مجله دوربین دانشنامه هرات، ادبی، فرهنگی، هنری و اجتماعی 
ریاست اطلاعات و فرهنگ ولایت هرات
نام ریاست: اطلاعات و فرهنگ هرات
رئیس: آریا رئوفیان / 0790300400
سکرتریت/ اشکان کریمی/ 0798101090
آدرس ریاست: هرات- اول خیابان خواجه علی موفق ( رح) – جنوب خیابان- جوار جاده بیهقی ( مخابرات سابقه )
تاریخچه مختصر ریاست اطلاعات و فرهنگ ولایت هرات
نویسنده: نوراحمد کریمی
در سال 1299 هجری شمسی و به دنبال ورود اولین ماشین طباعتی به ولایت هرات، نخستین بار اداره ای به نام « جریده اتفاق اسلام» تأسیس گردید و اداره آن جریده، در اتاق های ساختمان حکومتداری نایب‌الحکومه، در سمت شمال چارباغ واقع بود. این در واقع شروع فعالیت های فرهنگی و مطبوعاتی در ولایت هرات بود.
بعد ها با تاسیس اداره آژانس باختر در چوکات مدیریت مطبوعات هرات، فعالیت های مطبوعاتی قوت بیشتر به خود گرفت. آژانس خبرگزاری باختر تنها خبرگزاری دولتی افغانستان بود که در ولایات مختلف، نماینده گی داشت.
در 27 ماه میزان سال 1321 مدیریت مطبوعات هرات در یکی از عمارات تازه بناء شده ساحه دارالحکومگی شهر جدید که در ضلع شمال غربی مقام ولایت واقع است و اکنون آمریت مطبعه آزادی در آن مستقر می باشد، نقل مکان نمود.
در آن عمارت، کلوپ مطبوعات تاسیس و قرائت خانه و کتابخانه آن در حضور اهل قلم هرات، افتتاح شد.
در ( اول ماه میزان سال 1322 ) و در زمان مدیریت محمد هاشم میوند وال، جریده اتفاق اسلام به صورت روزنامه در آمد و چندی در دو صفحه کوچک و از تاریخ 2 حمل 1324 در دو صفحه بزرگ طبع می شد. تا آنکه در زمان مدیریت سید احمد شاه خان هاشمی ، از اول ماه قوس 1325 ، این روزنامه در چهار صفحه کوچک نشر گردید و متعاقباً یک ماه بعد از آن، در چهار صفحه بزرگ و در کاغذ نفیس به نشر رسید.
در اوایل دهه 30 خورشیدی و در زمان مدیریت عبدالعلی شایق هروی، مکان فعلی اداره اطلاعات و فرهنگ که در ضلع جنوبی خیابان خواجه علی موفق واقع است، از سردار عبدالعزیز حیرت، یک تن از خوانین و بزرگان کابلی که در هرات زندگی داشت، خریداری و به دسترس مدیریت مطبوعات وقت قرار گرفت.
در سال 1343 بعد از اینکه ریاست مستقل مطبوعات به وزارت مطبوعات بدل شد، مدیریت مطبوعات هرات نیز به آمریت ارتقاء نمود.
عبدالواحد نافذ اولین آمر این اداره بود که در کنار مدیر مسئول بودن روزنامه اتفاق اسلام، این مسئولیت را نیز عهده دار شد.
در سوم ماه عقرب سال 1344 حسب فیصله مجلس عالی وزرای وقت، وزارت مطبوعات به وزارت اطلاعات و کلتور مسمی و آمریت مطبوعات هرات نیز به آمریت اطلاعات و کلتور هرات تغییر نام داد.
دگرگونی های بوجود آمده در ساختار این وزارت و تشکیل آمریت اطلاعات و کلتور در هرات، سبب افزایش تشکیل این اداره گردید و مرحوم محمد علم غواص که بعد از رویکرد جدید این اداره در سال 1345 به عنوان آمر اطلاعات و کلتور هرات مقرر شده بود، به نحوه شایسته ای توانست در پیشبرد امور این اداره عمل نماید.
در سال 1345 موزیم هرات دوباره در چوکات اداری آمریت اطلاعات و کلتور قرار گرفت و در این سال استاد محمدعلی عطار هروی، از طرف محمدعثمان صدقی، وزیر اطلاعات و فرهنگ وقت کشور، رئیس موزیم هرات شد و چند سالی در این سمت باقی ماند.
طی این سال ها شخصیت‌های معروف هرات، چون: فکری سلجوقی مورخ و شاعر، محمدسعید مشعل میناتوریست و محمد علی عطار هروی خطاط و خوش‌نویس، سهم ارزنده در توسعه و رشد این موزیم، داشتند.
در همین سال مدیریت هرات ننداری نیز از بدنه شاروالی جدا و به آمریت اطلاعات و کلتور هرات واگذار شد.
در حین حال سیستم مدیریتی کتابخانه هم تغییر یافت و به نام کتابخانه عامه هرات مسما شد.
در طی سال 1345 اداره ای تحت نام تنویر افکار در چوکات آمریت اطلاعات و کلتور به میان آمد و مولوی نصرالدین عنبری، به ایفای این وظیفه مهم گماشته شد.
این شعبه جدیدالتاسیس در پنجم ماه میزان همان سال، کنفرانس پانزده ده روزه ای را زیر نام ( تنویر افکار) در سالون اطلاعات و کلتور برگزار نمود که تمامی این برنامه ها از طریق لودسپیکر ها به سمع و نظر شهروندان رسانیده می شد.
در پنجم ثور سال 1347 آمریت اطلاعات و کلتور هرات با توجه به لزوم تقویت هنر موسیقی، اقدام به تاسیس اولین ( ارکستر موسیقی محلی ) در چوکات مدیریت تیاتر هرات نمود.
در سال 1360 در عهد رياست جمهوري ببرك كارمل، به تاسي از ساختار هاي همسان در اتحاد شوروي، وزارت اطلاعات و كلتور به 4 كميته تقسيم شد. هركميته يك رئيس و دو معين داشت:
- كميته دولتي كلتور
- كميته دولتي طبع ونشر
- كميته دولتي آژانس باختر
- كميته دولتي راديو تلويزيون وسينما توگرافي
این کمیته ها در ولایت هرات همچنان در چوکات امریت اطلاعات و کلتور فعالیت می نمودند.
درسال 1367 در زمان رياست جمهوري داكتر نجيب، همچنانی كه يك سلسله آزادي ها درعرصه مطبوعات و سياست اعلان شد، چهار كميته دولتي دوباره مدغم گرديد و وزارت اطلاعات وكلتور احيا شد.
بدین ترتیب آمریت اطلاعات و کلتور هرات نیز در همین سال، به ریاست ارتقاء یافت.
در سال 1374 بر اساس مصوبه شورای وزیران، واژه کلتور از تركيب نام وزارت كنار زده شد و اين وزارت به اسم «وزارت اطلاعات و فرهنگ » مسما گرديد. به همین خاطر این ریاست در این ولایت نیز در زمان مسئولیت استاد عبدالرئوف مخلص به ریاست اطلاعات و فرهنگ هرات تغییر نام داد.
در سال 1382 اسم وزارت اطلاعات و فرهنگ، پشتو گرديد و اين ریاست در هرات نیز به نام« د اطلاعاتو فرهنگ ریاست» ، مسما شد.
در سال 1383 بعد از جدایی بخش توريزم از بدنه وزارت هوانوردي وتوريزم ، این اداره مربوط وزارت اطلاعات و فرهنگ شد و با اين افزودي اسم وزارت ، داطلاعاتو فرهنگ او توريريزم وزارت گردید و به همین ترتیب ریاست های ولایات نیز به همین شکل تغییر نام دادند.
درسال 1385 وزارت تازه تاسیس جوانان كوچكتر گرديد و به معينيت تبديل شد. معينيت جوانان مربوط به وزارت اطلاعات و فرهنگ گرديد و در نتيجه پس از به میان آمدن تغییر نام در وزارت ، ریاست مربوطه در هرات نیز به ریاست فرهنگ ، توريزم و جوانان هرات تغيير نام يافت.
تا آنکه در سال 1387 اسم دراز و ثقيل البيان اين وزارت كوتاه شد و بار ديگر به وزارت اطلاعات و فرهنگ مسما گرديد كه تا امروز این اداره در ولایت هرات نیز به ریاست اطلاعات و فرهنگ هرات خوانده مي شود.
در سال 1391 خورشیدی، معاونیت ریاست اطلاعات و فرهنگ از تشکیلات این اداره برداشته شد و به جای آن آمریت های اطلاعات، فرهنگ و هنر، گردشگری و جوانان شکل گرفت
ریاست اطلاعات و فرهنگ هرات در حال حاضر با چهار چهار آمریت فرهنگ، هنر، گردشگری و جوانان و چندین مدیریت در بخش های مختلف، به اجرای فعالیت های فرهنگی، هنری ،رسانه ای و ظرفیت سازی در بخش جوانان می پردازد.
« آریا رئوفیان» فارغ التحصیل رشته ژورنالیزم پوهنتون هرات، به حیث رئیس این اداره، ایفای وظیفه می نماید.
ریاست اطلاعات و فرهنگ هرات، مراکز مهم ادبی، فرهنگی و هنری این شهر و دیار را مدیریت نموده که عبارت اند از:
- روزنامه اتفاق اسلام
- تیاتر
- موزیم ملی
- آرشیف ملی
- آژانس باختر
- کتابخانه عامه
- نگارستان ملی
- نمایشگاه دایمی ارتباطات
ریاست اطلاعات و فرهنگ هرات در حال حاضر چهار آمریت و چندین مدیریت دارد که ما در اینجا به ذکرنام و شماره تماس هر یک از کارمندان آن اشاره می کنیم:
آمریت اطلاعات
نام و شماره تماس آمر موظف: نوراحمد کریمی / 0700414949
حسنا رحمانی ( سرپرست روزنامه اتفاق اسلام ) / 0799664099
مرضیه ابراهیمی ( مدیر آژانس باختر / 0492223113
آمریت فرهنگ
نام و شماره تماس آمر موظف: جاوید ضرغام / 0799068205
زلمی صفا ( مدیر آبدات تاریخی ) / 0798405284
فریدون فکوری ( مدیریت تیاتر) 0799203070
عبدالکریم محمدیار ( مدیریت افغان فلم) – 0799446760
استاد حبیبی ( مدیر موسیقی)
( مدیر موزیم )
( مدیر آرشیف ملی )
( مدیر نگارستان )
( مدیر کتابخانه )
آمریت گردشگری
نام و شماره تماس آمر موظف: وحید احمد سلطانی /0799355805
آقای جویا ( مدیر قلعه اختیارالدین هرات ) / 0798835969
آقای قدسی ( مدیر باغ گوهر شاد بیگم )
آمریت جوانان
نام و شماره تماس آمر موظف: تواب مبارز / 0798152000
———————————————–
منابع:
روزنامه اتفاق اسلام/ مربوط به سال های گذشته که در فرهنگسرای دوربین آرشیف است.
ماهنامه هرات
سالنامه های افغانستان
نوت: استفاده از این مطلب با ذکر منبع سایت و فرهنگسرای دوربین، مجاز می باشد.
