رویداد ها:
تولد عنایت الله برادر امان الله
عنایتالله یرادر شاه امان الله در چنین روزی (۲۰ اکتوبر ۱۸۸۸ ) به دنیامد. او از ۱۴ تا ۱۷ جنوری ۱۹۲۹ به مدت چهار روز پادشاه افغانستان بود. او که که فرزند حبیبالله خان بود، در ۱۴ جنوری و پس از استعفای برادش امانالله شاه به سلطنت رسید. عنایتالله چهار روز بعد به نفع حبیبالله کلکانی از سلطنت استعفا داد و باقی عمر خود را در تبعید به سر برد
عنایت الله ۱۲ اوت ۱۹۴۶ چشم از جهان پوشید.
351 – تاريخنگار ارتش روم و آمار تلفات جنگ ايران و روم
مورخ ارتش روم در ذيل روز 20 اكتوبر سال 351 ميلادي (اين روز را از انطباق تقويم ها به دست آورده اند) به صورت مبهم چنين نوشته است :
كل تلفات جنگ نخست امپراتور كنستانتينوس دوم با آریانا (منظور؛ جنگ سال 348 ميلادي با شاپور دوم مشهور به ذوالاكتاف است) 50 هزار و 231 نفر و تلفات كل جنگ دوم با آریانا (منظور جنگ سال 350 ميلادي) 39 هزار و 12 نفر. اين مورخ شايد به دليل عرق ملي روشن نساخته است كه اين ارقام، جمع تلفات دوكشور و يا به تنهايي ـ روم بوده است. از آنجا كه فاتح هر دو جنگ، آریانا بود و طرف مغلوب نمي تواند كشتگان فاتح را شمارش كند به احتمال بسيار زياد اين تلفات سنگين را روميان تحمل كرده بودند. مورخ ارتش روم در زير اين ارقام نوشته است كه اين آمار نهايي را فرماندهي كل ارتش براي سناي روم تهيه كرده است و سپس توضيحات ديگر….
نتيجه دو شكست و عقب نشيني رومي ها در دو جنگي كه در بالا اشاره شد، وقوع شورشهاي مسلحانه در قلمرو روم در آلمان، گل (فرانسه)، ايلريا (يوگوسلاوي)، اسپانيا و حتي بريتانيا شد كه سالها بعد، نخست به تقسيم آن امپراتوري به دو حوزه حكومتي و سپس تجزيه كامل و اضمحلال انجاميد.
ارتشها از زمان اسكندر مقدوني داراي مورخ موظف شده اند كه رويدادهاي روزانه را يادداشت مي كند و در پايان فصل و يا سال با مروري بر آنها يك گزارش تاريخي مي نويسد كه تا ربع قرن در آرشيو ارتش و از آن پس براي هميشه در آرشيو ملي نگهداري مي شود تا در دسترس محققان باشد. به احتمال زياد، اين روش از توسيديدس كه يك ژنرال بود و تاريخ جنگهاي « پلوپونز» را نوشت اقتباس شده است.
در پاره اي از كشورهاي پيشرفته اين كار اينك فراتر از ارتش رفته و سازمانهاي ديگر را در بر گرفته كه مروري بر چنين گزارشها؛ پسرفتها و پيشرفتهاي سازمان در فاصله زماني معين را نشان مي دهد. در تنظيم اي گزارشها نهايت دقت و امانت بكار مي رود و به همين دليل است كه انجام آن را به كسي كه در اين رشته تحصيل و مطالعه كرده ومهارت داشته باشد واگذار مي كنند و كار آن درست عكس روابط عمومي است.
542 – اعدام بئوتيوس فيلسوف بزرگ رومی
امروز سالروز درگذشت «آنيسيوس بئوتيوس Anicius Boethius» فيلسوف، نويسنده و سياستمدار رومي است كه پس از اتمام كتابي را كه در دست نوشتن داشت 20 اكتبر سال 542 ميلادي در شهر رم اعدام شد. يكي از اتهامات «بئوتيوس» حمايت از ژنرالي بود كه اين ژنرال متهم به خيانت ازجمله جاسوسي براي ايران شده بود. بئوتيوس همچنين متهم شده بود که با روم شرقي تماس گرفته و اين دولت را از ضعف هاي دولت روم غربي که به دست استروگوتس ها Ostrogoths اداره مي شد آگاه کرده تا دست به تعرض بزند و وحدت روم را احياء سازد. ژنرال رومي هم همين خبر را به ايران داده بود که روم شرقي را آسوده بگذارد تا همه توان خودرا براي برانداختن استروگوتس بکار اندازد.
«بئوتيوس» عضو سناي روم بود. آخرين كتاب بئوتيوس «تسلاي فلسفه Consolation of Philosophy» عنوان دارد كه در آن ثابت كرده است كه «تقوا، پاكدامني و پرهيزگاري» پايدار، ابدي و هميشگي اند. به باور اين فيلسوف، «تقوا» يك قدرت است. تقوا را نمي توان از انساني كه واقعا داراي آن است سلب كرد.
كتابهاي قبلي اين فيلسوف عبارتند از: «عقايد ارسطو و اقليدس»، «فلاسفه يونان چه گفته اند»، «در اهميت وحدت ملي» و «چرا رومي ها بايد متحد و يكپارچه باشند». كتاب اخير الذكر كه درباره لزوم وحدت و يگانگي ميان رومي ها بود باعث دشمني Theodoric امپراتور ژرمن نژاد (استروگوتس) روم با وي شد، زير ذره بين او قرار گرفت و بالاخره متهم و اعدام شد.
Theodoric نخست بئوتيوس را متهم كرد كه در سنا قوانين را به گونه اي انشاء مي كند كه از طريق قانون، رومي ها (ايتاليايي ها) مقامهايي را كه Ostrogoth ها با شمشير از آنان گرفته اند پس بگيرند و از اين راه بتدريج به حكومت ايشان که سالها تحت انقياد رومي ها بودند و اينك نوبت به ايشان رسيده است پايان دهد.
دفاع بئوتيوس در جلسه سنا از يك ژنرال رومي به نام «آلبينوس» كه متهم به تماس محرمانه با دولت ساسانيان در ايران و ترغيب دولت روم شرقي به تصرف روم غربي شده بود بهانه صدور دستور بازداشت و محاكمه او شد.
ژنرال آلبينوس ضمن يك رشته مكاتبات محرمانه با دولت روم شرقي و ايران مي كوشيد كه با كمك روم شرقي به حكومت Ostrogoth ها بر روم غربي پايان دهد و در يكي از نامه هايش كه به دست امپراتور Theodoric افتاده بود از امپراتور روم شرقي خواسته بود كه به درگيري خود با ايران بر سر سوريه و ارمنستان پايان دهد تا بتواند از طريق لشكركشي و جنگ، بارديگر به وحدت قلمرو روم تحقق بخشد و بر حكومت Ostrogoth ها بر روم غربي نقطه پايان بگذارد.
آلبينوس در يك نامه خود به شاه وقت ايران كه آن هم به دست دولت روم غربي افتاده بود Ostrogoth ها را قومي جنگجو و نژاد پرست خوانده بود و قول داده بود كه اگر دولت ايران در طول لشكر كشي احنمالي روم شرقي به روم غربي دست به اقدام نظامي نزند، پس از تحقق وحدت روم، ميان دو ابرقدرت با تامين منافع ايران يك پيمان صلح هميشگي امضاء خواهد شد.
در روز محاكمه بئوتيوس به اتهام شريك جرم ژنرال آلبينوس، شخص امپراتور Theodoricبدون اعلام قبلي در جلسه حاضر شده بود و ضمن اشاره به مواردي از كتاب «چرا رومي ها بايد متحد باشند» تاليف بئوتيوس، وي را متهم به تبعيض نژادي و «قلدر» شمردنOstrogoth ها كرده بود، و قاضي در اين شرايط حكم اعدام فيلسوف را صادر كرد كه بئوتيوس خواست كه اجازه داده شود كتابش «تسلاي فلسفه» را به پايان برساند و سپس اعدام شود كه قاضي پذيرفت.
اعدام بئوتيوس خشم رومي ها برانگيخت و امپراتور را متهم به جعل نامه ها (تماس با روم شرقي) كردند و ….
کتاب Consolation of Philosophy به زبان هاي مختلف ترجمه شده و از عقايد فلسفي بئوتيوس استفاده مي شود.
1740 – تنها زني كه بر امپراتوري مقدس رياست كرد
20 اكتوبر سال1740 ماريا ترزا Maria Theresa (ماري ترز، ماريا تريسيا 1717 ـ 1780) رئيس امپراتوري مقدس شد (شامل بيشتر سرزمين هاي كاتوليك نشين اروپا به پايتختي وين و مورد حمايت پاپ). ماري ترز همچنين تنها زني از خانواده هابسبورگ اتريش بود كه امپراتور شده بود. او كه چهل سال بر اين امپراتوري پهناور حكومت كرد 23 ساله بود كه پادشاه شده بود. ماري ترز زني مقتدر بود كه موفق شد بر اين امپراتوري از پراگ و بوداپست و تا اسپانيا و ايتاليا و ايالات جنوبي و شرقي آلمان و نيز اتريش و همچنين بسياري از مناطق يوگوسلاوي حكومت كند و مخالف و معارض نداشته باشد.
1827 – استقلال یونان از عثمانی
کشتی های مشترك قدرت هاي اروپايي مركب از انگلستان، روسيه و فرانسه در جنگ دريايي «ناوارينو» ناوگان عثماني را نابود كرد و اين رويداد به استقلال يونان انجاميد كه قرن ها در كنترل عثماني بود. يونان از زمان فيليپ پدر اسكندر مقدوني، ديگر استقلال نداشت و به ترتيب توسط مقدوني ها، رومي ها و رومي هاي شرقي (دولت قسطنطيه) اداره مي شد و پس از نشستن دولت عثماني برجاي روم شرقي، يونان بمانند ساير مناطق قلمرو اين دولت به دست عثماني ها افتاده بود.
2011 – کشته شدن معمر قذافی، دیکتاتور سابق لیبی
سرهنگ مُعَمَّر محمد قَذّافی (زادهٔ ۷ ژوئن ۱۹۴۲-درگذشته ۲۰ اکتبر ۲۰۱۱)، سیاستمدارِ انقلابی و رهبر لیبی از سال ۱۹۶۹ تا ۲۰۱۱ بود. وی در اول سپتامبر سال ۱۹۶۹ میلادی با کودتایی آرام حکومت محمّد ادریس سنوسی، پادشاه وقت لیبی را سرنگون ساخت. وی پس از کودتا، سیستم حکومتی لیبی را بر اساس ترکیبی از سوسیالیسم و اسلام طراحی کرده و خود رهبر لیبی شد.
حکومتِ طولانی مدتِ سرهنگ قذافی از کودتای ۱۹۶۹ میلادی تا سرنگونی در نتیجهٔ جنگ داخلی در سال ۲۰۱۱، یکی از طولانیترین دورههای زمامداری در طولِ تاریخ بود. در طی دهههای ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ میلادی، لیبی تحت رهبری قذافی، از سوی غربیها، یک کشور حاشیهای به حساب میآمد،که ستم ناشی از اختلافات داخلی، تروریسم، قتل و غارت توسط رهبران را نشان میداد، که در این اثنا قذافی مبادرت به اندوختن چندین میلیارد دلار ثروت برای خودش و خانوادهاش کرد. قذافی بر پایهٔ فلسفهٔ سیاسی و ملیگرایانهای که در کتاب سبز تشریح کردهاست، در سال ۱۹۷۷ میلادی نام جمهوری عربی لیبی را به «جماهیریه عربی سوسیالیستی خلق عظیم لیبی»[پ ۱] تغییر داد. وی در سال ۱۹۷۹ میلادی لقب نخستوزیر را کنار گذاشت و از آن پس «برادرْ رهبر» و یا «راهنمای انقلاب سوسیالیستی لیبی» نامیده شد. قذافی از حامیان شرکت آُپیک بود که تور پانآفریکان برای ایالات متحده آفریقا را رهبری کرد. پس از بمباران لیبی در سال ۱۹۸۶ میلادی و تحریمهای اقتصادی بر ضدّ این کشور از سوی سازمان ملل، تغییراتی در رفتار لیبی صورت گرفت. این تغییرات عبارتند از: برقراری روابط قتصادی و همکاریهای امنیتی نزدیک با غرب، همکاری و شرکت در بررسی پرونده حمایت لیبی از تروریسم؛ پرداخت غرامت به بازماندگان حوادث تروریستی منتسب لیبی؛ کنار نهادن برنامه دستیابی به سلاح هستهای. مجموعه این تغییر رفتارها منجر به برداشته شدن تحریمهای سازمان ملل متحد علیه لیبی در سال ۲۰۰۳ میلادی شد. معمر قذافی در فوریه ۲۰۰۹ میلادی به عنوان رئیس دورهای اتحادیه آفریقا انتخاب شد.
در فبروری ۲۰۱۱ میلادی گروهی از معترضان سیاسی که از مخالفان و معترضان جدید تونس و مصر و دیگر بخشهای جهان عرب الهام گرفته بودند بر ضد دولت قذافی در لیبی بهپا خواستند و این موضوع بهسرعت به یک شورش عمومی مبدل شد.
در روز ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۱، قذافی درحالی که زخمی شده بود تسلیم نیروهای انقلابی شد و پس از چند ساعت کشته شد.
زادروزها
۱۸۵۴ – زادروز آرتور رمبو شاعر فرانسوی
۱۸۵۹ – زادروز جان دیویی از معروفترین فیلسوفان آمریکایی قرن بیستم، از پیشتازان عمل گرایی (پراگماتیسم)
1886 – زادروز ستار خان، سیاستمدار و مبارز ایرانی
۱۸۹۱ – زادروز جیمز چدویک فیزیکدان بریتانیایی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۳۵
۱۹۴۶ – زادروز الفریده یلینک رماننویس، نمایشنامهنویس و فمینیست اتریشی، برندهٔ جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۰۴
۱۹۵۶ – زادروز دنی بویل کارگردان و تهیهکنندهٔ انگلیسی، برندهٔ جایزه اسکار
۱۹۷۱ – زادروز اسنوپ داگ خواننده و تهیهکنندهٔ سبک رپ آمریکایی
درگذشتها
۱۷۴۰ – درگذشت کارل ششم امپراتور مقدس روم
۱۹۲۶ – درگذشت یوجین ویکتور دبس نامزد حزب سوسیالیست آمریکا برای انتخابات ریاست جمهوری این کشور
۱۹۶۴ – درگذشت هربرت هوور سی و یکمین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا
۱۹۸۴ – درگذشت پل دیراک فیزیکدان و ریاضیدان بریتانیایی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۳۳، از پایه گذاران مکانیک کوانتومی
۱۹۹۴ – درگذشت برت لنکستر بازیگر و تهیهکنندهٔ آمریکایی، برندهٔ جایزه اسکار
۲۰۱۱ – درگذشت معمر قذافی رهبر کشور لیبی
*****