مجله دوربین دانشنامه هرات، ادبی، فرهنگی، هنری و اجتماعی 
گزارش از نوراحمد کریمی
گمرک هرات یکی از مهمترین منابع بزرگ عایداتی در کشور به شمار می آید. این گمرک بخاطر مرز های پر رونق و پر رفت و آمد تورغندی و دوغارون، سالانه عواید فراوانی را نصیب حکومت می نماید. چنانچه این گمرک در سال مالی 1397 خورشیدی بیش از ۲۱میلیارد افغانی درآمد داشته‌است که این رقم علاوه برآنکه افزایش قابل ملاحظه نسبت به سال های قبل از آن را نشان می دهد، بلکه نسبت به تمامی گمرکات افغانستان، از رتبه و مقام بالایی در کیب عواید برخوردار است. اما امسال که قریب یک ماه به پایان سال مالی مانده‌است، عواید گمرک هرات به بیش از ۱۶ میلیارد افغانی درآمد کاهش یافته است. این کاهش عواید اگرچه به عقیده بسیاری از آگاهان امور و شهروندان بخاطر وجود فساد در بنادر این ولایت می باشد، اما عبدالصمد استانکزی، رییس گمرک هرات کسر به وجود آمده را به خاطر انتقال گمرک از شهر هرات به اسلام قلعه می داند. این در حالی است که ولید تمیم سرپرست معنیت عواید و گمرکهای وزارت مالیه در مصاحبه ای با تلویزیون طلوع گفته بود که: « انتقال گمرک هرات به اسلام قلعه به منظور جلوگیری از فساد در این گمرک انجام شده‌است.»
به اساس این گفته، انتقال بندر محصولی به بندر گمرکی اسلام قلعه باید کاهش فساد را در پی داشته باشد، اما متاسفانه به نظر می رسد که قضیه نتیجه بر عکس داشته است.
در همین خصوص رییس گمرک ولایت هرات، فساد گسترده در این اداره را پذیرفته و گفته است که اکنون هم درصدی بلند از درآمدهای این اداره حیف و میل می‌شوند.
همچنان یک تن از کارمندان گمرک هرات که نخواست نامی از او برده شود، گفت: از گذشته ها یکی از راه های فساد در گمرکات بویژه گمرک هرات همانا محصول نمودن بار های گرانبها با قیمت کم است. وی خاطر نشان نمود: بار ها یک موتر مالامال از جنس وارداتی که می باید با مبلغی بالاتر از یک تا دو و تا سه صد هزار افغانی محصول می شد، در پوشش بار سمنت به 20 تا سی هزار افغانی محصول شده است.
این در حالی است که بعضی از آگاهان امور اقتصادی، وجود فساد گسترده در گمرکات بویژه گمرک هرات را به شماری از مقام‌های بلندپایۀ حکومتی پیوند می‌دهند. بصیر
