مجله دوربین دانشنامه هرات، ادبی، فرهنگی، هنری و اجتماعی 
تصرف مرکز قوای مرهته توسط احمد شاه بابا/ ۱۷۵۷ میلادی
نیروهای احمد شاه درانی در چنین روزی شهر فریدآباد مرکز قوای مرهته را به آتش کشیدند.
ﻣﻮﻗﻌﻴﻜﻪ ﺍﺣﻤﺪﺷﺎﻩ ﺑﺎﺑﺎ ﺍﺯ ﻫﻨﺪ ﺑﻪ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻋﻮﺩﺕ ﻧﻤﻮﺩ، ﺳﺮﺩﺍﺭﺍﻥ ﺍﻓﻐﺎﻥ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻗﻮﺕ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﺑﺪﺍﻟﻲ ﺑﺮ ﺩﻫﺎﻗﻴﻦ ﭘﻨﺠﺎﺏ ﻣﺎﻟﻴﺎﺕ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻭﺿﻊ ﻧﻤﻮﺩﻧﺪ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮﻭﺯ ﺷﻮﺭﺵ ﻫﺎ ﮔﺮﺩﻳﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺯﻭﺩﻱ ﺳﻚ ﻫﺎ، ﺭﻫﺒﺮﻱ ﺷﻮﺭﺵ ﺭﺍ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩ ﻭ ﺩﺭ “ﺍﻣﺮﺗﺴﺮ” ﺑﻪ ﺗﺸﻜﻴﻼﺕ ﺁﻏﺎﺯ ﻛﺮﺩﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻶﺧﺮﻩ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺯﺩ ﻭ ﺧﻮﺭﺩ ﻣﻴﺎﻥ ﺍﻓﻐﺎﻥ ﻫﺎ ﻭ ﺳﻚ ﻫﺎ ﮔﺮﺩﻳﺪ. ﻧﺠﻴﺐ ﺍﷲ ﻳﻮﺳﻔﺰﻱ ﺳﭙﻬﺴﺎﻻﺭ ﻫﻨﺪ ﻓﺮﺍﺭ ﻧﻤﻮﺩ، ﺟﺖ ﻫﺎ ﻭ ﺭﺍﺟﭙﻮﺕ ﻫﺎ ﺑﺎ ﻗﻮﺍﻱ ﻣﺮﻫﺘﻪ ﺍﺗﺤﺎﺩ ﻧﻤﻮﺩﻧﺪ. ﻏﺎﺯﻱ ﺍﻟﺪﻳﻦ ﺻﺪﺭﺍﻋﻈﻢ ﺍﺳﺒﻖ ﻫﻨﺪ ﺳﻚ ﻫﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﭘﻨﺠﺎﺏ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻓﻐﺎﻧﻬﺎ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻣﻲ ﻧﻤﻮﺩ. ﺁﺩﻳﻨﻪ ﺑﻴﻚ ﺑﻪ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺳﻚ ﻫﺎ ﺩﺭ ﻣﺤﻠﻲ ﺑﻨﺎﻡ “ﺟﻠﻨﺪﺭ” ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺯﻳﺎﺩ ﺍﻓﻐﺎﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﻛﺸﺖ.
ﺍﺣﻤﺪﺷﺎﻩ ﺑﺎﺑﺎ ﺳﭙﺎﻫﻲ ﺭﺍ به جانب هند فرستاد و کار قوای مرهته را یکسره ساخت.
درگذشت ریاضی دان انسان دوست/ 1970 میلادی
امروز سالمرگ برتراند راسل فیلسوف، ریاضیدان، منطق شناس، انساندوست، مورخ و نویسنده بزرگ قرن بیستم است که در سال 1970 در 97 سالگی درگذشت. وی در طول عمر 66 کتاب و رساله نوشت که نخستین تالیفش «نگاهی به سوسیال دمکراسی آلمان» عنوان داشت و آخرین آنها اتوبیوگرافی 3 جلدی خودش بود. راسل تحلیل فلسفی را تکمیل کرد.
راسل جايزه نوبل ادبيات سال 1950 را به دست آورده بود.
ریاست جمهوری هوگو رافائل چاوس/1990
هوگو رافائل چاوس (چاوز) فرياس صاحب فرضیه سوسیالیسم قرن 21 (دمكراتيك سوسياليسم) كار خود را به عنوان رئيس جمهوري ونزوئلا آغاز كرد. چاوز در 1992 زماني كه جنرال و فرمانده نيروي چترباز ونزوئلا بود، براي به دست گرفتن قدرت برضد «كارلوس اندرس پرز» رئيس جمهوري وقت دست به كودتا زده بود، ولي شكست خورده بود و مدتي را در زندان گذرانيده بود. او هفت سال بعد با شعار تامين زندگي بهتر براي طبقه نادار و برچيدن هرگونه فساد از جامعه ونزوئلا در انتخابات شركت كرده و با راي جوانان، كارگران، چپها و تنگدستها به پيروزي دست يافته بود
درگذشت داکتر پورشه/1951 میلادی
داكتر « فرديناند پورشه » سازنده موتر فولكس واگن ،و تانك ببر در اين روز در 75 سالگي در گذشت . وي كه در يك خانواده آلماني در« بوهم» به دنيا آمده بود، دوكتوراي انجینیری گرفت و ضمن تدريس به كار طراحي موتر پرداخت و تا سال 1929 با كارخانه بنز آلمان همكاري داشت و در اين سال ،خود كارخانه خود رو ساري تاسيس كرد . نخستين موتری را كه طراحي كرد ، در سال 1900 ساخته شد.
خلغ سلاح آخرین لشکر آلمان در روسیه/ 1943
با خلع سلاح آخرين واحد ارتش ششم آلمان، جنگ خياباني و خونين استالينگراد پايان يافت كه نقطه بازگشت در جنگ جهاني دوم بود.
فيلد مارشال پاولوس فرمانده ارتش ششم آلمان با وجود دستور هاي مكرر و موكد هيتلر مبني بر ادامه مقاومت، 31 جنوری تصميم به تسليم شدن گرفت و با اعضاي ستاد و 15 ژنرال از زيرزمين يك فروشگاه متروك كه قرارگاه او بود بيرون آمد و به يك جنرال ارتش سرخ كه قرارگاه او را زير آتش قرار داده بود تسليم شد. پس از تسليم شدن پاولوس، سي ساعت طول كشيد تا نيروهاي او در محله هاي شمالي شهر اسلحه زمين بگذارند. هيتلر درجه پاولوس را به فيلد مارشالي ترفيع داده بود كه تا آخرين نفس مقاومت كند و به او تاكيد كرده بود كه تاريخ به ياد نداشته كه يك فيلد مارشال آلماني زنده تسليم شود.
منع مسابقات غیر انسانی گلادیاتور ها/ 404 میلادی
مسابقات غير انساني گلاديا تورها در رم پس از پنج قرن متوقف و ممنوع شد. گلادياتورها كه در اين مسابقات بايد يكديگر را مي كشتند تا سران امپراتوري و اعضاي خانواده هايشان در جايگاههاي ويژه لذت ببرند، عمدتا از ميان افسران اسير در جنگها انتخاب مي شدند.
