مجله دوربین دانشنامه هرات، ادبی، فرهنگی، هنری و اجتماعی 
رویدادهای مهم سی و یکم ماه جوزا مطابق با 21 جون در تقویم میلادی:
تولد مجاور احمد زیار، محقق و پژوهشگر/1315
دوکتور مجاور احمد زیار در چنین روزی در یکی از روستاها در ولایت ننگرهار چشم به جهان گشوده است. در سن 9 ساله گی که هنوز شاگرد صنف سوم مکتب بود، از سایه پدر محروم شده و با مادر و دو برادر کوچکش زندگی مشقت باری را تا پایان مکتب ابتداییه متحمل گردید.
در سال 1332 خورشیدی شامل دارالمعلمین کابل گردید و در سال 1337 آن را به پایان رسانید. سپس تحصیلاتش را در دانشکده زبان و ادبیات دانشگاه کابل، در رشته زبان و ادبیات پشتو تا درجه لیسانس ادامه داد.
بعدا تدریس در فاکولته زبان و ادبیات را به عهده داشت و در عین حال مسوولیت گردانندگی مجله “وژمه” و نشرات بخش زبان و ادبیات پشتو مجله را داشت.
از سال 1359 تا اواخر سال 1362 خورشیدی رئیس دانشکده زبان و ادبیات دانشگاه کابل بود.
آقای زیار سپس به پاکستان مهاجرت کرد و مدتی بحیث استاد و راهنمای برنامه های ماستری و دوکتورا در بخش پشتوی دانشگاه پیشاور اشتغال داشت. در ضمن کارهای پژوهشی ادبی، علمی و فرهنگی اش را در آنجا ادامه داد. در سال 1375 او رهسپار بریتانیا شد و تاکنون با خانواده اش در شهر آکسفورد به سر می برد.
دوکتور زیار در رشته پژوهش های علمی ارتباط و همکاری با بخش های خاورشناسی دانشگاه های آکسفورد، کمبرج و لندن در بریتانیا ادامه داده و توانسته است تا حال به تعداد 38 اثر ادبی و زبانشناسی به چاپ برساند.
دوکترو زیار کار شاعری و نویسندگی را از صنف هشتم مکتب آغاز کرده و نخستین شعر را به زبان فارسی دری در بهار 1334 خورشیدی سرود. از آن به بعد در مطبوعات کشور حضور فعالی داشته است. وی در مدت پنجاه سال، افزون بر 20 دفتر شعر و داستان حدود 130 اثر مستقل در باره زبان های افغانستان نوشته است.
توافق روابط ترانزیتی میان افغانستان و شوروی/1334 شمسی
نمی توان این حقیقت تاریخی را نفی کرد که مناسبات دیپلوماتیک بین روسیه شوروی و افغانستان و عقد قرارداد دوستی سال 1921 برای هر دو طرف اهمیت مهم نظامی – سیاسی و اقتصادی داشتند و به انها در شرایط نهایت دشوار داخلی و خارجی در امر ایستادگی و تحکیم کمک نموده اند. همچنان توافق روابط ترانزیتی در چنین روزی سبب گسترش فعالیت اقتصادی و تجارتی میان دو کشور شد.
مثمرترین دوران مناسبات روسیه – افغانستان به سال های 50 قرن گذشته مربوط میگردد. در همین سالها (1950 – 1979) به مساعدت تخنیکی – اقتصادی اتحاد شوروی تهداب شبکه اقتصادی افغانستان بناینگذاری گردید؛ بیش از 140 پروژه که در جمله انها شاهراه های شامل بودند که مناطق دوردست به مشکل قابل دسترسی را با پایتخت وصل نمود، در دشت سوزان جلال اباد مجتمع ابیاری اعمار گردید که در فارم های ان مالته و زیتون پرورش مینمودند؛ پایگاه های ساختمانی برای اعمار منازل مسکونی برای مردم ایجاد گردید، انستیتوت پولی تخنیک کابل و بسیاری موسسات دیگر اعمار شدند.
• روزی که شاپور دوم زمام امور آریانا را به دست گرفت. (326 م)
شاپور دوم (ذوالاكتاف) از دودمان ساسانیان كه 17 ساله شده بود از آخرین روز بهار سال 326 میلادی (21 جون = 31 ماه جوزا )، خود به عنوان شاه رسما زمام امور آریانا را به دست گرفت. وی تنها رئیس كشور بود كه پیش از تولد این عنوان را به دست آورده بود و بنابراین، طول پادشاهی اش بیش از عمر او به حساب آورده شده است!. شاپور دوم پسر «آذرنرسی» در سال 309 متولد و در سال 379 میلادی درگذشت. این شاه ساسانی هنگامی امور سلطنت را، خود به دست گرفت كه ضعف نایب السلطنه موجب شده بود كه اعراب مهاجر از جزیرةالعرب به بحرین و سواحل غربی خلیج فارس ایجاد ناامنی كرده، همچنین برخی از بزرگان داخلی وارد مبارزه قدرت با یكدیگر شده، امپراتور روم در ایالت های مرزی و منطقه خودمختار ارمنستان به تحریك پرداخته و نیز دسته‌ای از هون ها در منطقه فرارود بنای دست اندازی به قلمرو آریانا را گذارده بودند. شاپور دوم پس از بدست گرفتن قدرت همه این دشواری‌ها را برطرف ساخت. امپراتور روم در جنگ با ایران كشته شد، هونها عقب رانده شدند که دسته ای آز آنان عزم اروپا کردند، عربها به ریسمان كشیده شدند، قلمرو میهن وسعت یافت و بر آبادانی آن و رفاه مردم افزوده شد.
• تولد “آبه پروو” رماننویس برجسته فرانسوی (1697 م)
آنتوان فرانسوا پروود گزیل معروف به آبه پروو، رماننویس فرانسوی در 21 جون 1697میلادی در فرانسه به دنیا آمد. آنتوان در مدرسه مذهبی یسوعیان، تحصیلات درخشانی انجام داد و به سلك روحانیان درآمد، اما خوی ناپایدار و طبع ماجراجوی او باعث شد كه چند بار شغل خود را تغییر دهد گاه زندگی مذهبی و گاه زندگی نظامی پیش گیرد. او همچنین پس از پیوستن به جامعه مذهبی شهر رُوان فرانسه، به مقام استادی در وعظ و خطابه رسید و موعظههای آمیخته با فصاحت و بلاغتش، استعداد و لیاقت او را در این زمینه آشكار كرد. این بار نیز از زندگی خشك و تعصبآمیزْ سرخوردگی یافت و پس از عزیمت به انگلستان و فراگیری زبان انگلیسی و مطالعه آثار شاعران و فیلسوفان این كشور، راهی هلند گردید. آبه پروو از این زمان، زندگی ادبی خود را آغاز كرد و از خاطرات و تجربههای گذشته برای خلق اثر بزرگ خود به نام “خاطرات و ماجراهای مردی صاحب ذوق كه انزوا برگزید” در هشت جلد، سود جست.
این كتاب كه نشانههایى از زندگی پروو را دربر دارد، به سبب جاذبه موضوع، لحن عاطفی و نقشهایى از واقعیت، خوانندگان را مسحور خود ساخت و علیرغم ایجاد جنجال فراوان، با استقبال مردم مواجه شد. پروو سپس كتاب موافق و مخالف را در بیست جلد و هفت هزار صفحه منتشر كرد. وی در این مجموعه، با لحنی دلپذیر و دور از هرگونه فضل فروشی، احساسها و عكسالعملهای شخصی را در برابر مشاهدات و برخوردها نشان میدهد و با آگاهی و بینش قابل توجهی درباره ادبیات و آداب و رسوم در انگلستان، مطالب سودمندی عرضه میكند. پروو در سال 1734میلادی به كشورش بازگشت و رمان پیر صومعه كیلرین را در شش جلد منتشر كرد. این كتاب نیز سرگذشت مردی را نشان میدهد كه در طی سفرهای خود با ایمان راسخ و صحت عمل و درستكاری، در برابر پیشآمدهای دشوار زندگی اجتماعی قرار میگیرد. پروو پس از آنْ از نوشتن رمان دست كشید و وقت خود را به ترجمه كتابهای مهم و معروف صرف كرد. آبه پروو در دوران حیات ادبی خود، در حدود دویست جلد كتاب انتشار داد كه پنجاه جلد آن ترجمه آثار دیگران است. آثار پروو با وجود تعداد فراوان، فاقد ارزش هنری است و چیزی كه در داستانهایش بیش از هر چیز توجه او را به خود معطوف میداشته، عشق و عواطف است، به طوری كه درباره او گفتهاند: زبان عشق، زبان طبیعی پروو بوده است. آنتوان پروو سرانجام در 16 اكتبر 1762میلادی بر اثر سكته قلبی در 65 سالگی درگذشت.
• تولد “ژان پل سارتر” فیلسوف و نویسنده معروف فرانسوی (1905 م)
ژان پل سارتر نویسنده معروف فرانسوی، در 21 جون 1905میلادی در شهر پاریس فرانسه به دنیا آمد. وی در خردسالی پدر را از دست داد و تحت نظر مادر و مادربزرگش تربیت یافت. سارتر پس از اخذ دانشنامه خود به تدریس پرداخت و از 33 سالگی، فعالیت مطبوعاتی خود را آغاز كرد. وی در سال بعد مجموعه داستانهای كوتاه را تحت عنوان دیوان منتشر نمود و سپس خود، رمانی به نام تهوع نگاشت كه باعث شهرت او شد. وی در این كتاب، اندیشه خود را درباره پوچی زندگی و آرزوهایى كه به ناكامی و آشفتگی روح میانجامد، منعكس میسازد. وی همچنین در مجموعه داستانهای كوتاه دیدار نیز كسانی را توصیف كرده است كه هر یك میخواهند به نحوی از زندگی پوچ خود بگریزند، اما هر جا میروند به دیواری بر میخورند كه راه گریزشان را ناممكن میسازد. سارتر در سالهای بعد، به نشر عقاید خود پرداخت و در شمار رهبران مكتب اگزیستانسیالیسم یا اصالت وجود قرار گرفت. بر اساس این مكتب فلسفی، انسان و هستی او مركز و غایت همه مسائل است. سارتْرْ شالوده نظریات فلسفی خود را با تكیه بر آثار فلاسفه بزرگ جهان قرار داد. به نظر او، این فلسفه پاسخی به دردهای وی و دیگر ابناء بشر بود. پل سارْتْر میگفت: آن چه كه من از زندگی دارم این است كه فقط زنده هستم و این هم یك كیفیت خسته كننده است. من زندگی میكنم، فقط برای آنكه بمیرم. همه ما، وجودهای مجعولی در یك دنیای مجعول هستیم. وی درباره آزادی، میگفت: در این دنیای ماشینی، ما آدمیان محكوم به آزادی هستیم، اما این آزادی ما را مجبور میسازد كه در جستجوی ذات واقعی خویش برآییم و رنج و ملال شخصی را با بزرگواری پذیرا گردیم.
• پریدن نخستين چترباز زن در جهان (1913 م)
بیست و یکم جون سال 1913 بانو « جورجیا ـ تاینی برادویك Georgia (tiny) Broadwick» به عنوان نخستین زن چترباز جهان از طیاره و از ارتفاع زیاد بیرون پرید. این پرش در آسمان شهر لس آنجلس صورت گرفت. وی که هشتم اپریل 1893 در آکسفورد ایالت کارولینای شمالی به دنیا آمده بود پس از یک هزار و یکصد پرش از طیاره بسال 1978 در کالیفرنیا درگذشت. نام او بر یک بزرگراه در ایالت کارولینای شمالی گذارده شده است. وی به نام «جورجیا ان تامسون» به دنیا آمده بود که بعدا چارلز برادویک که یک چترباز بود و از بالون پرش می کرد اورا به فرزند خواندگی خود پذیرفت و جورجیا برادویک شد و چون قدی کوتاه (5 فوت) و تنها 39 کیلوگرام وزن داشت اورا تاینی (ریزه) صدا می‌کردند. تاینی دومین پرش را برفراز یک پارک عمومی در لس آنجلس انجام داد و پرواز سوم برفراز دریا.
• تولد تونی اسکات ، کارگردان (1944 م)
تونی اسکات در نیوکاسل انگلستان به دنیا آمد. در کالج هنری لیدز تحصیل کرد و سپس از رویال کالج هنری لندن فارغ التحصیل شد. او به کارهای تبلیغاتی در تلویزیون پرداخت و در این راه به مهارت و تجربهی کافی دست پیدا کرد.او جایگاه خود را درسینمای امریکا ، پیدا کرد. “گرسنگی” اولین فیلم بلند تونی اسکات در امریکا میباشد.که اسکات بسیاری از قسمتهای فیلم را تحت تأثیر فیلمهای دیگری ساخته است. تونی با فیلم “تاپگان” یکشبه ره صد ساله را رفت. و فیلم تنها در ایالات متحده بیش از صد و سی میلیون دالر فروش کرد.
• اعلام تشكیل نیروی واكنش سریع توسط امریكا (1979 م)
با تجاوز شوروی سابق به افغانستان و قرار گرفتن منطقه خاورمیانه در وضعیت حساس، امریكا به فكر تدارك نیروی نظامی در این نقطه افتاد. جیمی كارتر، رئیس جمهور وقت امریكا، طی دستوری، به تشكیل نیروهای سریع الانتقالی كه بدون بر هم زدن توان رزمی نیروهای امریكایی، در مواضع مورد نظر سران كاخ سفید در تمام نقاط جهان قادر به واكنش فوری باشند، فرمان داد. این نیروی یكصد و ده هزار نفری مجهز به كشتی و طیاره هستند این نیرو توانایی آن را داشت تا با بروز هر واقعهای، در صورت لزوم، ظرف 48 ساعت خود را به آن منطقه در هر نقطه از جهان برساند.
