مجله دوربین دانشنامه هرات، ادبی، فرهنگی، هنری و اجتماعی 
امروز 11 ماه قوس برابر با 2 دسامبر تقویم میلادی است. روزی که در افغانستان و جهان اتفاقات زیادی به وقوع پیوسته است و ما به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.
رویداد ها:
324 میلادی – قسطنطنيه (استانبول) ساخته شد
كنستانتين پس از دستگيري و اعدام شريك حكومتي خود ــ لوسيوس ــ و اعلام حود به عنوان امپراتور همه قلمرو روم، دوم دسامبر سال 324 ميلادي در اردوي خود در كنار بسفور تصميم گرفت كه شهر بيزانتيوم ــ مهاجر نشين قديمي يونان ــ را با ساختن بناهاي تازه تكميل كند و آن را پايتخت دوم امپراتوري قرار دهد كه به ايران نزديكتر باشد. کنستانتين گفته بود که مراقب حركات ايران بودن از آنجا آسانتر است و در صورت تصميم به مقابله نظامي، هزينه سنگين لشكركشي از راه دور را ندارد.
كنستانتين پس از اعدام لوسيوس اجازه نداد كه سناي روم براي او شريك حكومتي ديگري انتخاب كند.
كنستانتين
شهر بيزانتيوم در سال 330 ميلادي از هر لحاظ آماده شد و نام كنستانتين بر آن نهاده شد. شهر كنستانتينوپل (قسطنطنيه – استانبول) تا سال 1918 به مدت 1588 سال از مهمترين مراكز تصميمگيري در جهان بود.
كنستانين 22 ماه می سال 337 ميلادي درگذشت و جنگ جانشينان او با شاپور دوم (ذولاكتاف) شاه وقت ايران از دودمان ساساني در«سنگره» و شكست روميان ثابت كرد كه پايتخت روم، دور و يا نزديك ايران باشد در سرنوشت جنگ بي تاثير است و ارتش ايران هميشه پيروز است.
29 ماه مه سال 1453 ميلادي كنستانتينوپل به دست عثماني افتاد كه آن را به اسلامبول تغيير نام دادند كه پس از تبديل حروف الفباي عربي به لاتين در تركيه در قرن 20 به صورت استانبول نوشته و خوانده مي شود.
1805 – جنگ آسترليتس و پيروزي ناپلئون و تاجگذاری وی
دوم دسامبر سال 1805 ميلادي ناپلئون بناپارت دريكمين سالروز امپراتور شدنش در يك جنگ يكروزه در منطقه «آسترليتس Austerlitz » ارتشهاي متحد روسيه و اتريش را شكست داد. شمار سربازان روسيه و اتريش در اين جنگ دو برابر نيروهاي ناپلئون بود. در اين جنگ 26 هزار تن كشته شدند.
سحرگاه اين روز ناپلئون وانمود كرد كه تصميم به انصراف از جنگ و بازگشت گرفته است و سپس با يك تاكتيك تازه نيروهاي خود را به صورت متمركز وارد ميدان ساخت و از تمام توان جنگي آنان استفاده برد و پيروز شد.
تابلوی معروف تاجگذاری ناپلپون بناپارت
ناپلئون دوم دسامبر سال 1804 به دست پاپ پي هفتم تاجگذاري کرده و امپراتور فرانسه شده بود. لوئي ناپلئون نيز در همين روز در سال 1853 به عنوان دومين امپراتور فرانسه تاج بر سر نهاد.
1859 – اعدام «جان براون»
دوم دسامبر سال 1859 ميلادي ـ و دو سال پيش از آغاز جنگ داخلي 4 ساله ـ «جان براون» مردي كه عمل برده داري اروپايي تبارهاي مهاجرت کرده به آمريكا را «گناه مطلق» و يك اقدام غير بشري اعلام كرده بود و برضد برده داري دست به اقدام مسلحانه زده بود در «چارلز تاون» واقع در 90 كيلومتري شمال غربي شهر واشنكتن به دار آويخته شد. [چالزتاون اينک از شهرهاي ايالت ويرجينياي غربي است].
جان براون كه در الهيات تحصيل كرده بود چون از راه مسالمت آميز (نطق و نوشته) نتوانست به الغاء بردگي برسد تصميم به اقدام مسلحانه گرفت و دست به مسلح كردن پيروانش از جمله 13 پسر خود زد. وي گمان مي كرد كه قيام مسلحانه او سبب خواهد شد كه بردگان سياه به او به پيوندند و بر توان نظامي او بيافزايند و داد خود از از اربابان سفيد پوستشان بستانند.
با اين انديشه، جان براون به يك انبار اسلحه ارتش آمريكا در منطقه «هارپر فري» حمله برد و آنجا را متصرف شد تا سلاحهاي موجود در انبار را در اختيار سياهپوستان بگذارد، ولي برخلاف تصور او، سياهپوستان به كمكش نشتافتند و وي از نيروي اعزامي دولت فدرال آمريكا شكست خورد و دستگير شد. «هارپر فري» كه براون به آنجا حمله مسلحانه برد تا شهر واشنگتن فاصله اي چندان زياد ندارد.
براون در طول محاكمه، تنها اين جملات را در دفاع خود بيان مي كرد:
من به خاطر رضاي خدا و آرامش وجدان دست به اين اقدام زدم و كوشش در راه نجات و آزادي انسانها را جرم نمي دانم.
طولي نكشيد كه همين افكار «براون» كمك كرد كه آبراهام لينكلن اعلاميه الغاء بردگي را صادر كند. اقدام براون و اظهارات او شديدا آمريكاييان ساكن ايالات شمالي را تحت تاثير قرار داده بود به گونه اي كه به پشتيباني از عمل لينكلن بپاخاستند و براي تحقق لغو بردگي دست به جنگ زدند. «تاريخ» از جان براون به عنوان مردي بزرگ نام برده و بپاخيزي او را سرآغاز فصل آزادي بردگان سياه و تامين حقوق مدني انسانها قرار داده و گور او يكي از نقاط مورد علاقه و بازديد روشنفكران و مصلحان جهان و توريستها شده است.
1908 – سرانجام امپراتور 3 ساله چين
دوم دسامبر سال 1908 چين داراي يك امپراتور سه ساله شد كه او را «سوان تونگ» ناميدند. وي دهمين امپراتور از دودمان كوينگ بود و نيز آخرين امپراتور چين. نام اصلي وي «پو ــ يي» بود.
1961 – روزي که فيدل كاسترو گفت: من يك ماركسيست هستم
دوسال پس از پيروزي انقلاب كوبا، دوم دسامبر سال 1961 فيدل كاسترو رسما اعلام كرد كه يك ماركسيست است و خواهد كوشيد كه در كوبا نظام سوسياليستي برقرار كند. بنابراين، درجامعه کوبا آموزش وپرورش و بهداشت مطلقا رايگان و يکنواخت خواهد بود، براي همه دست كم در حد متعارف مسكن و رفاه و وسيله زندگاني به صورت برابر تامين خواهد شد، همگان و بلا استثناء از بازنشستگي عمومي برخوردار بوده و دغدغه ايام پيري و ارکار افتادگي را نخواهند داشت و در كوبا طبقه اجتماعي وجود نخواهد داشت و اين سوسياليسم با توجه به شرايط و امکانات كوبا برقرار خواهد شد. کاسترو «مارکسيست بودن» خودرا در سالروز بازگشت به کوبا (با هدف انقلاب) اعلام کرده بود. وي دوم دسامبر 1956 با کشتي و با 80 همفکر خود وارد کوبا شده بود که در جريان زد و خوردي مسلحانه دستگير و زنداني شده بود. کاسترو در 1959 قيام مسلحانه خود را از سر گرفت و پيروز شد.
كاسترو با اعلام نظام سوسياليستي در کوبا، از همان لحظه دشمني دولت واشنگتن را برانگيخت و كارشكني ها و تحريم ها بر ضد كوباي سوسياليست آغاز گرديد. در آغاز انقلاب كوبا، مقامات آمريكايي گمان نمي كردند كه كاسترو افكار ماركسيستي داشته باشد. او را يک سوسيال دمکرات و اصلاح طلب مي پنداشتند. كاسترو با اعلام سوسياليسم به عنوان نظام كوبا بر سرعت ملي كردن وسائل توليد افزود كه ضمن آن دارايي بقيه آمريكائيان نيز مصادره و ملي شد. فيدل کاسترو در دهه يکم قرن 21 درپي يک بيماري و عمل جراحي بازنشسته شده و برادرش رائول برجاي او نشسته است. فيدل کاسترو پس از بازنشسته شدن به نوشتن مقاله و کتاب ادامه مي دهد و مقالات او بلافاصله به سراسر جهان مخابره مي شود.
1971 – تاسیس امارات عربی متحده
دوم دسامبر 1971 شش شیخ نشین ساحل جنوبی خلیج فارس با هم متحد و امارات عربی متحده را تشکیل دادند. این شش امارت عبارتند از: ابوظبی، ام القوین، دوبی، شارجه، عجمان و فجیره. سال بعد راس الخیمه ـ نه چندان دور از تنگه هرمز ـ به این اتحادیه پیوست. این امارات قبلا تحت حمایت انگلستان بودند که همان سال نیروهای نظامی خودرا از شرق آبراه سوئز خارج ساخت. در سال 2009 و در سالگرد تاسیس این کنفدراسيون، دشواری مالی در ارتباط با سرمایه گذاری 59 میلیارد دلاری در دوبی از اخبار ردیف اول رسانه ها بود.
1899 – آلمان و ايالات متحده آمريکا جزاير ساموآ واقع در اقيانوس آرام را ميان خود قسمت کردند!
1901 – اولین تيغ ژيلت به بازار آمد.
1914 – در جريان جنگ جهاني اول ، ارتش اتريش پس از ماهها حمله بالاخره شهر بلگراد را تصرف کرد.
1942 – دکتر انريکو فومي موفق شد که در لابراتواري که در دانشگاه شيکاگو براي تحقيقات اتمي تاسيس شده بود،واکنش زنجيره اي اتم را کنترل کند که سرآغاز توليد سلاح اتمي بود.
انريکو فومي
1971 – مارچ – 3 سفينه شوروي به آرامي در سطح سياره مريخ فرود آمد.
Mars-3
روز جهانی لغو برده داری
روز ملی کشور لائوس
روز ملی کشور امارات متحده عربی
روز ارتش در کشور کوبا
زادروز ها
۱۳۰۲ – جلال آل احمد، نویسنده ایرانی (درگذشت ۱۳۴۸)
۱۳۵۶ – سالار عقیلی، خواننده سنتی ایرانی
۱۸۲۵ – پدروی دوم دومین و واپسین امپراتور برزیل.
۱۸۵۹ – ژرژ سورا نقاش فرانسوی و بنیان‌گذار نودریافتگری.
۱۸۸۵ – جرج مینوت زیست‌شناس آمریکائی برنده جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی در سال ۱۹۳۴ به خاطر کشف اثر کبد بر کم‌خونی.
جلال آل احمد
۱۹۰۱ – رایموندو اورسی بازیکن فوتبال و اهل ایتالیا.
۱۹۱۵ – شاهزاده میکاسا عضوی از خاندان سلطنتی ژاپن.
۱۹۲۳ – ماریا کالاس خواننده یونانی-آمریکایی در محدوده صدایی سوپرانو.
۱۹۲۴ – الکساندر هیگ وزیر امورخارجه آمریکا در دوران زمامداری ریگان.
۱۹۳۰ – گری بکر اقتصاددان آمریکایی.
۱۹۳۹ – هری رید سناتور ایالات متحده آمریکا از نوادا.
۱۹۴۳ – وین آلارد سناتور ایالت کلرادو سابق عضو حزب جمهوری‌خواه ایالات متحده آمریکا.
۱۹۵۰ – امین سیکل مدیر مرکز مطالعات عرب و اسلامی و پروفسور علوم سیاسی دانشگاه ملی استرالیا.
۱۹۵۰ – پل واتسون مدیر مرکز مطالعات عرب و اسلامی و پروفسور علوم سیاسی دانشگاه ملی استرالیافعال محیط زیست اهل کشور کانادا.
الکساندر هیگ
۱۹۵۲ – پل واتسون نمایندهٔ حوزه انتخابیه اول نیوهمپشایر از حزب دموکرات ایالات متحده آمریکا در مجلس نمایندگان ایالات متحده آمریکا.
۱۹۵۸ – ولادیمیر پارفنوویچ ورزشکار مرد رشتهٔ قایق‌رانی اهل کشور اتحاد جماهیر شوروی.
۱۹۵۹ – بومان ایرانی از هنرپیشگان هندی فیلم و تئاتر است.او از پارسیان هند و پیرو آئین زرتشت است.
۱۹۶۳ – آن پچت رمان‌نویس آمریکایی.
۱۹۶۸ – لوسی لیو بازیگر آمریکایی تایوانی‌تبار.
۱۹۶۸ – دیوید بتی بازیکن فوتبال اهل کشور انگلستان.
۱۹۷۱ – فرانچسکو تولدو بازیکن فوتبال اهل ایتالیا.
۱۹۷۸ – جیسون کولینز بازیکن حرفه‌ای بسکتبال آمریکایی.
۱۹۷۹ – سبینه بابایوا خوانندهٔ اهل جمهوری آذربایجان.
۱۹۸۱ – دانیل پرانیچ بازیکن فوتبال اهل کشور کرواسی.
فرانچسکو تولدو
۱۹۸۳ – دانیلا رواه بازیگر پرتغالی-آمریکایی.
۱۹۸۳ – سارا وندلا یکی از بازیگران فیلم‌های پورنوی آمریکایی.
۱۹۸۵ – آموری لیویوکس شناگر اهل کشور فرانسه.
۱۹۸۶ – تل ویلکنفلد نوازندهٔ گیتار باس استرالیایی.
مرگ ها
۱۳۰۰ – میرزا کوچک‌خان جنگلی، مبارز انقلاب مشروطه و سردار جنبش جنگل
۱۵۴۷ – ارنان کورتس کنکیستادور و سردار اسپانیایی، فاتح امپراتوری آزتک در قاره آمریکا.
۱۷۷۴ – یوهان فریدریش آگریکولا آهنگساز، ارگنواز، خواننده، آموزگار و نویسندهٔ موسیقی آلمانی.
۱۸۱۴ – مارکی دوساد نویسنده و فیلسوف فرانسوی.
مارکی دوساد
۱۸۵۹ – جان براون از جملهٔ آزادیخواهان، مبارزان و اندیشمندان ِ آمریکائی بود که تمایلات ِ ضدّ برده داری بسیار شدید داشت و معتقد بود که برای مبارزه با برده داری در آمریکا باید از طریق ِ مُسلّحانه اقدام کرد.
۱۸۸۸ – نامق کمال شاعر عثمانی، نویسنده، اصلاح‌طلب و روزنامه‌نگار ترکیه.
۱۹۱۸ – ادمون روستان نویسنده و شاعر قرن نوزدهم میلادی اهل فرانسه.
۱۹۳۱ – ونسان دندی هنگساز و آموزگار موسیقی فرانسوی.
۱۹۶۶ – لویتسن اخبرتوس یان براوئر هنگساز و آموزگار موسیقی فرانسوی.
۱۹۷۲ – ییپ من اولین استاد (سی‌فو) هنرهای رزمی بود که وینگ‌چون کونگ‌فو را به طور عمومی آموزش داد.
۱۹۸۰ – رومن گاری نویسنده، فیلم‌نامه‌نویس فرانسوی.
۱۹۸۲ – جیووانی فرراری بازیکن فوتبال و اهل ایتالیا.
۱۹۸۵ – فیلیپ لارکین از بزرگترین شاعران نیمه دوم سده بیستم.
رومن گاری
۱۹۸۷ – لوییز اف لیلویر بیوشیمیست آرژانتینی و برنده جایزه نوبل.
۱۹۹۰ – آرون کوپلند از آهنگسازان سده بیستم آمریکا.
۱۹۹۳ – پابلو اسکوبار قاچاقچی کلمبیایی مواد مخدر.
۲۰۰۶ – ماریسکا فیرس خواننده هالندی.
۲۰۰۸ – اودتا خواننده، ترانه‌سرا، گیتاریست، هنرپیشه و فعال اجتماعی و حقوق بشر اهل آمریکا.
*****
