با وقوع کودتای هفتم ثور ۱۳۵۷ خورشیدی، هرات از نخستین ولایاتی بود که مورد توجه حزب خلق و حاکمان جدید برای تطبیق فرامین انقلابی شان قرار داشت. فرامینی که با شدت تمام و بدون برنامه ریزی ای دقیق و مناسب به مرحله اجرا گذاشته می شد.
کودتاچیان دست به ظلم و استبداد فراواني بالاي مردم زدند.
زمين هاي مردم را تقسيم مي كردند، مردم را بدون كدام جرمي دستگير مي كردند، اعدام های خود سرانه انجام می شد و… اينها همه باعث شد كه مردم به احساسات بيايند و عليه نظام در هرات اقدام كنند.
در روز ششم جدی 1358، قشون سرخ اتحاد جماهیر شوروی سابق وارد افغانستان شدند. تلفات انسانی، ویرانیها و مهاجرتهایی که این تجاوز در پی داشت، هنوز همه را رنج میدهد. مسیر تورغندی – هرات، یکی از راه های زمینی بود که این نظامیان وارد این کشور شدند.
دوران جهاد داستان فداکاری های ملتی است که با دست خالی و پای برهنه در مقابل ارتش قدرتمند شوروی سابق ایستادند و حماسه آفریدند.
آمار دقیق برای ثبت شهدای دوران جهاد و مقاومت در افغانستان وجود ندارد، اما در مجموع هزاران نفر شهید در دوران جهاد افغانستان به درجه رفیع شهات نائل شدند. شهید صفی الله افضلی یکی از فرماندهان برجسته مجاهدین در حوزه غرب کشور بود که در 16 ماه سرطان 1366 به شهادت رسید.
٢٠ سرطان الي اول اسد ١٣٦٦ خورشيدي همايش بزرگ مجاهدين به ابتكار و هدايت امیر محمد اسماعيل خان موسوم به شوراي ساغر جهت انسجام مجاهدين در ولسوالي ساغر ولايت غور برگزار شد.
در اين اجلاس بيش از ١٢٠٠ تن از فرماندهان جهادي سراسر افغانستان از مسير هاي ناهموار و دشوار گذر نموده، خود را به آنجا رسانده بودند.
سربازان اتحاد جماهیر شوروی پس از نه سال جنگ در افغانستان، در سال 1367 از این کشور بیرون شدند. این جنگ میلیون ها کشته، زخمی و آواره بر جا گذاشت.
با خروج نظامیان شوروی در ۲۶ ماه دلو ۱۳۵۷، مجاهدین خود را در مسیر پیروزی یافتند. اما شاید کمتر کسی باور میکرد که جهاد مردم مجاهد افغانستان سه سال دیگر هم دوام پیدا کند.
پس از آغاز حمله زمینی گسترده حکومت وقت به ولسوالی زنده جان در غرب هرات در 14 ماه ثور 1370، حکومت نخست موفق شد برخی مناطق مجاهدین را تصرف کند و زنده جان را به محاصره درآورد و ولسوالی غوریان و پایگاه مجاهدین در مسی آباد را به خطر اندازد، اما این حمله با پایداری و مقاومت در یک دوره حدودا ده ماهه مجاهدین، منجر به شکست گردید.
در نیمه های شب 29 ماه حمل 1371، پس از 14 سال جهاد و مقاومت مجاهدین، هرات به طور کامل آزاد شد و مجاهدین وارد شهر شدند. مردم در همان روز، در مسجد جامع بزرگ شهر به شنیدن اولین سخنرانی امیر محمد اسماعیل در بعد از پیروزی نشستند.
خبر آزادی شهر هرات ، به سرعت در همه جا طنین افکند تا آنکه پیروزی کامل ملت مجاهد افغانستان در هشتم ثور همان سال یعنی ده روز بعد از فتح هرات با آزادی شهر کابل پایتخت کشور محقق گشت.
در کسب این پیروزی همه مردم از نوجوانان گرفته تا کهنسالان که در جبهه ها مشغول خدمت و مبارزه بودند. نقش داشتند.