مجله دوربین دانشنامه هرات، ادبی، فرهنگی، هنری و اجتماعی 
امروز 23 ماه عقرب هجری شمسی برابر با 14 نوامبر تقویم میلادی است. روزی که در افغانستان و جهان اتفاقات زیادی به وقوع پیوسته است و ما به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.
رویداد ها:
معرفی کابینه سردار محمد هاشم خان/1308 شمسی
سردار محمد هاشم خان اولین صدراعظم افغانستان در زمان حکومت محمد ظاهرشاه بود. او عموی محمدظاهرشاه بود.
محمد هاشم خان از سال ۱۳۱۲-۱۳۲۷ هجری شمسی به مدت ۱۷ سال در کرسی نخست وزیری ایفای وظیفه نمود. پس از قتل نادرشاه، ظاهر شاه پسر ۱۷ ساله او بر اریکه قدرت نشست. در آن زمان ظاهرشاه به دلیل کمی سن وعدم تجربه کافی در امور کشور و دولت، نمی‌توانست از عهده زمامداری برآید. لذا کاکاهایش هاشم خان شاه ولی خان شاه محمود خان او را در اداره کشور کمک و یاری می‌نمودند.
هاشم خان شخصی با انضباط و مستبد بود او در دو جهت زیاد می‌کوشید حفظ سلطنت و حاکمیت دولت با لای مردم. از دموکراسی جنبش‌های روشنفکری و آزادی بیان سخت می‌ترسید و هرگز اجازه نشر مطبوعات آزاد را الی اخیر وظیقه‌اش نداد.
او در آغاز توجه خود را به عرصه‌های روابط بین‌الملل، حفظ امنیت و نهاد اداری کشور معطوف داشت. جراید که در زمان زمامداری وی بنشر می‌رسید اصلاح و انیس بود که دولتی بود. در ولایت هرات گاه گاهی روزنامه به نام اتفاق اسلام و درمزارشریف به نام بیدار بنشر می‌رسید که صرف دولتی بود.
از استبداد و به زندان انداختن او نه تنها مردم بلکه در خانواده سلطنتی اختلافات بوجود آمد. او در دوران حکومت خویش نمی‌خواست هیچ اثری از جنبش‌های روشنفکری دیده شود. او در نخستین روزهای حکومت خویش در برچیدن افراد روشن ضمیر دوره امانیه آغاز نمود. ژورنالستان مانند محی الدین انیس، مدیر مسئول و صاحب امتیاز روزنامه انیس نخستین جریده آزاد و مستقل افغانستان، عبدالحی داوی، مدیر مسئول روزنامه امان افغان و یکی از پیشتازان جنبش مشروطیت،عبدالرحمن لودین یکی دیگر از ژورنالستان کشور که از پیشتازان مشروطیت و یکی از همکاران روزنامه سراج الاخبار بود دستگیر وروانه زندان شدند.
تصرف شهر کابل به دست مجاهدین/1380
467 – خشکسالي سه ساله آریانا
14 نوامبر 467 ميلادي، پس از سه سال خشكسالي شديد در آریانا، ريزش باران آغاز شد كه يك هفته طول كشيد و پيروز ساساني شاه وقت دستور داد كه به اين مناسبت، از آن پس هر سال در چنين هفته اي جشن بگيرند.
خشكسالي سه ساله آریانا همزمان با هجوم پي در پي اقوام شمال شرقي معروف به هپتال ها بود كه بالاخره «پيروز» مجبور شد در گرگان براي جلوگيري از دست اندازي آنان سدي بلند، همانند ديوار چين بسازد كه مردم محل بقاياي آن را «سد سکندر!» گويند.
خشكسالي سه ساله به قدري روحيه آریایی ها را خراب كرده بود كه در جنگ با هپتالي ها موفقيت نداشتند.
1054 – لشكركشي طغرل سلجوقي به بغداد
طغرل سلجوقي که بسياري از نقاط خراسان قدیم را در اشغال خود داشت 14 نوامبر 1054 ميلادي با سپاهي گران روانه بغداد شد و اوايل سال 1055 ميلادي اين شهر را تصرف كرد. به بهانه نجات خليفه عباسي از دست مخالفان و استقرار مجدد حاكميت وی، اعلام كرده بود كه بزودي عازم بغداد خواهد شد. طغرل پس از تصرف بغداد، از آن پس به نام خليفه كه در دست او آلتي بيش نبود زمام امور قلمرو عباسيان را به دست گرفت .
برج طغرل
1515 – كشف سرزمين اكوادور در امريكاي جنوبي
کشور” اکوادور “یکی از ممالک امروزی آمریکای جنوبی کشف شد .اکوادور کشوری است با 427600 کیلومتر مربع مساحت که در شمال غربی آمریکای جنوبی قرار گرفته و میان ممالک کلمبیا – پرو و اقیانوس کبیر محدود است .این کشور که امروزه با رژیم جمهوری اداره میشود ،پس از سیصد سال که زیر سلطه اسپانیاییها بود روز 13 مه 1830 میلادی مستقل شد .
مناسبت ها:
روز جهاني ديابت
شكلگيري وتوسعه پديده شهر نشيني، تغيير الگوي غذايي و كاهش تحرك و فعاليت بدني مناسب، شرايط مساعدي براي افزايش ميزان قند خون و ابتلا به بيماري ديابت را پديد آورده است. ديابت از جمله بيماريهايي است كه هر سال در جهان گسترش مييابد. به پيش بيني سازمان بهداشت جهاني، تاسال 1390 ش (2011م) ، تعداد مبتلايان به مرض قند به بيش از 250 ميليون نفر خواهد رسيد كه سهم ايران از اين مقدار در حدود يك و نيم ميليون نفر ميباشد.
جهت شناساندن و افزايش سطح آگاهي در زمينه بيماري ديابت، روز 23 آبان به عنوان روز جهاني ديابت نامگذاري شده و انجمن ديابت ايران (اِدا) نيز از سال 1369، با هدف ارائه برنامههاي آموزشي و افزايش آگاهي جامعه نسبت به اين بيماري تاسيس شده است. مادراني كه نوزاد چهار كيلو به بالا به دنيا ميآورند؛ افراد چاق و كم تحرك؛ آنها كه در فشارهاي روحي شديد به سر ميبرند و نيز افرادي كه نوعي سابقه فاميلي قوي ديابت غيروابسته به انسولين در آنان وجود دارد، احتمال خطر بيشتري براي ابتلا به اين بيماري دارند. تشنگي زياد، تكرار ادرار، ضعف عمومي و خستگي، افزايش و يا كاهش وزن بدن بدون علت مشخص و كندي در بهبود زخم از شايعترين علايم ديابت (مرض قند) ميباشند.
زادروزها:
۱۸۴۰ – زادروز کلود مونه بنیانگذار نقاشی دریافتگری (امپرسیونیسم) فرانسوی
۱۸۸۹ – زادروز جواهر لعل نهرو، سیاستمدار هندی، از رهبران اصلی جنبش استقلال هند
کلود مونه
۱۹۰۷ – زادروز آسترید لیندگرن نویسنده سوئدی کتابهای کودکان و نوجوانان، برندهٔ جایزه هانس کریستین آندرسن
۱۹۴۸ – زادروز چارلز ، ولیعهد بریتانیا
جواهر لعل نهرو
۱۹۵۴ – زادروز کاندولیزا رایس شصت‌وششمین وزیر امورخارجه ایالات متحده آمریکا
۱۹۷۲ – زادروز جاش دوهامل بازیگر آمریکایی
کاندولیزا رایس
درگذشت‌ها:
وفات فاروق فیضی، خبرنگار تلویزیون آشنای امریکا/1396
۱۵۴۰ – درگذشت روسو فیورنتینو نقاش شیوه‌گرای ایتالیایی
۱۷۱۶ – درگذشت گوتفرید لایبنیتس ریاضی‌دان و فیلسوف آلمانی
روسو فیورنتینو
۱۸۲۵ – درگذشت ژان پل رمان‌نویس آلمانی
۱۸۳۱ – درگذشت گئورگ ویلهلم فریدریش هگل فیلسوف آلمانی، از پدید آورندگان ایده‌آلیسم آلمانی
گئورگ ویلهلم فریدریش هگل
۱۹۴۶ – درگذشت مانوئل د فایا آهنگساز اسپانیایی
۲۰۱۴ – درگذشت مرتضی پاشایی خواننده و نوازندهٔ پاپ اهل ایران
مرتضی پاشایی
*****
