امروز 31 ماه ثور برابر با 21 مِی تقویم میلادی است. روزی که در افغانستان و جهان اتفاقات زیادی به وقوع پیوسته است و ما به مرور برخی از این وقایع میپردازیم.
روز جهاني توسعه فرهنگي
رویداد ها:
حمله اعضای نهضت اسلامی به ولایت ننگرهار/1354
اعضای نهضت اسلامی افغانستان بالای ولسوالی سرخرود ولایت ننگرهار حمله نموده دوایر دولتی را اشغال و بعد از زد و خورد اندکی فرار کردند.
حکومت پاکستان به صدارت ذوالفقارعلی بوتو در سال ۱۳۵۴ (۱۹۷۵) مهاجرین نهضت اسلامی را مسلح ساخت تا برای براندازی حکومت محمد داود دست به اقدام نظامی بزنند. درحالیکه اقدام نظامی دربرابر حکومت داود خان مورد تائید و اتفاق تمام رهبران و اعضای مهاجر نهضت اسلامی نبود، گلبدین حکمتیار از طرفداران جدی شورش نظامی محسوب می شد که بیش از همه به مؤفقیت اقدام نظامی اطمینان داشت. او مسئولیت تنظیم افسران ارتش را در نهضت اسلامی که قبلاً بدوش انجنیر حبیب الرحمن بود، به عهده داشت. سرانجام اولین شورش مسلحانه نهضت اسلامی درتابستان ۱۳۵۴ که در ننگر هار، لغمان و پنجشیر براه افتید به ناکامی انجامید. تعداد زیادی ازشرکت کنندگان شورش پنجشیرکه عمدتاً دانشجویان دانشگاه کابل بودند به قتل رسیدند. هم چنان این شورش نافرجام ده ها نفر اعضای نهضت اسلامی را درمرکز و ولایات به زندانها ی دولت کشاند و موجب تشدید اختلاف رهبران و اعضای مهاجرآن در پاکستان گردید. دو حزب جداگانه ی رقیب و مخالف برهبری برهان الدین ربانی و گلبدین حکمتیار شکل گرفت. احمد شاه مسعود که فرماندهی شورش مسلحانه ی سال ۱۳۵۴ نهضت اسلامی را در پنجشیر به عهده داشت، با انتقاد شدید از حکمتیار در کناربرهان الدین ربانی و در مخالفت فزاینده با گلبدین حکمتیار قرار گرفت.
گفتنی است، نهضت اسلامی افغانستان در بهار 1336 به رهبری غلام محمد نیازی استاد دانشکده شرعیات دانشگاه کابل اساس گذاشته شد.
طرح ملل متحد برای خاتمه جنگ در افغانستان/1370
سرمنشی ملل متحد طرح پنج فقرهای را برای حل منازعات افغانستان پیشنهاد کرد.
427 پ م – زادروز افلاطون، عالم بزرگ یونان باستان
افلاطون، اندیشمند بزرگ یونان باستان در چنین روزی از سال ۴۲۷ پیش از میلاد متولد شد.
اندیشه های افلاطون بهویژه در زمینه دمکراسی، بیش از هر فیلسوف عهد باستان در شکل گرفتن افکار اندیشمندان قرون جدید و معاصر نفوذ داشته است. گرچه نتیجه انتخابات چند دهه اخیر در کشورهای مختلف، اندیشمندان معاصر را بر آن داشته است که بگویند مشارکت و شناخت، اراده و آزادی عمل رأیدهندگان در تمرین دمکراسی اصیل (حکومت مردم) و درنتیجه تحقق آن بهمعنای واقعی کلمه، حتی در کشورهای بسیار پیشرفته هم آنطور که باید عملی نشده است.
افلاطون، شاگرد سقراط و معلم ارسطو و بنیادگذار آکادمی – مدرسه علوم، فلسفه و ادبیات – بود. آثار او بهصورت گفت و شنود (مناظره) میباشند که از میان معروفترینشان بهترتیب میتوان به «جمهوری»، «پوزش» و همچنین «ذات عدالت» اشاره کرد.
افلاطون در سال ۳۹۹ق.م شاهد خودکشی آموزگارش سقراط به حکم دادگاه آتن – محکمه خلق – بود و در این باره نوشته است: «سقراط پیشنهاد فرار از آتن را رد کرد و به حکم دادگاه که میدانست درست نبوده، تسلیم شد و جام زهر را نوشید تا احترام به قوه قضایی که حفظ حقوق مردم و امنیت و آرامش آنان بر عهده آن است، محفوظ بماند.»
این نظر افلاطون که سران دولتها باید فیلسوف باشند و یا فلسفه بدانند و نیز نخبگان باید دارای یکی از این سه خصلت؛ هوشمندی (آگاه)، دلیری (شجاع) و زور بازو (نیروی جسمانی، هدف: آگاه از فنون رزمی) باشند تاکنون در هیچ تفسیری رد نشده است. وی برجستگان یک ملت را دو گروه کرده است: مردان (افراد) عمل و مردان فکر، که جامعه باید از هر فرد در جای خود استفاده کند و اگر هر دو شرط در یک و یا چندین فرد یک جامعه جمع باشد، که خوشا به حال آن جامعه.
افلاطون روی مدیریت شایسته و استفاده بهینه یک جامعه از دانش، استعداد، لیاقت و مهارت اعضای خود تأکید و سفارش بسیار کرده است. مرگ افلاطون، سرانجام در سال ۳۴۷ پیش از میلاد، در سن هفتاد و چهار سالگی به وقوع پیوست.
216 پ م – پيروزي بزرگ هانيبال بر روميان
21ماه مي سال ۲۱۶ پيش از ميلاد نيروهاي كارتاژ Carthage (بخشي از شمال آفريقا به مرکزيت تونس) به فرماندهي هانيبالHannibal كه وارد شمال ايتاليا شده بود، در اين منطقه ارتش روم را شكست دادند. در اين جنگ که در آن هانيبال فيل جنگي هم بکار برده بود و اين فيلها را از کوههاي آلپ عبور داده بود بيش از 45 هزار نظامي رومي كشته شدند. هانيبال قبلا اسپانيا و قسمتي از فرانسه را گرفته بود. لشکرکشي هانيبال به انتقام تعرض روميان به کاتاژ و نيز پيشگيري از ابرقدرت شدن آنان بود. کارتاژي ها مخلوطي از نژاد فنيقي (لبناني ـ سوري) و بِربِر Beber بودند و پونيک Punic خوانده مي شدند. لشکرکشي هانيبال به ايتاليا که 15 سال طول کشيد و شامل چند نبرد بود مورد خرسندي دولت سلوکيان ايران و نيز يونانيان بود زيراکه بمانند کارتاژي ها نمي خواستند روميان ابرقدرت شوند. در آن زمان، روم هنوز يک قدرت بزرگ نشده بود. پيش از هانيبال، پدر او «هاميلکار بارکا» با روميان جنگ کرده بود و لشکرکشي هانيبال، دومين جنگ پونيک ها با روميان بود و سومين جنگ را برادر هانيبال فرماندهي کرد.
جنگهاي هانيبال کشور اورا دچار مشکلات مالي کرد و وي براي حل اين مسائل دست به اصلاح ضوابط مالياتي زد که باعث ناخرسندي ارباب ملک و بازرگانان شد و کناره گيري کرد، به دربار سلوکيان آمد و مشاور نظامي آنان شد. سپس به ارمنستان رفت و آنگاه خودکشي کرد.
630 – سالروز شاه شدن «پوراندخت»، به روايت رويدادنگاران کليساي قسطنطنيه
رويدادنگاران كليسايي قسطنطنيه 21 ماه مي سال 630 ميلادي را روزي نوشته اند که درجريان زوال حكومت ساسانيان، پوراندخت دختر خسروپرويز، شاه آریانا شد. حال آنکه ساير مورخان نوشته اند که پوراندخت در سال 630 و چند هفته پس از قتل سپهبد شهربراز بر تخت شاهي آریانا تکيه زده بود. شهربراز نهم جون سال 630 ميلادي در تيسفون به قتل رسيده بود. دوران سلطنت پوراندخت بيش از 16 ماه طول نكشيد.
1954 – آزمايش اولين بمب هيدروژني امريكا در جزيره بيكيني
پس از دستيابي ايالات متحده امريكا به بمب هستهاي و به كارگيري آن در شهرهاي هيروشيما و ناكازاكيِ جاپان در جريان جنگ جهاني دوم و قتل عام صدها هزار نفر توسط آن، اين بار در اوايل دهه 1950م دانشمندان امريكايى براي ساختن بمب هيدروژني تلاش ميكردند. قدرت انهدامي اين بمب، به درجاتْ بيشتر از بمب هستهاي بود. آزمايشهاي اوليه اين بمب در سال 1952م صورت گرفت. اما در 21 می 1956، اولين بمب هيدروژني امريكا در جزيره بيكيني واقع در اقيانوس اطلس آزمايش شد. قدرت اين بمب برابر با ده ميليون تن ماده منفجره تي.ان.تي بود و انفجار آن، انهدام وسيع و غيرقابل باوري ايجاد كرد. با افشاي خبر آزمايش اين بمب هيدروژني، مردم در سراسر عالم به اعتراض عليه آن برخاستند و خواهان جلوگيري از ادامه اين آزمايشها گرديدند. در اين ميان حتي دانشمنداني نظير آلبرت انيشتين نيز جهانيان را عليه خطرات مرگبار سلاحهاي هستهاي آگاه كرد. هرچند در سالهاي بعد مبارزه براي خلع سلاح هستهاي در جهان آغاز شد و قراردادهايي نيز در اين زمينه منعقد گرديد، با اين حال، توليد اين سلاحها متوقف نشد و قدرتهاي بزرگ، بدون توجه به تهديدات اين سلاحها براي جامعه بشري، به ساخت آن ادامه دادند.
1966 – سوهارتوی خونخوار با کودتا روی کار آمد
جنرال سوهارتو 21 ماه مي 1966 با كودتا در اندونزي قدرت را به دست گرفت. وي ظرف سه ماه بيش از يكصد هزار كمونيست را در آن كشور نابود كرد.
سورهارتو 32 سال بعد در همين روز بر اثر فشار مخالفان كه اورا متهم به فسادمالي و ديكتاتوري كرده بودند و نيز تظاهرات پي گير مردم مجبور به كناره گيري شد و بعدا نيز تحت تعقيب قضايي قرار گرفت.
در پي اين رويداد به تدريج گروهي از همان دسته اي كه توسط سوهارتو و همدستانش بر كنار شده بودند به قدرت باز گشتند و دختر سوكارنو براي يک دوره بر جاي پدرش كه سوهارتو او را بر كنار كرده بود نشست. دكتر احمد سوكارنو بنياد گذار جمهوري اندونزي بود كه سوهارتو قدرت حكومتي را از او گرفت. سوهارتو و همدستانش به خواست و حمايت غرب سوکارنو را از کار برکنار کردند تا نه تنها به نفوذ چين و شوروي در اندونزي پايان داده شود، بلکه جنبش عدم تعهد که سوکارنو يکي از بنيادگذاران آن بود تضعيف و بي دندان شود و هر دو هدف با برکناري سوکارنو تامين شد.
1991 – راجيو گاندي کشته شد
21 ماه مي سال 1991 راجيو گاندي 47 ساله نخست وزير پيشين هند كه از جانب پدرش فيروز، يك پارسي بود درجريان تبليغات انتخاباتي در منطقه تاميل نادو (نزديک مدرس) توسط يك زن در يك انفجار انتحاري كشته شد. اين زن که بمب را بر شکم بسته بود از هواداران ببرهاي تاميل (جدايي طلبان سريلانکا) بود. راجيو در زمان نخست وزيري خود، واحد نظامي به سريلانکا فرستاده بود تا به برقراري صلح کمک کنند که تاميلي ها اين عمل را اقدامي برضد خود که خواهان استقلال بوده اند تلقي کرده بودند. راجيو درجريان تيليغ براي يک نامزد محلي از حزب کنگره به «تاميل نادو» رفته بود تا در اجتماع مردم سخنراني کند.
راجيو پسر اينديرا که قبلا خلبان هواپيماي مسافربر در خطوط «ايراينديا» بود پس از مرگ برادرش «سنجاي» وارد سياست شد و بعد از قتل مادرش، نخست وزيري هند را پذيرفت ولي هنوز دوره اش به پايان نرسيده بود که کناره گيري کرد. سونيا همسر ايتاليايي تبار راجيو، اينک بالا ترين مقام حزب کنگره را که نهرو پدر بزرگ راجيو از موسسان آن بود برعهده دارد.
2003 – در الجزاير در يك زمين لرزه شديد بيش از 2 هزار تن كشته شدند.
زادروزها
۱۴۷۱ – زادروز آلبرشت دورر نقاش معروف دوران اصلاحات پروتستانی در آلمان
۱۵۲۷ – زادروز فیلیپ دوم (اسپانیا) پادشاه اسپانیا
۱۶۸۸ – زادروز الکساندر پوپ شاعر و منتقد انگلیسی
۱۸۴۴ – زادروز هانری روسو نقاش پسادریافتگر خودآموختهٔ فرانسوی
۱۹۱۶ – زادروز هارولد رابینز نویسنده آمریکایی
۱۹۲۱ – زادروز آندره ساخاروف فیزیکدان هستهای شوروی، برنده جایزه صلح نوبل
۱۹۶۷ – زادروز کریس بنوا، کشتی کج کار کانادایی
درگذشتها
۱۴۷۱ – درگذشت هنری ششم پادشاه انگلستان بین سالهای ۱۴۲۲ تا ۱۴۶۱ و مجدداً از ۱۴۷۰ تا ۱۴۷۱ و پادشاه فرانسه از ۱۴۲۲ تا ۱۴۵۳
۱۷۸۶ – درگذشت کارل ویلهلم شیله داروساز آلمانی-سوئدی ، کاشف چند عنصر
۱۹۴۹ – درگذشت کلاوس مان نویسنده آلمانی و پسر توماس مان
۱۹۶۴ – درگذشت جیمز فرانک فیزیکدان آلمانی ، برنده جایزه فیزیک نوبل سال ۱۹۲۵
۲۰۰۰ – درگذشت جان گیلگد بازیگر، خواننده و کارگردان انگلیسی، برنده جایزه اسکار