مجله دوربین دانشنامه هرات، ادبی، فرهنگی، هنری و اجتماعی 
رویداد ها:
اعدام نوراحمد اعتمادی در زندان/1358
نوراحمد اعتمادی صدراعظم پیشین افغانستان در چنین روزی پس از دستگیری توسط وفاداران حرب خلق و پرچم، در زندان پل چرخی به چوبه دار آویخته شد.
این ديپلمات و سياستمدار کشور در 22 فبروری 1921 در قندهار تولد شد و تحصيلات دانشگاهی حود را در پوهنتون كابل به اتمام رساند.
شروع خدمت او نخست از وزارت امور خارجه در سال 1325 به حیث معاون اداره تشريفات آغاز شد و سپس در پست های دیگری چون: مديركل اداره روابط اقتصادي، مديركل اداره امور سياسي 1336، احراز پست‌هاي ديپلماتيك در لندن و واشنگتن، معاون وزير امور خارجه 1342، سفير در پاكستان 1343، وزير امور خارجه 1344، نخست وزير 1346، سفير در ايتاليا 1351، سفير در اتحاد جماهير شوروي 1352، سفير در پاكستان 1355 گماشته شد. وی بعد از وقوع کودتای هفتم ثر 1357 دستگير و زنداني شد.
سال 612 پيش از ميلاد – محاصره نينوا توسط نيروهاي نظامي آریانا و بابل
محاصره شهر نينوه (نينواNinua= Nineveh) پايتخت امپراتوري آشور Assur توسط نيروهاي نظامي آریانا و بابل (مشتركا) از دهم آگوست سال 612 پيش از ميلاد آغاز شد. برخي از مورخان، اين تاريخ را روز سقوط نينوه و كشته شدن «سينشاريشكون Sinsharishkun» پادشاه وقت آشور ذكر كرده اند كه مورخان ديگر، سقوط شهر را دهم دسامبر اين سال و در پي يك محاصره چهار ماهه نوشته اند. بعضي مورخان نيز نوشته اند كه محاصره از ماه مي سال 612 پيش از ميلاد آغاز و تا جولاي كه شهر سقوط كرد ادامه داشت. اين اختلاف تاريخ، نتيجه محاسبات متفاوت تقويمي است.
تصوير آشوربانيپال
شرح سقوط شهر را يک مورخ بابلي وقت (آن زمان) نوشته و كتيبه آن موجود است و در موزه بريتانيا در لندن نگهداري مي شود. سينشاريشكون پسر آشوربانيپالAssurbanipal بود كه در قصر خود كشته شد. برخي از مورخان نوشته اند كه وي هنگام سقوط شهر خودكشي كرد. او 11 سال حكومت كرده بود.
کتيبه شرح سقوط نينوا
1519 – ماژلان با پنج كشتي «ظاهرا» به قصد دور زدن كره زمين ولي در باطن استعمار نقاط جديد؛ بندر سويل در اسپانيا را ترك كرد.
ماژلان
1792 – عزل لويي شانزدهم پادشاه فرانسه از سلطنت در جريان انقلاب كبير فرانسه
با آغاز انقلاب كبير فرانسه و درگيري جمهوري خواهان با سلطنتطلبان، موقعيت لويى شانزدهم، پادشاه فرانسه در خطر افتاد و فرار نافرجام او و خانوادهاش در بيستم ژوئن 1791م لطمه سنگيني بر وجهه وي وارد آورد. اين مساله باعث شد تا تلاش براي بركناري لويى شانزدهم و الغاي رژيم سلطنت از فرداي آن روز آغاز شود. پس از چندي، مجلس قانونگزاري فرانسه به جنگ عليه اتريش راي داد و با وقوع شكستهاي اوليه فرانسه در اين جنگ، شايعاتي درباره ارتباط دربار با دشمن انتشار يافت كه بر هيجان و مخالفت عمومي با رژيم سلطنتي افزود.
لويى شانزدهم
از اين رو از روز بيستم ژوئن سال 1792م، تظاهراتي عليه رژيم در پاريس آغاز شد كه به تدريج گسترش يافت. از اوايل ماه اوت آن سال، كمونها يا انجمنهاي محلي كه تحت نفوذ مخالفان سلطنت بودند، قطعنامه هايى مبني بر تقاضاي عزل لويى شانزدهم از سلطنت صادر كردند و روز دهم اوت را به عنوان ضرب الاجل براي اجراي درخواست خود تعيين نمودند. ولي مجلس در رسيدگي به اين تقاضا مردد بود. تا اينكه روز دهم اوت 1792م، گروهي از انقلابيون مسلح به كاخ محل اقامت خانواده سلطنتي يورش بردند و پس از چند ساعت درگيري، آن را به اشغال خود درآوردند. مجلس قانونگزاري فرانسه نيز پس از اين واقعه، به عزل لويى شانزدهم از مقام سلطنت راي داد ولي اتخاذ تصميم نهايي درباره سرنوشت خانواده سلطنتي و رژيم آينده كشور را به مجلس ديگري كه كُنوانسيون ناميده شد محول نمود. بحث كنوانسيون درباره سرنوشت لويي شانزدهم، 24 ساعت به طول انجاميد و در نهايتْ به عزل و سپس اعدام او در 21 ژانويه 1793م منجر گشت.
1793 – افتتاح موزیم بزرگ لوور فرانسه در پاريس
ساختمان تاريخي لووْرْ در ابتدا در سال 1204م ساخته شد در حالي كه از سبك يوناني الهام گرفته و در ميان آثار معماري، كم نظير بود. اين قصر با شكوه زماني مقر پادشاهي شاهان فرانسه بوده تا اينكه پس از انقلاب كبير فرانسه، كميتهاي جهت ايجاد يك موزه در اين ساختمان تشكيل شد. در نهايت در دهم اوت 1793م موزه بزرگ لووْرْ در اين محل افتتاح گرديد و در هشتم نوامبر همان سال، به موجب قانون ملي شدن مجموعه هاي هنري سلطنتي، اين موزیم به صورت ملي درآمد. از آن پس شاهكارهاي فراواني از سراسر اروپا و جهان در آن جمعآوري شد به طوري كه تعداد اين آثار در موزه، بالغ بر 280 هزار قطعه تخمين زده شده است كه از اين تعداد، 5600 اثر را نقاشي و شاهكارهاي هنرمندان معروف جهان تشكيل ميدهند.
لازم به ذكر است بسياري از اين اشياء به ويژه آثار عتيقه و باستاني موجود در موزیم لووْرْ، توسط مستشرقان اروپايى واستعمارگران فرانسوي ازنقاط مختلف جهان از جمله ايران به يغما رفتهاند و يا از دلالان آثار باستاني خريداري شده‌اند. اهميت موزیم لوور تنها به دليل وسعت و تعداد آثار نگهداري شده در آن نيست بلكه كيفيت آثار هنري موجود در موزه، وسعت تالارها و ارزش مجموعههاي موجود در آن، اين بنا را پراهميتترين مركز نگهداري آثار هنري جهان ساخته است. در حال حاضر، ساليانه ميليونها نفر از سراسر جهان، براي بازيد از اين موزه، راهي فرانسه و شهر پاريس ميشوند و درآمد هنگفتي را نصيب آن ميسازند.
1831 – بپاخيزي بردگان سياهپوست در ويرجينيا
دهم آگوست سال 1831 يك سياهپوست باسواد از ميان بردگان، معروف به «نات ترنر Nat Turner» در منطقه ويرجينيا (آمريكاي شمالي) بر ضد بردگي بپاخاست و در اندك مدتي دهها برده سياهپوست به وي پيوستند و اين گروه ظرف 11 روز (تا 21 آگوست) 56 سپيدپوست و عمدتا ارباب مزرعه و برده داران را كشتند.
«ترنر» مي گفت كه رسالت دارد سياهپوستان را از زنجير بردگي رها سازد و براي رسيدن به اين هدف هر اقدامي مشروع است. سپيدپوستان دو هزار مرد مسلح بسيج كردند و با كمك نيروهاي دولتي (دولت ايالت) به جنگ اين گروه رفتند و در اين ميان به هر سياهپوستي هم كه ظنين مي شدند اورا مي كشتند و سرانجام قيام سياهپوستان با قتل بسياري از آنان سركوب شد، ولي «نات ترنر» در آخرين لحظه موفق به فرار شد و در طول اختفا كتابي تحت عنوان «كارهاي ترنر» نوشت و به دست يكي از همرزمانش سپرد كه بعدا در ايالت مريلند (همسايه شمالي ايالت ميرجينيا) به چاپ رسيد و موجود است.
تصوير Nat Turner
از محتواي كتاب كه تا به امروز تازگي خودرا همچنان حفظ كرده است چنين بر مي آيد كه اروپائيان به آن سرزمين (آمريكا) آمدند، بوميان (سرخپوستان) را با هدف تملك اراضي پدري شان نابود كردند، براي آباد كردن اين اراضي و خشكاندن بركه ها سياهپوستان را که همانند وحوش در آفريقا شكار و به اينجا منتقل شده بودند خريدند و به بردگي كشاندند. اين سپيدپوستان همان هايي هستند که دسته ـ دسته اروپا را ترك و به اوطان خود و قبور نياكانشان پشت كرده و به اين سوي آبها (آمريكا ) آمده اند و چون زمين مفت به دست آوردند ماندگار شدند مارا به بردگي کشاندند ـ بدون شرم از عمل خود با ما رفتاري غير انساني دارند و ….
ترنر چندي بعد دستگير و يازدهم نوامبر همان سال (1831) به دار آويخته شد.
1920 – تجزيه امپراتوري عثماني
پس از شكست امپراتوري عثماني در جنگ جهاني اول، طرفهاي پيروز تصميم به تجزيه اين امپراتوري و الحاق متصرفات عثماني به سرزمين خود گرفتند. در اين راستا پيمان استعماري سايْكْسْ – پيكو، كه توسط وزراي امور خارجه انگلستان و فرانسه تهيه و امضا شده بود، شرايط سياسي منطقه را براي تفكيك اراضي خاورميانه و تجزيه مستملكات آسيايى امپراتوري عثماني فراهم آورده بود. در قرارداد سايكس – پيكو كه نوعي تباني استعماري و توسعه طلبانه متفقين به شمار ميآيد، منطقه خاورميانه عربي بين سه كشور فرانسه، انگليس و روسيه تقسيم شد.
محمد ششم، آخرین امپراتور عثمانی
به موجب اين پيمان بخشهاي شرقي تركيه در محدوده اي به وسعت پنجاه هزار مايل به روسيه واگذار شد. فرانسوي ها هم قسمتهاي ديگري از تركيه همراه با خاك سوريه و لبنان را از آن خود ساختند و بالاخره انگليسيها توانستند قسمتهاي عمده سرزمين عراق و نيز فلسطين را صاحب شوند. فرانسه و انگليس توافق كردند تا متصرفات خاورميانه اي خويش را به اميرنشينهاي متعدد تبديل نمايند و در هر اميرنشين، احساسات قومي، نژادي، زباني و مذهبي را عليه عثماني تحريك كنند تا راه شكست نهايى عثماني از اين طريق فراهم شود. از سوي ديگر اشغال مناطق گستردهاي از اراضي اين امپراتوري توسط نيروهاي روس، انگليس و ايتاليا، باعث شد تا دولت عثماني با عقد قرارداد سور در سال 1920م موافقت نمايد. امضاي اين قرارداد در واقع به معناي پايان امپراتوري عثماني و رسميت يافتن تجزيه آن بود. از اين پس بود كه عليرغم تجزيه و فروپاشي امپراتوري عثماني، قيامهاي مردمي در اين نواحي عليه استعمارگران آغاز شد و زمينههاي استقلال برخي كشورها از جمله تركيه و عراق فراهم آمد.
زادروزها
۱۸۱۰ – زادروز کامیلو دی کاوور سیاستمدار ایتالیایی
۱۸۷۴ – زادروز هربرت هوور سی و یکمین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا
هربرت هوور
۱۹۱۲ – زادروز ژورژه آمادو رمان‌نویس برازیلی
آنتونیو باندراس
۱۹۵۱ – زادروز خوان مانوئل سانتوس رئیس جمهور کلمبیا از ۷ اگوست ۲۰۱۰ تا کنون
۱۹۶۰ – زادروز آنتونیو باندراس بازیگر اسپانیایی
خاویر زانتی
۱۹۷۳ – زادروز خاویر زانتی فوتبالیست آرژانتینی
درگذشت‌ها
۱۷۵۹ – درگذشت فردیناند ششم اسپانیا شاه اسپانیا
۱۸۰۶ – درگذشت میشل هایدن آهنگساز موسیقی دوره کلاسیک اهل اتریش و برادر کوچکتر یوزف هایدن
میشل هایدن
۱۹۱۵ – درگذشت هنری موزلی فیزیک‌دان و دانشمند انگلیسی
۱۹۴۵ – درگذشت رابرت گدارد دانشمند آمریکایی پیشگام در ساخت موشک با سوخت مایع کنترل شونده
هنری موزلی
۲۰۰۸ – درگذشت آیزاک هیز خواننده ترانه سرا، تهیه‌کننده موسیقی، بازیگر آمریکایی
۲۰۱۳ – درگذشت لاسلو چاتاری جنایتکار جنگی نازی
لاسلو چاتاری
*****
