امروز 20 ماه ثور برابر با 10 مِی تقویم میلادی است. روزی که در افغانستان و جهان اتفاقات زیادی به وقوع پیوسته است و ما به مرور برخی از این وقایع میپردازیم.
رویداد ها:
وفات توریالی شفق ( سینماگر موفق کشور )/ 1368
استاد توریالی شفق رئیس انجمن سینماگران افغانستان به اثر مریضی که عاید خالش بود ، بتاریخ 20 ثور 1368 به عمر 44 سالگی داعی اجل را لبیک گفت.
استاد مرحوم توریالی شفق موسس شفق فلم یک کارگردان بزرگ و مرد نام آور سینمای کشور با عمری سعی و تلاش بیکرانه، سینمای افغانی را سمت و سو داد و خود را در زمره پیشکسوتان هنر و فرهنگ خاصتاً سینما معروف ساخت، آثار افتخار آفرین و شاگردان ممتاز به یادگار گذاشت.
در سال 1342 به حیث معاون فلمبردار و سال بعد معاون منتاژور و تدوین گر به کار سینما آغاز کرد .
همانا اوایل سال 1344 با استفاده از یک بورس تحصیلی عازم، فلم انستیتوت پونه هندوستان گردیده و پس از موفقیت در رشته تدوین (مونتاژ) با دیپلوم بدست آورده دوباره به وطن برگشت.
در آن زمان تازه لابراتوار افغان فلم به کار آغاز کرده بود که با استفاده از آن در کنار تدوین فلم های اخباری و داکومنتری (مستند) که مسوولیت کارگردان کمکی و تدوین گر فلم های سینمایی (روزگاران)، (اندرز مادری)، (روزهای دشوار) و کارگردانی چند صحنه از فلم داستانی و تاریخی (رابعه بلخی) را عهده دار شدند.
مرحوم توریالی شفق در روز های آخر حیاتش سمت رییس انجمن سینماگران را در اتحادیه هنرمندان وقت عهده دار بود.
1119 – جنگ ميان سلجوقيان
وقوع جنگ ميان سلطان سنجر سلجوقي و برادرزاده اش سلطان محمود را دهم ماه مي 1119 نوشته اند كه در اين نبرد، نيروهاي سنجر (پادشاه سلجوقي وقت) پيروز شدند. با وجود اين، سنجر سلطان محمود را بخشيد، ولي از اختيارات او كه حاكم مناطقي از ري تا موصل و از جمله شهر بغداد بود كاست و بهروز را كه توسط سلطان محمود سلجوقي از سمت كلانتر بغداد بركنار شده بود به اين مقام بازگردانيد كه نوعي تحقير سلطان محمود تلقي شد ولي واكنش نشان نداد.
قلمرو سلجوقيان (مهاجران آلتائيک به ايران) به ويژه در زمان سنجر توسط اميرزادگان خودمختار اداره مي شد كه با وجود همزمان بودن دوران آنان با جنگهاي صليبي در آسياي غربي، دائما با هم سر ستيز داشتند و برسر يكديگر مي تاختند و قتل و كشتار به راه مي انداختند.
1774 – لویی شانزدهم و ماری آنتوانت به عنوان پادشاه و ملکه فرانسه منصوب شدند.
1872 – نخستين زني كه خود را نامزد انتخابات رياست جمهوري آمريكا كرد
بانو ويكتوريا وودهول روزنامه نگار آمريكايي و ناشر هفته نامه «وودهولVictoria Woodhull» با اين كه هنوز قانون اساسي ايالات متحده (آمريكا) اجازه شركت در انتخابات را به زنان نداده بود دهم ماه مي 1872 خود را نامزد انتخابات رياست جمهوري اين فدراسيون كرد. وي همزمان با تبليغ براي خود، از حق بانوان به راي دادن و راي گرفتن نيز دفاع مي كرد ولي در روز راي گيري، وي و ساير بانوان را به محل صندوقها راه ندادند و چون او در برابر پليس مقاومت كرد موقتا بازداشت شد.
بانو ويكتوريا از يك مكتب سياسي خاص پيروي نمي كرد، ولي چون معتقد به آزادي مطبوعات بود، هفته نامه او نخستين نشريه آمريكايي بود كه متن مانيفست كمونيست نوشته كارل ماركس را منتشر كرد و همچنين اعلاميه پر سر و صداي حزب پاپيوليست آمريكا را. ويكتوريا در هفته نامه اش اخبار اتحاديه هاي كارگري را در كنار گزارش هاي بورس نيويورك كه مظهر كاپيتاليسم بوده است چاپ مي كرد تا نشريه اش چند صدايي باشد. وي در نهم ژوئن سال 1927 فوت شد.
1871 – امضاي قرارداد صلح بين فرانسه و آلمان و پايان جنگهاي دو كشور
به دنبال شكست فرانسه در جنگ با آلمان، قرار داد صلح ميان دو كشور در دهم مه 1871م، در شهر فرانكفورت آلمان به امضا رسيد. بر اساس اين قرارداد كه وحدت آلمان را تحت رهبري بيسمارك صدراعظم اين كشور قطعي ميكرد، فرانسه علاوه بر پرداخت غرامت، برخي از سرزمينهاي خود را به آلمان واگذار نمود. با شكست فرانسه كه مهمترين رقيب آلمان در اروپا بود، كشور آلمان به يك امپراتوري قدرتمند تبديل شد. در حقيقت بيسمارك، وحدت آلمان را با جنگ تامين نمود و به وسيله صلح آن را تضمين و تحكيم كرد. قراردادهاي صلح با اتريش و ايتاليا در سالهاي بعد نيز آلمان را به يك قدرت برتر در زمينه سياسي، نظامي و اقتصادي تبديل نمود.
1940 – حمله ارتش آلمان نازي به بلجيك، هالند و لوكزامبورگ
با گسترش دامنه جنگ جهاني دوم در اروپا، هيتلر نقشه تصرف نروژ را كشيد و خود را در آوريل 1940م براي اين كار آماده كرد. ولي حضور ناوگان انگليس در بنادر نروژ اين امر را با مشكل مواجه نمود. نروژ تا اواخر آوريل با كمك ناوگان جنگي انگليس در برابر آلمانيها مقاومت كرد ولي بروز مخالفتهاي داخلي با ادامه جنگ و تشكيل يك حكومت طرفدار آلمان در اين كشور مقاومت نروژيها را درهم شكست و با خروج خانواده سلطنتي نروژ و اعضاي دولت آن از اين كشور، نيروهاي انگليسي نيز در روزهاي دوم و سوم مه 1940م بنادر نروژ را ترك كردند. بلافاصله پس از عقبنشيني نيروهاي انگليسي از نروژ، هيتلر فرمان حمله در جبهه غرب را صادر كرد. در اين نبردها، تاكتيك جنگي هيتلر به جاي حمله مستقيم به خطوط دفاعي مستحكم فرانسه در طول مرزهاي آلمان، حمله به خاك فرانسه از طريق مرزهاي بلژيك بود. به همين جهت نيروهاي آلمان در سحرگاه دهم ماه مه 1940م، هر سه كشور كوچك بلژيك، هلند و لوكزامبورگ را مورد يورش خود قرار دادند. در اين ميان، نيروهاي آلمان، خطوط دفاعي فرانسه را درهم شكست و در 13 مه آن سال وارد خاك فرانسه شدند. اين حملات زمينه سقوط پاريس و تصرف كشور فرانسه را فراهم آورد و جنگ را شدت بخشيد.
1994 – نلسون ماندلا به عنوان اولین رئیس جمهور سیاه پوست آفریقای جنوبی منصوب شد.
زادروزها
۲۱۳ – زادروز کلودیوس گوتیکوس امپراتور روم
۱۸۷۸ – زادروز گوستاف اشترزمان سیاست مدار آزادیخواه ،صدر اعظم آلمان، برنده جایزه صلح نوبل سال۱۹۲۶ به همراه آریستید بریان
۱۸۹۹ – زادروز فرد آستر رقصنده، طراح رقص، خواننده و بازیگر فیلم و تئاتر برادوی اهل آمریکا
۱۹۵۷ – زادروز سید ویشس نوازنده گیتاربیس انگلیسی
۱۹۶۰ – زادروز بونو خواننده ایرلندی گروه راک یوتو
۱۹۴۰ – وین دایر، روانشناس، سخنران و نویسنده آمریکایی.
درگذشتها
۱۷۷۴ – درگذشت لوئی پانزدهم پادشاه فرانسه
۱۸۲۹ – درگذشت توماس یانگ فیزیک دان برجسته انگلیسی
۱۸۴۹ – درگذشت هوکوسائی نقاش و چاپگر ژاپنی سبک اوکییوئه
۱۹۷۷ – درگذشت جوآن کراوفورد هنرپیشه آمریکایی سینما، تئاتر و تلویزیون، برنده جایزه اسکار
۱۹۹۹ – درگذشت شل سیلور استاین، شاعر، آهنگساز، کاریکاتوریست و نویسندهٔ آمریکایی