تقویم تاریخ ( بیست و هشتم ماه حمل )

امروز 28 ماه حمل برابر با 17 اپریل تقویم میلادی است. روزی که در افغانستان و جهان اتفاقات زیادی به وقوع پیوسته است و ما به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم. 

روز جهاني هموفيلي (17 آپريل)

چاپ نشریه امان افغان/1298

مهم ترین نشریه کشور، جریده هفتگی دولتی امان افغان بود که نخستین شماره آن در روز بیست و هشتم حمل/فرودین ۱۲۹۸ خورشیدی منتشر شد.

نخستین مدیر مسئول “امان افغان” عبدالهادی داوی، یکی از مشروطه خواهان برجسته و سردبیر سابق سراج الاخبار افغانیه، بود. داکتر سنزل نوید پژوهشگر مسایل تاریخ و کارشناس دوره امانیه در امریکا معتقد است که نشریه امان افغان در واقع ادامه سراج الاخبار بود.

میر اکبر خیبر یکی از رهبران جناح پرچم حزب دموکراتیک خلق افغانستان در کابل به قتل رسید/1357

میراکبر خیبر در سال ۱۳۰۴ خورشیدی در ولایت لوگر در خانواده‌ای کشاورز به دنیا آمد. او بعد از تحصیلات ابتدایی وارد دبیرستان (لیسه) نظامی شد و بعد تحصلات عالی را در دانشکده افسری (حربی پوهنتون) ادامه داد. خیبر در کنار تعلیمات نظامی به مطالعات سیاسی پرداخت و مانند شمار زیادی از روشنفکران افغانستان در دهه‌های سی و چهل خورشیدی، به مارکسیسم علاقمند شد. از این به بعد او یکی از افرادی بوده است که چه به شکل مخفیانه و چه علنی به نفع جریانهای فکری طرفدار سوسیالیزم و مارکسیزم فعالیت کرد. این فعالیتها باعث شد که به زندان بیفتد و در زندان نیز با شماری دیگر از چهره سیاسی چپ گرا آشنا شود.

محمدعيسی کارگر، يکی از کادرهای قديمی ح د خ ا می نويسد:

“مير اکبر خيبر، … در روز توزيع شهادت نامه حربی پوهنتون در سال ۱۳۳۰ شمسی زندانی و در سال ۱۳۳۵ شمسی از زندان آزاد شد. او در زندان باببرک کارمل آشنا شد و نقش با اهميت در تاسيس حزب دموکراتيک خلق در سال ۱۳٤۳ داشت و در انشعاب سال ۱۳٤۶ در جناح پرچمی ها قرار داشت.

بعد از آزادی از زندان تماسها و روابط خیبر با همفکرانش گسترده‌تر شد تا اینکه او و سایر چپگرایان طرفدار مارکسیسم اقدام به تاسیس تشکیلاتی مخفی برای عضوگیری از میان روشنفکران خصوصا افسران جوان کردند و تلاش کردند تا حلقه‌های کمیته تدارک کنگره موسس یک حزب را سازمان دهند.

بعد از اینکه در سرطان (تیرماه) سال ۱۳۵۲ محمدداوود با یک کودتای بدون خونریزی نظام سلطنتی را به نظام جمهوری تغییر داد، حزب دموکراتیک خلق افغانستان خصوصا جناح پرچم از این اقدام پشتیبانی کرد.
محمدداوود به عنوان رییس جمهور جدید نیز متوجه گرایشهای موجود در دو جناححزب دموکراتیک خلق افغانستان بود و با آگاهی از افکار و عقاید خیبر، تماسهای نزدیکتری با خیبر داشت.
در حالیکه رابطه افغانستان و اتحاد شوروی در اواخر حکومت داوود به سردی گراییده بود و اختلافات حزب دموکراتیک خلق افغانستان هم با داوود روز به روز بیشتر و بیشتر می‌شد، خیبر در جناح پرچم خواهان حمایت از محمدداوود و حتی انحلالجناح پرچم بود.

این اختلافات در جناح پرچم به نفع ببرک کارمل رفع شد و مجموع هر دو حناجحزب دموکراتیک خلق افغانستان راه مبارزه با محمدداوود را در پیش گرفت.

وقتی که میراکبر خیبر در ۲۸ حمل ۱۳۵۷ در کابل ترور شد ۱۴ سال از تشکیل حزب دموکراتیک خلق افغانستان و نزدیک به چهار دهه از فعالیت سیاسی خیبر می‌گذشت. این ترور وضعیت شکننده سیاسی افغانستان را به بحران کشاند به گونه‌ای که کمتر از ده روز بعد، حزب دموکراتیک خلق افغانستان با یک کودتای خونین،محمدداوود رییس جمهوری وقت را از مسند قدرت به زیر کشید و نظامی جدید را پایه‌گذاری کرد که هیچ شباهتی با نظامهای گذشته در افغانستان نداشت.

کناره گیری داکتر نجیب الله از قدرت/1371

روزي كه آشوريان شهر شوش را ويران كردند

اپریل سال 693 پيش از ميلاد (در بيشتر كتابهاي تاريخ عهد باستان؛ 17 اپریل)، و پيش از تاسيس يک دولت واحد در آریانا ، ارتش آشور بانيپال (حکمران مناطقي در شرق مديترانه به پایتختی نینوا ـ موصل ـ در شمال عراق امروز) شهر شوش را متصرف شد و ويران ساخت. دولت همدان [دولت طايفه آریایی ماد ساکن مناطقی از محور ری در جهت غرب ایرانزمین] چند دهه بعد با كمك دولت بابل (به مرکزیت جنوب عراق امروز)، دولت ستمگر آشور را كه به صورت يك امپراتوري درآمده بود برانداختند و از صفحه روزگار پاك كردند.

کاخ آپادانا

شوش در دوران هخامنشيان بازسازي و پايتخت اداري و زمستاني  شد و كاخ آپادانا در آن بنا گرديد. داريوش بزرگ پس از ساختن آپادانا در شوش، بر يك لوح سنگي اين جمله را نوشت كه به يادگار مانده است: «به نام اهورامزدا، من اين كاخ را در شوش ساختم». كار ساختن كاخ در سال 521 پيش از ميلاد پايان يافت. شهر شوش در 110 كيلومتري شمال اهواز و 280 كيلومتري جنوب خرم آباد قراردارد.

در زير نيز تصوير سنگنبشته حاوي دعاي جاوداني داريوش براي ميهن آمده است كه در تخت جمشيد بر جاي مانده است:

1865 – نخستين بانويي كه در آمريكا اعدام شد 

در پي قتل آبراهام لينكن (لينكلن) رئيس جمهور وقت آمريكا در يك تماشاخانه در شهر واشنگتن، هفدهم اپریل 1865 يك زن 42 ساله به اتهام مشاركت در طرح نقشه قتل او و تشويق يك بازيگر تئاتر به اين عمل، در خانه اش در شهر واترلو واقع در جنوب ايالت مريلند دستگير شد. لينكن را هواداران كنفدراسيون آمريكا كه در جنگ داخلي شكست خورده بودند ترور كرده بودند. كنفدراسيوني ها خواهان كاهش نفوذ و اختيارات دولت مركزي در ايالتها بودند و در واقع، مايل بودند كه ايالات متحده شكل يك جامعه مشترك المنافع را داشته باشد. بانوي دستگير شده «مري اليزابت سورات» نام داشت و پس از محاكمه، هفتم جون 1865 (16 تير) به دارآويخته شد. وي نخستين زن در تاريخ ايالات متحده است كه به حكم دادگاه اعدام شده است.

Mary Elizabeth Jenkins Surratt

1878 – اجتماع قدرت هاي اروپايي در برلين بر ضد عثماني

17 اپريل 1878 از سران دولتهاي توانمند اروپا دعوت شد كه براي كوتاه كردن دست دولت عثماني از متصرفاتش در اروپا كه قدمت آن به قرن پانزدهم مي رسيد در برلین اجتماع كنند. انگيزه اين كار اين بود كه نبايد اجازه داده شود كه دولتي از مشرق زمين بر قسمتي از اروپا استيلا داشته باشد. اجتماع برلین كار براندازي عثماني را كه از قبل به صورت پراکنده آغازشده بود تشديد كرد كه ظرف 40 سال به اضمحلال اين امپراتوري انجاميد. مسائل امروز جهان عرب زاييده فروپاشي همين امپراتوري است که در این قسمت انگلستان و فرانسه برجایش نشستند.

1923 –  نخستین فیلم ناطق جهان به نمایش در آمد . این فیلم نگهبان گیج نام داشت که در شهر نیویورک ایالات متحده آمریکا به نمایش عمومی گذاشته شد.

1926 – اختراع تلويزيون توسط جان بيرد مخترع اسكاتلندي

تلويزيون عبارت است از دستگاهي كه صحنه‏هاي ثابت يا متحرك را به وسيله برق انتقال مي‏دهد. از نخستين پيش‏گامان موفق در ساخت اين دستگاه، “جيوواني كازلي” دانشمند ايتاليايى است كه در سال 1862م موفق به ساخت دستگاهي شد كه با استفاده از سيستم دستگاه تلگراف قادر به مخابره نقوش و تصاوير ساده بود. سال‏ها طول كشيد تا اين دستگاه براي انتقال عكس آماده شود. اما اولين كسي كه عملاً يك تلويزيون ابتدايى ساخت “جان بيرْدْ” پژوهشگر اسكاتلندي بود. وي با كمك ابزار و آلات اوليه در سال 1922م دستگاهي ساخت كه براي اولين بار انتقال تصوير را امكان‏ پذير نمود، گرچه در مراحل اوليه فقط قادر به انتقال يك تصوير از يك اتاق به اتاق ديگر در همان خانه بود. تلاش‏هاي جان بيرد ادامه يافت و سرانجام در 17 آوريل 1926م اولين تصوير تلويزيوني براي انجمن سلطنتي انگلستان به نمايش گذاشته شد. تكنيك اصلي تلويزيون عبارت است از تصويربرداري از صحنه‏ هاي مورد نظر و تجزيه اين تصاوير به صورت نقاط و خطوط و سپس پخش آن از فرستنده پس از تبديل به امواج الكترومغناطيسي.

پس از تكميل اين دستگاه، سرانجام اولين برنامه‏هاي تلويزيوني در سال 1936م در ايستگاه‏هاي فرستنده تلويزيوني تهيه و ارسال گرديد. در طي سال‏هاي بعد تحولاتي در تلويزيون پيدا شد كه دستيابي به تكنيك تلويزيون رنگي، استفاده از ماهواره براي پخش جهاني و كاربردهاي علمي و آموزشي از آن جمله است. تلويزيون در مسير خود همچنان راه پيشرفت را طي مي‏نمايد و در هر مدت پديده‏اي جديد در اين عرصه ارائه مي‏گردد.

1961 – شكست حمله به كوبا موسوم به نبرد خليج خوك ها

جان اف كندي رئيس جمهوري وقت آمريكا 17 اپریل سال 1961، كمتر از سه ماه از آغاز زمامداري اش با شكست يك تعرض نظامي به كوبا رو به رو شد. نقشه اين تعرض در دوران حكومت آيزنهاور كه 20 جنوری آن سال پايان يافته بود طرح شده و در نيمه اپريل با حمايت سازمان اطلاعات مركزي آمريكا (سيا) به اجرا در آمده بود.

طبق اين طرح، صدها تن از فراريان كوبايي كه توسط آمريكا مسلح شده بودند و شماري ديگر، در منطقه خليج خوك ها به خاك كوبا حمله بُردند كه اين تعرض شكست خورد و 743 تن از حمله كنندگان اسير شدند كه بعدا فيدل كاسترو هركدام از آنان را با يك تراكتور معاوضه و آزاد كرد.

فيدل كاسترو از داخل تانك صحنه نبرد را مي نگرد

دشمني دولت آيزنهاور با دولت كاسترو در كوبا از زماني آغاز شد كه كاسترو اعلام كرد يك سوسياليست است و نظام كوبا سوسياليستي خواهد بود و سپس دست به ملّي كردن شركتها و كسب و كار آمريكائيان در كوبا زد. قدمت فعاليت بازرگاني بعضي از موسسات آمريكائي در كوبا به اوايل قرن 20 و اندكي پس از پيروزي آمريكا در جنگ با اسپانيا در سال 1898 مي رسيد.

حزب سوسياليست کوبا (پيرو ماركسيسم ــ لنينيسم) در سال 1925 تاسيس شده بود. اين حزب پس از پيروزي انقلاب كاسترو در 1959 به تدريج زمام امور اين كشور را به دست گرفته بود. فيدل كاسترو كه مبارزه اساسي خود را از 1953 آغاز كرده بود پس از يك شكست، در سال 1959 از تبعيد به كوبا بازگشت و با 9 هزار انقلابي مسلح به ديكتاتوري باتيستا پايان داد. دولت واشنگتن در آغاز كار گمان نمي كرد كه كاسترو كمونيست باشد، و چپگرايي را خصلت هر انقلابي مي دانست.

24 اپريل 1961 كندي مسئوليت شكست حمله به خليج خوكها را كه طرح آن در زمان او به اجرا در آمده بود پذيرفت و از آن زمان بود كه روابط آمريكا با كوبا تيره تر و دولت كوبا هم به كشورهاي سوسياليستي نزديكتر شد.

كريستف كلمب در نخستين سفر دريايي خود به سوي غرب، در 1492 به كوبا رسيد و اين جزيره را از مستملكات اسپانيا اعلام داشت كه اين سلطه تا پايان قرن 19 ادامه داشت و پدر كاسترو از مهاجران اسپانيايي بود.

1986- شرکت رایانه‌ای آی بی ام نخستین چیپ با ظرفیت مگابایت را به جهان رایانه عرضه کرد.

زادروزها

    525 – سنایی غزنوی، شاعر و عارف بزرگ افغانستان
    ۱۹۱۶ – زادروز سیریماو بندارانایکه سیاست‌مدار سری لانکایی ، نخستین زن نخست‌وزیر دنیا

سنایی غزنوی

    ۱۹۱۸ – زادروز ویلیام هولدن بازیگر آمریکایی ، برنده جایزه اسکار.
    ۱۹۵۹ – زادروز شون بین بازیگر انگلیسی.

ویلیام هولدن

۱۹۷۲ – زادروز جنیفر گارنر بازیگر آمریکایی

شون بین

بنجامین فرانکلین

    ۱۹۴۲ – درگذشت ژان باتیست پرن فیزیک‌دان برنده جایزه نوبل فرانسوی
    ۱۹۷۶ – درگذشت هنریک کارل پیتر دام زیست‌شناس و شیمیدان برنده جایزه نوبل پزشکی۱۹۴۳ از دانمارک

هنریک کارل پیتر دام

    ۱۹۹۳ – درگذشت تورگوت اوزال هشتمین رئیس جمهور ترکیه
    ۲۰۰۸ – درگذشت امه سزر شاعر سیاه پوست فرانسوی‌زبان و فعال سیاسی فرانسوی

امه سزر

۱۳۸۱ – اعدام سعید حنایی قاتل ۱۶ زن در مشهد.
    ۱۳۹۳ – گابریل گارسیا مارکز، نویسنده مشهور کلمبیایی

گابریل گارسیا مارکز