مجله دوربین دانشنامه هرات، ادبی، فرهنگی، هنری و اجتماعی 
امروز 21 ماه ثور برابر با 11 مِی تقویم میلادی است. روزی که در افغانستان و جهان اتفاقات زیادی به وقوع پیوسته است و ما به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.
رویداد ها:
تولد لطیف ناظمی/ 1325
لطيف ناظمی در چنین روزی در شهر هرات ديده به جهان گشوده است. وی پس از آموزش مقدمات زبان دری و عربی شامل صنف چهارم لیسهء سلطان غیاث الدین غوری گردید. درس های ابتدايي و ليسه را با درجهء ممتاز در شهر زادگاهش به پايان رسانيد و سپس وارد شعبۀ دری دانشکدهء ادبیات دانشگاه كابل گرديد.
ناظمی در سال 1349 هـ. ش ليسانس خويش را با دریافت بالاترین نمرات در رشته ادبيات اخذ نمود. وی کار نقد و نویسندهگی و فعالیت های فرهنگی را از هنگام تحصیل آغاز کرد و بعد از فراغت از دانشگاه بر دامنهء آن افزوده شد. وی پس از فراغت به حيث اسیستانت در دانشکدهء ادبیات دانشگاه كابل شامل وظیفه شد. در سال 1350 در ادارهء ادبيات و هنر راديو افغانستان مقرر گردید و پس از شش ماه به حیث معاون مدیریت عمومی هنر و ادبیات ارتقا یافت.
ناظمی در سال 1352 به حیث استاد دانشکدهء تعلیم و تربیه وارد کدر علمی شد و سپس به حیث استاد زبان و ادبیات دری در دانشکدهء ادبیات به کار ادامه داد.
افتتاح مجتمع فرهنگی خواهرات در هرات-1382
این مجتمع به منظور برگزاری مراسم فرهنگی و فاتحه خوانی مخصوص خواهرات در ناحیه هفتم شهر هرات و در جوار خرقه مبارکه اعمار و با حوضور حبیبه صرابی وزیر وقت امور زنان ، استاد ربانی و والی پیشین هرات افتتاح شد.
665 – ایستادگی آریایی ها در برابر تعرّض عرب
در ماه می سال 665 ميلادي مردم آریایی با هدف ايستادگي بهتر در برابر حملات نظامي عرب به آریانا، شاپور باونديان (باونديان شاپور) از وابستگان خاندان اسپهبدان را به رياست خود برگزيدند. در پی این انتخاب،خراسانيان پشتيباني و اعلام آمادگي کمک کردند و شماری چشمگیر از پارسیبانان (پارسیوانانان) خراسان قدیم ( افغانستان و منطقه فرارودامروز) نيز داوطلبانه برای کمک به باونديان شاپور رفتند و آماده جنگ با عرب شدند.
1867 – استقلال لوكزامبورگ
يازدهم ماه مي 1867 قدرت هاي اروپايي در اجلاس خود بارديگر و براي سومين بار در طول قرن نوزدهم مُهر تاييد بر استقلال دوك نشين «لوكزامبورگ» گذاردند. اين كشور دو هزار و پانصد كيلومتر مربعي با پانصد هزار جمعيت ميان فرانسه، آلمان و بلژيك قرار گرفته و با اين كوچكي، از موسسان اتحاديه اروپا و پيشگامان عضويت در «ناتو» بوده است.
لوكزامبوگ كه داراي حكومت پارلماني است (تعيين رئيس دولت از سوي پارلمان) و يك دوك (پرنس) بر آن رياست مي كند هيچيك از مشكلات كشورهاي ديگر اروپا از جمله تورم پول، بيكاري و نارضايتي عمومي و در نتيجه اعتصاب عمومي و تظاهرات خياباني نداشته است.
لوكزامبورگ در سال 963 ميلادي به عنوان يك دژ نظامي نام خودرا در تاريخ به ثبت رساند و چون در اين دژ يک نيروي نظامي چشمگير مستقر بود و امنيت را تامين مي کرد، در اطراف آن آبادي هاي متعدد ساخته شد.
نمایی از شهر لوکزامبورگ – 1867
در سال 1815 كه كنگره وين در صدد تاسيس كشورهاي كوچك در اطراف فرانسه برآمد تا ناپلئون ديگري به دنيا نياورد، به لوكرامبورگ نيز استقلال كامل داده شد و به صورت يك كشور بي طرف همانند سويس درآمد، ولي دو جنگ جهاني قرن بيستم به لوكزامبورگي ها آموخت كه قوانين و ميثاقهاي بين المللي در برابر اراده فاتحان و قدرتمداران ديوارهايي كوتاه بيش نيستند و با همين فلسفه، پس از جنگ جهاني دوم به «ناتو ـ اتحاديه نظامي بلوک غرب» پيوست و ….
1949 – روزي كه «سيام» شد «تايلند»
كشور قديمي و هميشه مستقل «سيام» واقع در منطقه جغرافيايي «هندوچين» 11 ماه مي سال 1949 بارديگر به «تايلند» تجديد نام داد. سيام بيست و سوم ژوئن 1939 به تايلند تغيير نام داده بود. Thailand واژه اي است که در مکالمات و مکاتبات بين المللي بکار مي رود . مردم اين کشور وطن خودرا به گونه اي ديگر تلفظ مي کنند. 75 درصد جمعيت 67 ميليوني تايلند از تبار «تاي Tai» هستند که در زبان اين كشور به مفهوم «آزاد، آزادي و مردم» است. کشور سيام به صورت يک قلمرو از سال 1238ميلادي و پس از فروپاشي امپراتوري خمر Khmer به وجود آمده و در اين مدت مستعمره و تحت الحمايه دولت ديگر نبوده است.
تايلند كه ميان كامبوج، لائوس، ميانمار، مالزيا و خليج سيام واقع شده و داراي 513 هزار کيلومتر مربع وسعت است از 21 دسامبر 1941 و در طول جنگ جهاني دوم متحد ژاپن بود، به آمريکا، انگلستان و فرانسه اعلان جنگ داد و سپس در طول جنگ ويتنام و بعد از آن در رديف دوستان آمريكا قرار گرفت. گفته شده است که هدف از اتحاد تايلند با ژاپن به دست آوردن برخي اراضي خود از استعمار فرانسه و انگلستان بود.
مردم تايلند داراي فرهنگ بودايي ـ هندي هستند. 14تا 15 درصد تايلندي ها چيني تبار و حدود چهار درصد مالايايي تبار و مسلمانند و مسلمانان در جنوب تايلند (مجاور مرز مالزيا) زندگي مي كنند. با اين كه مالزيا داراي نفت نيست، درآمد سرانه مردم آن بيش از 9 هزار دلار در سال است. درآمد اين کشور که به تازگي صنعتي شده عمدتا از توريسم است.
1942 – Go Down Moses مجموعه داستان های کوتاه «ویلیام فاکنِر» انتشار یافت. به باور نقدنگاران، هدف این داستان نگار شهیر مقایسه بردگی سیاهان در آمریکا با بردگی یهودیان در مصر باستان بوده است.
1958 – روزي كه خسرو روزبه ـ چه گواراي ايراني ـ اعدام شد
21 ارديبهشت سال ۱۳۳۷ (ماه مي سال 1958) به حكم محكمه نظامي و تأييد شاه، «خسرو روزبه» سرگرد كمونيست و از اعجوبه هاي تاريخ معاصر ايران اعدام شد. پس از انقلاب کوبا و گزارش کارهاي دکتر چه گواراي آرژانتيني، نويسندگان «خسرو روزبه» را به دليل مشابهت مبارزات، چه گواراي ايراني نوشته اند.
وي در تيرماه ۱۳۳۶ و سالها پس از فرار و ادامه فعاليت به صورت زير زميني، در خانه اي در خيابان سيروس جنوبي (محله بازارچه اسماعيل بزاز) به دام مأموران افتاده بود. با وجود اين، دست به فرار زده بود ولي در جريان فرار، هنگام بالارفتن از تير برق خیابان هدف گلوله قرار گرفته، مجروح و دستگير شده و مدتها در زندان تحت درمان بود. سرگرد روزبه قبلا هم بارها دستگير و از دست مأموران فرار كرده بود.
خسرو روزبه
عمليات خارق العاده او سالها نقل محافل بود به گونه اي که او را مشهور خاص و عام ساخته است. وي در عين حال يك رياضيدان و نابغه نظامي بود و تاليف او درباره خمپاره و توپ سالها كتاب درسي مدارس نظامي ایران بود. خسرو به سوسیالیسم و تساوي اقتصادی ـ اجتماعی مردم وفاداري خاص داشت ولي بارها اصرار كرده بود كه كمونيسم را در ايران «مزدكيسم» بنويسند زيرا كه ايرانيان نخستين فرضيه پردازان آن بودند که نشانه تمايل او به احساسات ناسيوناليستي است. وي در طول محاكمات خود گفته بود كه اين شاه (پهلوي دوم)، آن چنان بي جرأت، ترسو و مرّدد است كه سرانجام ايران را به چاه خواهد انداخت. اين شاه فردي دورانديش نيست و بنابراين شرط لازم براي رياست کردن را ندارد. او شاهِ «اين نيز بگذرد!» و «چه فردا شود فکر فردا کنيم!» است همان تفکر و سياستي که ارباب پير مي خواهد. [منظور؛ دولت لندن است].
1967 – محکمه جهاني برتراند راسل براي محاكمه مقامات دولت آمريكا
يازدهم ماه مي ۱۹۶۷ يك محکمه جهاني كه به ابتكار و رياست برتراند راسل فيلسوف و رياضيدان بلندآوازه انگليسي در شهر استكهلم تشكيل شده بود پس از ۹ روز رسيدگي، چند تن از مقامات دولت وقت آمريكا را كه بدون ضرورت منطقي به جنگ ويتنام ادامه مي دادند مجرم جنگي شناخت.
برتراند راسل
اين محکمه در صدور حكم خود به قانون اساسي آمريكا كه هرگونه جنگ غير ضروري را رد و منع كرده است نيز استناد كرده بود. از آن پس بارها از اين ابتكار «برتراند راسل» استفاده شده است. بعدا سازمان ملل با ايجاد دادگاهي از اين دست موافقت كرد و چنين دادگاهي در لاهه تاسيس شده است. در بروكسل نيز دادگاهي از اين دست وجود دارد [دادگاه شوراي اروپا].
1376 – نخستین شکست گری کاسپارف روسی از یک کامپیوتر .
جدال گری کاسپاروف با رایانه
زادروزها
۱۸۸۸ – زادروز ایروینگ برلین آهنگساز و ترانه سرای آمریکایی
۱۹۰۴ – زادروز سالوادور دالی نقاش فراواقع‌گرای اسپانیایی
سالوادور دالی
۱۹۰۶ – ژاکلین کاکرن از نخستین زنان خلبان نیروی هوایی آمریکا.
۱۹۱۶ – زادروز کامیلو خوزه سلا نویسنده و شاعر اسپانیایی ، برنده جایزه نوبل ادبیات ۱۹۸۹
۱۹۱۸ – زادروز ریچارد فاینمن فیزیکدان آمریکایی، برنده جایزه فیزیک نوبل ۱۹۶۵
ریچارد فاینمن
۱۹۲۴ – آنتونی هویش، ستاره‌شناس رادیویی بریتانیایی.
۱۹۳۰ – زادروز ادسخر دیکسترا دانشمند هلندی علوم رایانه ، برنده جایزه تورینگ سال ۱۹۷۲
ادسخر دیکسترا
۱۹۸۴ – زادروز آندرس اینیستا فوتبالیست اسپانیایی
۱۲۷۴- جیدو کریشنامورتی، عارف، متفکر، نویسنده و سخنران مشهور هندی
آندرس اینیستا
درگذشت‌ها
۹۱۲ – لئوی ششم، امپراتور بیزانس
۱۹۷۶ – درگذشت آلوار آلتو بزرگترین معمار فنلاند و از بنیانگذاران معماری مدرن
آلوار آلتو
۱۹۸۱ – درگذشت باب مارلی خواننده صاحب سبک رِگِی، ترانه‌سرا، نوازنده گیتار و فعال اجتماعی
۲۰۰۱ – درگذشت داگلاس آدامز نویسنده انگلیسی ، خالق ” کتاب راهنمای مسافران کهکشان”
باب مارلی
۱۳۰۴ – غازان پسر ارغون، ایلخان مغول
۱۲۵۰- جان هرشل ستاره‌شناس انگلیسی
داگلاس آدامز
۱۳۴۲- هربرت اسپنسر گسر، پزشک آمریکایی و برندهٔ نوبل پزشکی ۱۹۴۴ در ۷۵ سالگی
۱۳۶۰- اود هسل، شیمی‌دان نروژی و برندهٔ نوبل شیمی ۱۹۶۹ در ۸۳ سالکی
