تقویم تاریخ ( ۲۰ ماه دلو )

امروز ۲۰ ماه دلو برابر با ۹ فبروری تقویم میلادی است. روزی که  وقایع و اتفاقات زیادی در تاریخ افغانستان و جهان رخ داده است. و ما به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

۸۶۷ – آغاز دوره صفاریان در خراسان قدیم

مجسمه قهرمان ملی ایرانیان ـ یعقوب لیث

یعقوب لیث سیستانی (صفّار) متولد ۲۵ اکتوبر سال ۸۴۰ در حومه شهر زرنج ـ افغانستان امروز –  مبارز خستگی ناپذیر راه تجدید استقلال و یکپارچگی خراسان قدیم،  کار تصرف هرات، بامیان، بلخ، کابل، غزنه و بُست از سلطه عرب را در چنین روزی تکمیل کرد.

یعقوب در طول یازده سال بعد نیشابور، گرگان، کرمان، فارس و خوزستان را هم از چنگ عرب خارج ساخت . و ی درجریان پیشروی به سوی بغداد برای برانداختن خلافت عباسیان، در ناحیه دیرالعاقول (کنار دجله) با سپاه اعزامی حکومت عباسیان رو به رو شد و به نبرد پرداخت ولی موفقیت نداشت زیراکه نیروهای خلیفه آب دجله را در مسیر حرکت نظامیان اورا جاری ساخته بودند و در این وضعیت نبرد آغاز شده بود.

یعقوب که خودرا برای حرکت دیگری به سوی بغداد آماده می کرد، پیشنهاد سازش معتمد عباسی خلیفه وقت را رد کرد. وی درخوزستان خود را برای لشکرکشی دیگری به سوی بغداد آماده می کرد که پنجم جون ۸۷۹ در گنُدیشاپور براثر بیماری قولنج و در ۳۹ سالگی درگذشت و در همانجا که اُردو زده بود (حومه شهر) و در محلی به نام شاه آباد مدفون شده است.

۱۵۲۰ – بیش از ۵۰ نفر در حادثه حمام خون استکهلم به دست سربازان دانمارکی اعدام شدند.

۱۹۲۴ – روزی که نخجوان منطقه خود مختار اعلام شد و …
منطقه نخجوان که طبق قرارداد ترک مخاصمه ایران و روسیه در سال ۱۸۲۸ موسوم به «ترکمن چای» از ایران جدا شده است نهم فبروری سال ۱۹۲۴ از سوی دولت مسکو به صورت یک منطقه خود مختار اعلام شد. در قدیم، نخجوان «نکزوانا» و «نکزوان Naxuan» تلفظ می شد و از زمان تاسیس کشور ایران به دست کوروش بزرگ تا ۱۸۲۸ گوشه ای از خاک اصلی ایران بود.

تصویر در میان چوب قراردادن کشیش رولاند برای آتش زده شدن

یک معلم و یک کشیش در این روز  در دو سال مختلف در اروپا به جرم کفر و الحاد آتش زده شدند. یکی از ایندو کشیشی انگلیسی و پروتستان بود که در یک کلیسا در منطقه سافُلک بکار ترویج مشغول و رولاند تیلور Rowland Taylor نام داشت و ۴۵ ساله بود. جرم او ترجمه انجیل به اقتباس از مارتین لوتر بانی پروتستانیسم بود. لوتر انجیل را به زبان آلمانی ترجمه کرده بود و رولاند سرگرم ترجمه کردن آن به زبان انگلیسی بود که دستگیر و در یک دادگاه مذهبی مرکب از روحانیون مسیحی محاکمه و روز نهم فوریه ۱۵۵۵ در ملاء عام آتش زده شد (تصویر بالا که یک نقاش از صحنه اعدام ترسیم کرده است).

مجسمه وانینی، کار قرن ۲۰

در همین روز لوسیلو وانینی Lucilio Vanini (معروف به: جی. سزار) اندیشمند ۳۴ ساله ایتالیایی را در فرانسه و به حکم یک دادگاه مذهبی آتش زدند. وی متهم شده بود که گفته بود آفریقائیان به دلیل رنگ پوست و قیافه و ترکیب صورت و استخوان لگن خاصره از تکامل میمون بوجود آمده اند. وی یک معلم بود و چون در ایتالیا تحت تعقیب یک محکمه مذهبی قرار گرفت به سویس و از آنجا به فرانسه گریخت که در اینجا اورا دستگیر، محاکمه و به اعدام (آتش زده شدن) محکوم کردند. محکمه حکم داده بود که نخست چشمان اورا از حدقه درآورند و بعد خودش را آتش بزنند که حکم نهم فبروری ۱۶۱۹ به اجرا درآمد.
طریقه آتش زدن این بود که در اطراف محکوم چوب قرار می دادند و چوبهارا به بدن او می بستند و سپس روغن روی چوبها می ریختند و آتش می زدند.

۱۶۹۴ – آغاز حکومت جمهوری در انگلستان به ریاست “الیور کراموِل”
اولیور کراموِل، فرمانده ارتشی بود که حامیان پارلمان انگلیس تشکیل داده بودند تا به عنوان اعتراض به استبدادِ چارلز اول، پادشاه این کشور به مقابله با وی بپردازد. ارتش چارلز اول در رویارویى با نیروهای مجلس شکست خورد و خود شاه به حکم مجلس گردن زده شد. با شکست سلطنت‏ طلبان، مجلس انگلیس در روز ۹ فبروری ۱۶۴۹م، نظام پادشاهی را لغو و حکومت جمهوری را جای‏گزینِ آن کرد و کرامول را به عنوان اولین رئیس جمهور انگلستان برگزید. با این حال، کرامول که به حمایت از اقتدار مجلس قیام کرده بود، با دستیابی به قدرت، پارلمان قبلی و پارلمان تشکیل شده در زمان خود را منحل ساخت و با عنوان فرمان‏روای نگهبان تا زمان مرگ به حکومت مقتدرانه خود ادامه داد. کرامول در مدت حدود ۹ سال حکومت مستبدانه خود، جنگ‏های زیادی کرد که فجیع‏ترین آنها، حمله به ایرلند و کشتار گسترده مردم این سرزمین به خاطر مخالفت با او، بود. کرامول سرانجام در سوم سپتامبر ۱۶۵۸م درگذشت و پسرش جانشین او شد. اما وی نیز پس از هشت ماه حکومت، به خاطر بی‏کفایتی و نیز فشار سران ارتش، مجبور به استعفا گردید وبار دیگر نظام سلطنتی در انگلیس احیا شد.

اولیور کراموِل

۱۹۱۸ – با استعفای قیصر ویلهلم دوم از سلطنت آلمان پس از انقلاب آلمان حاکمیت این کشور به جمهوری تبدیل شد.

قیصر ویلهلم دوم

۱۹۵۷ – نخستین موشک قاره پیمای جهان
نخستین موشک قاره پیمای جهان که به نام R-7 Semyorka بسال ۱۹۵۷ به دست دانشمندان موشکی ـ فضایی شوروی ساخته شده بود نهم فبروری ۱۹۵۸ پس از آزمایش های متعدد به واحدهای مربوط تحویل داده و به اصطلاح؛ عملیاتی شد. با این حساب، موشک قاره پیما (موشک چند مرحله ای بالیستیک اینترکنتیننتال) نهم فبروری ۲۰۱۲ پنجاه و پنج ساله شد.

روسها از این نوع موشک تا سال ۱۹۶۱ بیست و هشت دستگاه ساخته بودند. یکی از همین موشکها Sputnik-1 (سپوتنیک ـ ۱)نخستین ماهواره جهان را که آن هم ساخت روسیه بود در مدار زمین قرار داد. رسانه ها نخستین موشک قاره پیمای جهان را SS-6 می خواندند.

۱۸۶۳ – تشکیل اولین جلسه صلیب سرخ
“کمیته بین المللی صلیب سرخ” که در سال ۱۸۶۳ میلادی تأسیس شد و از ۲۵ نفر از بزرگان سوئیسی تشکیل شده بود که هنگام جنگ به عنوان میانجی بی طرف خدمت کنند.

۱۹۸۵ – گری کاسپارف با پیروزی مقابل آناتولی کارپف به عنوان جوان ترین فرد به مقام قهرمانی شطرنج جهان رسید.

۱۹۹۸ –  مجازات اعدام که پیش از این در بریتانیا برای قتل ملغی شده بود برای کلیه جرائم نیز لغو شد.

زادروزها

۱۸۱۸ – ایوان ترگنیف، نویسنده مشهور روس.
۱۸۴۱ – ادوارد هفتم، پادشاه پادشاهی متحده.

ایوان ترگنیف

۱۸۴۷ – کارلو آلبرتو کاستیلیانو، فیزیکدان ایتالیایی
۱۸۷۷ ـ اقبال لاهوری، فیلسوف و شاعر هندی – پاکستانی.

کارلو آلبرتو کاستیلیانو

۱۹۲۹ – ایمره کرتس، نویسندهٔ اهل مجارستان و برندهٔ جایزه نوبل ادبیات ۲۰۰۲.
۱۹۳۴ – کارل سیگن، اخترشناس و نویسندهٔ امریکایی.

اقبال لاهوری

۱۹۶۰ – آندریاس برمه، فوتبالیست آلمانی.
۱۹۷۲ – اریک دانی، بازیگر آمریکایی.

آلساندرو دل پیرو

۱۹۷۴ – آلساندرو دل پیرو، فوتبالیست سرشناس ایتالیایی.
۱۹۸۴ – دلتا گودرم، خواننده، پیانیست و هنرپیشه استرالیایی.

دلتا گودرم

مرگ‌ها

۹۵۹ – کنستانتین هفتم، امپراتور بیزانس.
۱۸۹۳ – پیوتر ایلیچ چایکوفسکی، آهنگساز و موسیقیدان اهل روسیه.

پیوتر ایلیچ چایکوفسکی

۱۹۰۱ – غوونت آلیشان، کشیش ارمنی.
۱۹۱۸ – گیوم آپولینر، شاعر، نویسنده و منتقد ادبی فرانسه.

نویل چمبرلن

۱۹۴۰ – نویل چمبرلن، نخست وزیر بریتانیا.
۱۹۵۳ – دیلان تامس، شاعر ویلزی.

ملک عبدالعزیز

۱۹۵۳ – ملک عبدالعزیز، نخستین پادشاه عربستان سعودی.
۱۹۷۰ – شارل دوگل، رئیس جمهور فرانسه.

شارل دوگل

۱۹۹۱ – ایو مونتان، هنرپیشهٔ فرانسوی.
۲۰۰۴ – استیگ لارسن، نویسنده و روزنامه‌نگار سوئدی.

ایو مونتان

*****