آلمان اعلان جنگ دادند. دولت انگلستان بامداد آن روز سفير خود در برلين را به وزارت امور خارجه آلمان فرستاده و تا ساعت 11 بامداد به اين دولت مهلت داده بود که دستور بازگشت نيروهاي خودرا از لهستان بدهد. دولت فرانسه تا ساعت پنج بعدازظهر سوم سپتامبر به آلمان چنين مهلتي را داده بود. چون هيتلر به اين دو اخطار اعتنا نکرده بود ساعت 11 و 15 دقيقه بامداد به وقت لندن، نويل چمبرلينNeville Chamberlaine نخست وزير انگلستان از راديو لندن اعلام داشت که آن دولت از آن پس خود را با آلمان در حالت جنگ مي داند. وي گفت که کابينه جنگ مرکب از 9 وزير تشکيل شده و لايحه “خدمت ملي” در ساعات آينده به پارلمان داده مي شود. طبق اين لايحه که سريعا تصويب شد اتباع 18 تا 41 ساله انگليسي به سربازي احضار شدند. از همان روز تخليه کودکان، بانوان خانه دار و سالخوردگان از لندن و شهرهاي بزرگ انگلستان آغاز شد. با وجود اين تا مدتها ميان انگلستان و آلمان عملا برخورد نظامي روي روي نداد. ولي آلماني ها مدعي شده بودند که در همان روز برخي نظاميان فرانسه به قلمرو آلمان تعرض کرده بودند!.
بهانه هيتلر از حمله به لهستان، باز گرداندن اراضي آلماني بود که پس از جنگ جهاني اول – طبق توافق فاتحان – از آن کشور جدا و به لهستان ضميمه شده بود. هيتلر با جلب موافقت سران دولتهاي لندن و پاريس، در مارس 1939 به بوهميا و موراويا (دو منطقه آلماني نشين چک) نيرو فرستاده و آنجا را عملا متصرف شده بود. هيلتر قبلا اعلام کرده بود که آلماني ها (ژرمن ها) بايد داراي دولت واحدي باشند و در پي آن اتريشي ها به آلمان پيوسته بودند.
1943 – ورود نيروهاي متفقين به ايتاليا در جريان جنگ جهاني دوم
با شكستهاي پيدرپي نيروهاي ايتاليايى از متفقين در جريان جنگ جهاني دوم، موسوليني توسط ويكتور امانوئل، پادشاه ايتاليا، بركنار شد تا اينكه در روز سوم سپتامبر 1943م، متفقين وارد خاك ايتاليا شدند. از اين رو، دولت ايتاليا در هفتم سپتامبر فرمان تسليم و ترك مخاصمه را صادر كرد. به موجب قرارداد تسليم ايتاليا، نخست وزير جديد اين كشور، تسليم بدون قيد و شرط ايتاليا را پذيرفت و بدين ترتيب يكي از مهمترين متحدين آلمانِ نازي در جنگ جهاني دوم، از صحنه عمليات خارج شد. ويژگيهاي مشترك فكري نازيسم هيتلر و فاشيسم موسوليني و نيز جاهطلبيهاي دو ديكتاتور، در اتحاد آلمان و ايتاليا نقش مهمي داشت. همزمان با انعقاد قرارداد تسليم ايتاليا، حمله بزرگ متفقين به منظور آزادسازي ايتاليا آغاز شد و با تصرف شهر رُم، سلطه نيروهاي آلماني بر ايتاليا نيز پايان يافت.
زادروزها
۱۰۰۴ – حکیم ناصر خسرو بلخی شاعر و فیلسوف افغان.
۱۴۶۹ – زادروز واسکو دو گاما، جهانگرد و کاشف پرتغالی
حکیم ناصر خسرو بلخی
۱۸۷۵ – زادروز فردیناند پورشه، طراح مشهور موتور خودرو اتریشی
۱۹۰۵ – زادروز کارل دیوید آندرسون، فیزیک‌دان آمریکایی، کاشف پوزیترون و برندهٔ جایزه نوبل فیزیک
فردیناند پورشه
۱۹۳۶ – زادروز زین‌العابدین بن‌علی، رئیس‌جمهور سابق تونس
۱۹۶۵ – زادروز چارلی شین بازیگر آمریکایی
زین‌العابدین بن‌علی
۱۹۷۹ – زادروز ژولیو سزار فوتبالیست برازیلی
درگذشت‌ها
۳۱۱ – درگذشت دیوکلتیان، امپراتور روم از سال ۲۸۴ تا ۳۰۵
۱۶۵۸ – درگذشت الیور کرامول تنها رئیس جمهور بریتانیا
الیور کرامول
۱۸۷۷ – درگذشت آدولف تیر سیاستمدار و تاریخ‌نگار فرانسوی
۱۸۸۳ – درگذشت ایوان تورگنیف رمان‌نویس، شاعر و نمایش‌نامه‌نویس روس
ایوان تورگنیف
۱۹۱۹ – درگذشت پی‌یر آگوست رنوآر، از بنیانگذاران مکتب دریافتگری (امپرسیونیسم).
۱۹۴۸ – درگذشت ادوارد بنش سیاستمدار و رهبر سیاسی چکسلواکی.
پی‌یر آگوست رنوآر
۱۹۹۱ – درگذشت فرانک کاپرا کارگردان سرشناس ایتالیایی-آمریکایی ، برنده سه جایزه اسکار بهترین کارگردانی
محمود حسابی
۲۰۱۲ – درگذشت مایکل کلارک دانکن بازیگر آمریکایی
مایکل کلارک دانکن
*****
