مجله دوربین دانشنامه هرات، ادبی، فرهنگی، هنری و اجتماعی 
امروز 11 ماه سنبله برابر با 2 سپتامبر آگوست تقویم میلادی است. روزی که در افغانستان و جهان اتفاقات زیادی به وقوع پیوسته است و ما به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.
رویداد ها:
حمله بالای عبدالله لغمانی/۱۳۸۸
در انفجار روز چهارشنبه، ۱۱ سنبله ۱۳۸۸ که در شهر مهتر لام، مرکز ولایت لغمان روی داد، دست کم ۲۲ تن کشته شدند. در این انفجار علاوه بر آقای عبدالله لغمانی معاون امنیت ملی افغانستان، رئیس شورای ولایتی لغمان و رئیس اجرایی این ولایت هم کشته شدند.
223 – آغاز قيام اردشير بابكان سرسلسله پادشاهان ساساني عليه اشكانيان
بر اثر انحطاط دولت مركزي اشكانيان و ضعفي كه به سبب جنگهاي مكرر و طولاني آن با امپراتوري روم به اين پادشاهي ايران وارد شده بود، اردشير بابكان، يكي از اميران دست نشانده پارس، قدرتي به هم رسانيد و بر ضد اردوان پنجم، بيست و هشتمين و آخرين پادشاه اشكاني سر به شورش برداشت. اردشير پس از تسخير كرمان و اصفهان، اردوان پنجم را در منطقهاي ميان بهبهان و شوشتر در خوزستان فعلي شكست داد و وي را كشت.
اردشير بابكان
با قتل اردوان پنجم، اردشير بابكان خود را شاه خواند و پس از استيلا بر تمامي آریانا، سلسله پادشاهي ساسانيان را اعلام كرد. وي تمام شاهزادگان اشكاني را از دم تيغ گذراند و بدين ترتيب دولت اشكاني پس از 470سال حكومت، منقرض شد. با انقراض اشكانيان، حكومت ساسانيان آغاز شد كه حدود 430 سال به طول انجاميد. در دوره ساسانيان، آيين زرتشتي رسميت يافت و آيين مزدك نيز پديد آمد. سلطنت ساسانيان، با ظهور اسلام و شكست سپاهِ آریانا از لشگر اسلام و نيز پذيرش دين مبين اسلام توسط آریایی ها، خاتمه يافت و از آن پس، آریانا، جزئي از قلمرو اسلام محسوب گرديد.
1870 – روزي که آلمان ابر قدرت جهان شد
دوم سپتامبر سال 1870، يك روز پس از شكست فرانسه از آلمان در جنگ «سدان Sedan»، دولت آلمان ابر قدرت جهان شد. با ارتقاء آلمان، انگلستان دوم و روسيه به رديف سوم پايين رفت و دوران دسته بندي نيروهاي رقيب بر سر بلعيدن سرزمينهاي قاره هاي دوردست آغاز شد كه به آن شکل، تا 1914 ادامه داشت و به جنگ جهاني اول منجرشد.
مارشال مولتكه
در سال 1870 نيروهاي فرانسه پس از 44 روز دفاع در برابر سربازان مهاجم آلماني به فرماندهي مارشال مولتكه Moltke در سدان، يکم سپتامبر شكست خوردند و تسليم نيروهاي برتر آلمان شدند. دوم سپتامبر بيسمارك به چادر لويي ناپلئون (پادشاه وقت فرانسه) رفت و اورا با سه ژنرال ارتش فرانسه نزد قيصر برد و لوئي با بر زمين افكندن شمشيرش، تسليم شد. قبلا صد هزار نظامي فرانسوي تسليم شده بودند. با وجود اين، چهار ماه و 16 روز طول كشيد تا نيروهاي آلمان به ورساي فرانسه رسيدند، زيرا گارد ملي (ارتش مردمي) فرانسه، خودرا با شتاب تمام بسيج كرده و بطور غير منظم دست به مقاومت زده بود و نيروهاي آلمان مجبور شده بودند كه نخست با جنگ غير منظم كه برايشان بسيار دشوار بود، آشنا شوند و سپس بجنگند. در ورساي، ويلهلم در اتاق امپراتوران فرانسه ايجاد امپراتوري آلمانيها ـ رايش (رايخ) را اعلام كرد و خودرا قيصر آن ناميد و به اين ترتيب بيسمارك معمار اين امپراتوري به هدف خود رسيد. از سوي ديگر، گروهي از فرانسويان روز چهارم سپتامبر – دو روز پس از تسليم شدن لويي ناپلئون، بار ديگر درپاريس نظام جمهوري برقرار كردند و نظامات انقلاب فرانسه را پس از 80 سال، دوباره به اجرا گذاردند و دست به دستگيري و اعدام و مصادره اموال كساني زدند كه آنان را خائن به وطن و روح انقلاب مي دانستند ولي به نتيجه نرسيدند.
1879 – سالروز قتل انگليسي ها در كابل
دوم و طبق بعضي اسناد سوم سپتامبر 1879 يعقوب خان از اميران ضد انگليسي افغان (و بناچار هوادار روسيه) پس از تصرف كابل دست به قتل عام انگليسي هاي مقيم اين شهر زده بود و «سر پير كاواناري Sir Pierre Cavagnari» نماينده تام الاختيار انگلستان در افغانستان يكي از اين مقتولين بود. امير يعقوب خان به تحريك دولت مسكو و دريافت وعده هرگونه كمك از اين دولت پس از يك ماه محاصره، شهر كابل را كه در دست يك خان دست نشانده لندن بود تصرف كرده بود.
با قتل عام انگليسي ها در کابل، پيمان صلح «گندمكGandomak» ميان دولت لندن و افغانها عملا برهم خورد. سپس يحيي خان پسر امير يعقوب خان دست به محاصره شهر قندهار زد تا پایگاه انگليسي آنجا را خلع سلاح كند. سياست انگلستان در آن زمان بر اين مدار بود كه قندهار و كابل تحت يك لوا و حكمران نباشند و همه تلاش خودرا بكار مي برد تا ميان پشتونها تفرقه باشد (جداكردن و تقسيم پشتونها با خط مرزي «دوراند» ميان دو کشور (هندوستان وقت و افغانستان)، در اجراي همين سياست بود كه يك مسئله دائمي ميان پاكستان (جانشين هندوستان غربي) و افغانستان شده است.
Sir Pierre Cavagnari
دولت انگلستان هنگامي كه قندهار را در محاصره يحيي خان ديد، سپاهي را به فرماندهي جنرال «فردريك رابرتز» روانه قندهار كرد. اين سپاه يحيي خان را مجبور به عقب نشيني به كوهستان كرد و عبدالرحمن خان نوه دوست محمد خان را كه از منافع انگلستان حمايت مي كرد و برضد روسيه بود، در كابل به اميري رساند.
1945 – روز استقلال ويتنام و سالروز درگذشت هو ـ شي مين
دوم سپتامبر 1945 دكتر «هو شي مين» رهبر مردم ويتنام استقلال اين كشوررا اعلام داشت. از آن پس ويتنامي ها اين روز را به عنوان روز ملي خود رعايت مي كنند. «هو» 24 سال بعد در چنين شبي (دوم سپتامبر 1969) در 79 سالگي درگذشت. به اين صورت سالروز اين ضايعه مصادف با سالروز اعلام استقلال ويتنام است كه خود او آن را اعلام داشته بود.
هو شي مين
هوشي مين از مردان بزرگ سده بيستم در عين حال يكي از اعضاي موسس حزب كمونيست فرانسه بشمار مي رود. وي همچنين در سال 1925 به روسيه شوروي رفته بود تا به كار پياده كردن نظام سوسياليستي در اين اتحاديه كمك كند و در سال 1930 در زماني كه در چين به سازماندهي كمونيستهاي اين كشور كمك مي كرد حزب كمونيست ويتنام را هم تاسيس كرد. آنگاه به فكر پايان دادن به استعمار فرانسه بر ويتنام، وطن خود، افتاد و سازمان «ويت مين» مركب از كمونيستها و ناسيوناليستهاي ويتنامي را تشكيل داد. نيروهاي هوشي مين سه قدرت وقت ـ ژاپن، فرانسه و آمريكا را يکي بعد از ديگري شكست دادند و به همه هدفهايي كه رهبرشان اعلام كرده بود رسيدند.
1945 – تسليم نهايي كشور جاچان در برابر متفقين و پايان يافتن كامل جنگ جهاني دوم
به دنبال حملات هوايى جاپان به امريكا در جريان جنگ جهاني دوم، نيروهاي امريكايى نيز به شدت به ژاپن و متصرفاتش حمله برده و تلفات سنگيني به جاپان وارد آوردند. پس از مرگ روزولت رئيس جمهور امريكا كه در اپريل 1945 اتفاق افتاد، معاونش هاري ترومن به رياست جمهوري امريكا دست يافت و او بود كه اجازه استفاده از بمب هستهاي را در جنگ عليه جاپان صادر كرد. درنتيجه، در ششم و نهم اوت همان سال، دو بمب هستهاي بر روي شهرهاي هيروشيما و ناكازاكي فرو ريخته شد. در اثر انفجار عظيم اين دو بمب و تاثيرات تشعشعات راديواكتيويته ناشي از انفجار آنها، بيش از 200 هزار جاپانی كشته و دهها هزار نفر ديگر مصدوم شدند و خسارات فراواني به بار آمد. در نهايت پس از آن كه در هشتم مه، تمامي واحدهاي آلمان در اروپا تسليم شدند، در 14 اوت همان سال، ژاپن شكست خود را اعلام كرد و تسليم بيقيد و شرط را پذيرفت. با خاموش شدن آتش جنگ جهاني دوم، جاپان نيز در دوم سپتامبر 1945م به طور كامل خود را تسليم متفقين كرد و با اين تسليم جنگ در آسيا كه از جنوری 1937م آغاز شده بود پس از هشت سال پايان يافت.پس از شكست ژاپن، متفقين به مدت هفت سال ژاپن را تحت اشغال خود داشتند. استعمال بمب هستهاي در ژاپن كه به انهدام كامل دو شهر پرجمعيت جاچان و كشتار فجيع صدها هزار نفر انجاميد بزرگترين فاجعه بشري در طول جنگ جهاني دوم به شمار ميآيد.
مک آرتور در حال امضاکردن تسلیم نامه جاپان
زادروزها
۹۰۵ – زادروز کنستانتین هفتم، امپراتور بیزانس
۱۸۵۳ – زادروز ویلهلم اوستوالد شیمیدان، برندهٔ جایزهٔ نوبل شیمی، از پایه‌گذاران تخصص شیمی‌فیزیک
ویلهلم اوستوالد
۱۸۷۷ – زادروز فردریک سودی شیمیدان انگلیسی، برندهٔ جایزه نوبل شیمی سال ۱۹۲۱
۱۹۳۶ – زادروز ایران درودی نقاش، کارگردان، نویسنده و منتقد هنری ایرانی
ایران درودی
۱۹۵۳ – زادروز احمد شاه مسعود ، قهرمان ملی کشور
۱۹۶۴ – زادروز کیانو ریوز بازیگر کانادایی
احمد شاه مسعود
۱۹۶۶ – زادروز سلما هایک بازیگر، کارگردان، تهیه‌کننده سینما و تلویزیون اهل مکزیک
سلما هایک
درگذشت‌ها
۱۱۳۵ – درگذشت هنری یکم، پادشاه انگلستان بین سال‌های ۱۱۰۰ تا ۱۱۳۵ و دوک نورماندی از ۱۱۰۶ تا ۱۱۳۵
۱۸۲۵ – درگذشت الکساندر یکم، تزار روسیه بین سال‌های ۱۸۰۱ تا ۱۸۲۵
ویلیام همیلتون
۱۸۶۵ – درگذشت ویلیام همیلتون ریاضیدان و فیزیکدان ایرلندی
۱۹۱۰ – درگذشت هانری روسو نقاش پسادریافتگر خودآموختهٔ فرانسوی
پی‌یر دو کوبرتن
۱۹۳۷ – درگذشت پی‌یر دو کوبرتن تاریخدان فرانسوی، بنیان‌گذار بازیهای المپیک در عصر معاصر ۱۹۴۷ – درگذشت آلیستر کراولی، رازورز، هنرمند، شاعر و جادوگر مراسمی، بنیان‌گذار آیین تلما
۱۹۶۹ – درگذشت هو شی مین رهبر کمونیست ویتنام از ۱۹۴۵ تا ۱۹۶۹، اولین رئیس‌جمهور جمهوری دموکراتیک ویتنام
آلیستر کراولی
۱۹۷۳ – درگذشت جان رونالد روئل تالکین نویسنده و زبان‌شناس بریتانیایی، خالق هابیت و ارباب حلقه‌ها
۱۹۹۷ – درگذشت ویکتور امیل فرانکل روان‌شناس اتریشی، پدیدآورندهٔ معنادرمانی (لوگوتراپی)
جان رونالد روئل تالکین
۲۰۰۴ – درگذشت عصمت باقرپور (دلکش) خوانندهٔ ایرانی
۲۰۱۳ – درگذشت رونالد کوز اقتصاددان و نویسنده بریتانیایی، برندهٔ جایزه نوبل اقتصاد سال ۱۹۹۱
ویکتور امیل فرانکل
