مجله دوربین دانشنامه هرات، ادبی، فرهنگی، هنری و اجتماعی 
امروز 23 ماه جوزا برابر با 13 جون تقویم میلادی است. روزی که در افغانستان و جهان اتفاقاتزیادی به وقوع پیوسته است و ما به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.
رویداد ها:
تولد لیلا صراحت روشنی ( شاعر و نویسنده شهیر کشور)/1337
لیلا صراحت روشنی در ۲۳ جوزای سال ۱۳۳۷ خورشیدی در شهر چاریکار ولایت پروان در خانواده‌ای فرهیخته و روشنفکر زاده شد. پدرش از نویسندگان بنام افغانستان و آموزگاری خردمند در شکل‌گیری و شکوفایی شخصیت هنری فرزندش بود.
لیلا در سال ۱۳۴۴ خورشیدی وارد مکتب شد و لیسه را در سال ۱۳۵۵ در (لیسهٔ) ملالی به پایان برد. در سال ۱۳۵۶ خورشیدی وارد دانشکدهٔ زبان و ادبیات گردید و در ۱۳۵۹ ش در رشتهٔ زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه کابل دانشنامهٔ لیسانس گرفت. سپس از ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۵ خورشیدی در لیسهٔ مریم آموزگاری پیشه کرد.
لیلا صراحت، از سال ۱۳۶۵ خورشیدی تا سقوط رژیم داکتر نجیب، ابتدا به عنوان سر دبیر و سپس به سمت معاون در مجلهٔ «میرمن» اشتغال ورزید. افزون بر این، او با تأسیس کانون نویسندگان جوان در چهارچوب انجمن نویسندگان افغانستان، به عنوان معاون کانون نویسندگان جوان برگزیده و پس از چندی به عضویت شورای مرکزی انجمن نویسندگان افغانستان نیز پذیرفته شد.
در زمان حکومت مجاهدین (در سال ۱۳۷۲ خورشیدی) به سمت معاون ریاست امور زنان به کار پرداخت و نشریهٔ «ارشاد نسوان» را دوباره احیا کرد. او به عنوان اولین مدیر مسوول دوره دوم نشراتی این نشریه نیز برگزیده شد که دوره اول نشراتی آن به سالهای حاکمیت شاه امان‌الله برمی‌گردد.
در ضمن، کانون فرهنگی «رابعه بلخی» را پایه‌گذاری کرد که بعداً این کانون در دیار مهاجرت نیز به فعالیت‌های خود ادامه داد.
لیلا صراحت، چند ماه پس از تسلط گروه طالبان بر افغانستان (در اواخر سال ۱۳۷۵ خورشیدی)، بار سفر بر بست و از کابل راهی پیشاور پاکستان شد و اندکی بعد از آنجا به کشور هُلند پناهنده گشت.
او در هالند مسئولیت نشریهٔ «حوا در تبعید» اورگان نشراتی انجمن زنان افغان «رابعه بلخی» را بر عهده گرفت تا جای پای محکم و استوارش الهام‌بخش فعالیت‌های زنان افغان برای دست‌یابی به جهانی که نام زن مساوی نام انسان است، باشد.
لیلا از سال ۱۳۵۰ خورشیدی به سرودن شعر آغاز کرد و شعرهایش از سال ۱۳۵۳ خورشیدی در نشریه‌های داخل و خارج از کشور به چاپ رسیده‌اند. او همواره از فرهیختگانی مانند رازق رویین، رفعت حسینی و به‌ویژه واصف باختری که پس از مرگ پدر در پرورش وی اهتمام بسیار ورزیدند، به نیکی یاد کرده و آنان را سپاس گفته‌است.
دانشنامه ادب فارسی دربارهٔ اشعار صراحت روشنی می‌نویسد:
«شعرهای صراحت روشنی از زبانی صمیمانه و اندیشه‌ای ژرف برخوردار است و تعبیرهای نو و شورانگیز در شعر او دیده می‌شود. درک روشن وی از لحظه‌های سیاه تاریخ سرزمینش و مردمی که سالها به انتظار بهار، عشقها و آرزوهایشان به دار تعصب و کینه‌ورزی آویخته شده و صدایشان برنکشیده می‌میرد، چنان است که گاه شعرهایش را از هرگونه تفسیر بی‌نیاز می‌سازد».
لیلا صراحت، دو سال پیش از مرگش، به بیماری سرطان مغز مبتلا شد و پس از جدال پرتنش مرگ و زندگی در جانش سرانجام در مقابل بیماری جانکاه مرگ را بوسه زد. هنگامی که او در شام چهارشنبه ۳۱ سرطان ۱۳۸۳ خورشیدی چشم از دنیا فروبست، ۴۶ سال داشت.
وفات داود سینما/1396
حاجي داوود حيدري، که در ولایت هرات بيشتر به نام “داوود سينما” شناخته می‌شد، در چنین روزی ديده از جهان فرو بست. او کسی بود که جوانی‌اش را برای اوج و شکوفایی سینمای هرات گذاشت.
فعالیت “داوود سینما” در سينمای هرات از تكت فروشي شروع و تا راه‌اندازي شعبه، پروژكتور و مديريت سينما ادامه پيدا كرد.
داوود سينما از جوانان علاقمند به سينما بود که به خاطر عشق به هنر هفتم، با وجود مشكلات بسيار، سعي در پايدار ماندن سينماي هرات می‌نمود و هميشه كوشش مي كرد تا تازه‌ترين آثار سينمايی جهان از جمله فلم‌های هنری از سینماهای هاليوود، باليوود، ايران و كوريا را براي ساكنان اين ديار به نمايش بگذارد.
داوود سينما که در سالهای حضور در سينما با هنر هفتم آشنا شده بود، برای زنده ماندن اين هنر در هرات از طريق پخش فلم‌هاي آموزنده هنری، مستند و آموزشی و تربیتی سعی داشت.
به دنبال كودتاي هفتم ثور ۱۳۵۷ خورشيدي و شروع مبارزات مردمي عليه حكومت ددمنشانه وقت، سينماي هرات بيش از هر جاي ديگري مورد خشونت قرار گرفت و خيلي زود مسدود شد. تحولات به ميان آمده به فعالیت “سينماي هرات” پایان داد.
داوود سينما سالها به فعاليت دوباره سينماي هرات چشم دوخت، اما هيچ گاه محقق نگرديد. او چند سال پس از مسدود شدن سينما، خود را وقف ميزباني از سياحان و جهانگردان در هوتل موفق هرات كرد.
در سال ۱۳۷۵ خورشيدي “سينماي هرات” یکی از اولین اماکن تخريب شده توسط حكومت نوپاي طالباني بود که در اوايل آن سال به ويرانه تبديل شد و به جاي آن شعبات اداري رياست ترانسپورت اعمار گرديد.
داوود سينما در ۲۴ ماه جوزا سال روان در حالي كه براي انجام معاينات طبي در پاكستان به سر مي‌برد، درگذشت.
بعضی از عکس های مرحوم داود سینما که در سال 1359 گرفته شده است
————————————————————————————————————-
323 پيش از ميلاد – سالروز درگذشت اسكندر مقدوني كه با دختر پادشاه بلخ ازدواج کرد
مورخان معاصر بر پايه محاسبات تقويمي و نصف النهار بابل (جنوب غربي بغداد) سه روز را در ماه حون (جوزا) به عنوان سالروز درگذشت اسكندر مقدوني معروف به اسكندر بزرگ به دست داده اند: يك دسته از آنان دهم جون، دسته ديگر (اكثريت) غروب يازدهم جون و دسته سوم (شماري كم) 13 چون (23 جوزا).
بنا به نوشته اكثريت، اسكندر 13 جون در سال 323 پيش از ميلاد در 32 سالگي (يك ماه مانده به 33 ساله شدن) در بابل درگذشت. وي در بابل ردچارعارضه تب شده بود كه ديگر وي را رها نساخت.
مجسمه اسکندر
يک تصوير خيالي از رُکسانا
در آخرين روز حيات، هنگامي كه به زنده ماندن اسكندر اميدي نبود، جنرالهايش از او پرسيدند كه چه كسي را به جانشيني معرفي مي كند و انتظار داشتند كه بگويد برادرش، و يا فرزندي را كه ركسانا ـ همسر آریایی اش ـ در شكم داشت، ولي اسكندر گفت كه «شايسته ترين فرد» را برگزينيد. اسكندر براي جلب دوستي آریایی ها و اين كه او را بيگانه ندانند و از بستگان خود بدانند و از پشت خنجر نزنند با سه دختر از بزرگان آریایی ازدواج كرده بود ولي تنها از رُكسانا (روشنك = رُخسانه) داراي فرزند شده بود و اين فرزند كه پسر بود و نامش را اسكندر چهارم گذارده بودند، پس از مرگ پدر به دنيا آمد. ركساناRoxana = Roxane دختر ساتراپ (والی) باكتريا ( مناطق شمال افغانستان امروز به مرکزيت بلخ) بود. دو بانوي آریایی ديگر اسكندر يكي ستاتيرا (ستاره) دختر داريوش سوم و ديگري پريساتيس (پريسا) دختر يك شاهزاده ايراني بود.
1995 – ژاك شيراك رئيس جمهور فرانسه اعلام داشت كه بدون توجه به قراردادهاي موجود، آزمايشهاي هسته اي را از سر خواهد گرفت تا بتوان سلاحهاي اتمي فرانسه را نوسازي كرد. وي گفت كه مصالح ملي فرانسه تجديد اين آزمايشها را كه تنها در پلينزي فرانسه (واقع در اقيانوس آرام) انجام مي شود ايجاب مي كند زيرا كه دنيا هنوز محيطي امن نيست.
ژاك شيراك
زادروزها
۸۲۳ – زادروز شارل تاس پادشاه فرانک غربی و از ۸۷۵ تا زمان مرگش امپراتور مقدس روم
۱۸۳۱ – زادروز جیمز کلرک ماکسول فیزیکدان بریتانیایی
شارل تاس
۱۸۶۵ – زادروز ویلیام باتلر ییتس نویسنده و شاعر ایرلندی و برنده جایزه ادبیات نوبل
۱۹۲۸ – زادروز جان فوربز نش ریاضیدان آمریکایی، برنده جایزه نوبل اقتصاد سال۱۹۹۴
ویلیام باتلر ییتس
۱۹۴۳ – زادروز مالکوم مک‌داول بازیگر انگلیسی
۱۳۱۳ – زادروز پروفسور رحیم رحمان‌زاده پایه گذار جراحی مدرن ارتوپدی و تروماتیک ارتوپدی در سطح بین‌المللی
رحیم رحمان‌زاده
۱۹۴۴ – زادروز بان کی‌مون هشتمین دبیرکل سازمان ملل متحد
درگذشت‌ها
۱۲۳۱ – درگذشت آنتونیوی لیسبونی قدیس کاتولیک پرتغالی قرن دوازدهم الی سیزدهم
۱۶۴۵ – درگذشت میاموتو موساشی رونین و شمشیرزن جاپانی
آنتونیوی لیسبونی
۱۸۸۶ – درگذشت لودویگ دوم (بایرن) پادشاه بایرن
۱۹۶۵ – درگذشت مارتین بوبر فیلسوف اتریشی
مارتین بوبر
۱۹۸۶ – درگذشت بنی گودمن نوازنده کلارینت و رهبر ارکستر جاز
۲۰۱۲ – درگذشت ویلیام نولز شیمیدان امریکایی، برنده جایزه نوبل کیمیا
ویلیام نولز
