تقویم تاریخ ( 1 ماه قوس )

رویداد ها:

محمد نعیم فرحان يکی از بازیگران پیشکسوت و سرشناس تیاتر مدرن افغانستان و استاد پيشين دانشکدۀ هنرهای زيبای دانشگاه کابل در چنین روزی دیده از جهان فرو بست..

داکتر محمد نعیم فرحان در سال ۱۳۱۷خورشیدی درولایت قندهار دیده به جهان گشود. و پس از با خانواده اش به شهر کابل مسکن گزین شد.

داکتر فرحان تحصیلات خویش را  درلیسه عالی حبیبه و  لیسانس اش را در رشته تاریخ و جغرافیه در سال ۱۳۴۲ از دانشکده ادبیات دانشگاه کابل دریافت نمود. سپس برای ادامه تحصیل به چکوسلواکیا رفت و در یکی از بهترین دانشگاه های اروپا یعنی دانشگاه چارلز پراگ بمدت ده سال تحصیل نمود و با کسب مقام دکتورا از آن فارغ گردیدو جهت خدمت به کشورش بازگشت .

مرحوم فرحان  از آوان جوانی به هنر آوازخوانی و تمثیل در تیاتر؛ ابتدا بنام نعیم شعله و بعدآ نعیم فرحان به فعالیت های هنری اش  ادامه داد و بعد از تحصیلات اکادمیک بعنوان کارگردان ، مترجم و کارشناس برازنده عرصه تیاتر از شهرت فراوان برخوردار شد. او نمایشنامه های زیادی نوشت و ترجمه کرد و به همراهی نخبگان تیاتر افغانستان چون خانم حبیبه عسکر، استاد عبدالقیوم بیسد، رفیق صادق، حمید جلیا و مسرور نجیمی بروی صحنه رفت.

موصوف با کسب لقب کارمند شایسته فرهنگ ، مدالها ، نشان ها و جوایزو تقدیر نامه های فراوانی را بخاطر ابتکارات هنری بدست آورد و در دهه شصت ابتدا بحیث استاد و بعدآ به صفت رئیس دانشکده هنرها در دانشگاه کابل کرسی اکادمیک داشت و جوانان هنرمند فراوانی را درین راستا تربیه نمود.

از کارهای شاخص این یازیگر برجستۀ تئاتر افغانستان، می‌توان به نمايشنامه‌هایی چون: شام زندگی، زنان عصبی، شربت غريت، خاطره‌یی يک شب، کور خود بینای مردم، حماسه مادر گورکی، ملالی دوشیزه افغان، جبارخان و جلادخان، میرزا قلم‌ها، عزیزم مرا بکش، تو قهرمان نیستی، همه مادران مادرم است، امشب شاه می‌میرد و تاجر مرگ، اشاره کرد.

جنازه داکتر نعیم فرحان درشهر سدنی استرالیا به خاک سپرده شد روانش شاد باد.

762 – تصرف پايتخت چين به دست اويغورها

نيروهاي اويغور (طبق رسم الخط قديم، ئويغور) به رياست بوگوخان Bogu بيستم نوامبر 762 ميلادي شهر «لو ـ يانگ Lo -Yang» پايتخت وقت چين (امپراتوري تانگTang) را متصرف شدند و اين دولت را خراج گزار خود كردند. طبق اسناد «محمدامين صدر» مورخ كاشغري، اويغورها (كه اينك اتباع چين هستند) «توقوز اوغوز» ها، قبايل 9گانه منطقه آلتايي را در سال 744 ميلادي متحد ساخته و در مدتي نسبتا كوتاه سرزمين هايي از منچوري تا شمال شرقي درياي قزوين (درياي مازندران) را به تصرف خود درآورده بودند. توقوز = دوقوز = 9 و اوغوز = قبيله. اين قبايل از نيمه قرن هفتم ميلادي كه امپراتوري ساسانيان از ميان رفت و سپاه معروف به «مرزبان» آن مستقر در «فرارود» و دژ خجند فروپاشيد اين فرصت را به دست آورده بودند كه دست به جهانگيري بزنند. قبلا هون ها ، همسايه غربي اويغور چندبار دست به چنين تلاشي زده بودند كه ارتش ساسانيان ايران آنان و بستگانشان ـ خزرها را درهم شكسته و به اروپا فراري داده بود. امپراتوري اويغورها به پايتختي «اردوباليغ» تا سال 840 ميلادي دوام يافت و در اين سال به دست قرقيزها از ميان رفت. علت شكست آن از نيروي قرقيز كه شمار كمتري بودند اين بود كه منطقه اويغورها دچار خشكسالي و قحطي شده بود.

1267 – وقوع زلزله در هرات و نیشاپور

22 نوامبر سال 1267ميلادي (666 هجري قمري) يك زمين لرزه شديد شهر های تاريخي نه و راتيشابور خراسان را ويران كرد و هزاران تن را مقتول و مجروح ساخت. مرکز  اين زلزله  شهر نیشاپور بود که سه سال بعد به هزينه دولت وقت تجديد بنا شد. نيشابور که در جهان به شهر “عمر خيام” معروف است در دوران ساسانيان به صورت شهري بزرگ درآمد و يک بار هم پايتخت آریانا شد. اين شهر در رديف بلخ، بخارا، هرات، سمرقند و مرو يکي از شهرهاي باستاني خراسان بزرگتر بشمار مي رود و طاهر فوشنجی در همين شهر تجديد استقلال آریانا را اعلام داشت كه آغاز پایان حکومت عباسیان بر آریانا بشمار آمده است.

1963 – قتل اسرارآمیز جان اف كندي رئيس جمهور آمريكا

22 نوامبر سال 1963 جان اف. كندي سي و پنجمين رئيس جمهور آمريكا در يكهزار و سي امين روز زمامداري اش در اثناي عبور، باخودرو روباز از خيابانهاي شهر پرجمعيت دالاس (واقع در ايالت تكزاس آمريكا) از داخل ساختمان يك مدرسه هدف گلوله قرار گرفت و كشته شد و «لي هاروي اسوالد» متهم به قتل وي نيز پس از بازداشت به دست فردي ديگر به نام «جک روبي» در راهرو ساختمان محافظت شده پليس به قتل رسيد و جک روبي هم بعدا در زندان درگذشت!. ليندن جانسون معاون [تکزاسي] کندی همان روز سوگند يادكرد و رئيس جمهوري آمريكا شد. هنوز انگيزه و اسرار اين قتل دقيقا روشن نشده است.

كندي نخستين كاتوليك ايرلندي تبار بود كه به رياست جمهوري آمريكا انتخاب شده بود. قبلا سران اين كشور از پروتستانهاي انگليسي تبار بودند. وي كه از حزب دمكرات بود قبلا نماينده مجلس و سناتور بود و در زمان خود جوانترين رئيس جمهوري آمريكا نيز به شمار مي رفت.

1965 – سوهارتو و كشتار بيش از نيم ميليون اندونزيايي

22 نوامبر 1965 و نزديك به دو ماه پس از روي كار آمدن ژنرال سوهارتو در اندونزي، احمد آيديت Ahmad Aidit دبيركل حزب كمونيست اين كشور كه در آن زمان سومين حزب، پس از چين و روسيه بود ترورشد. سوهارتو كه 27 ژانویه 2008 و در 87 سالگی درگذشت در سي ام سپتامبر آن سال با استفاده از فرصتي كه يك ناآرامي در پايتخت به دست داده بود دست به كودتا زده بود و دليل اقدام خودرا جلوگيري از توطئه كودتاي كمونيستها اعلام كرده بود. وي پس از سلب اختيارات مقامات دولتي و نظامي، قدرت را به دست گرفت ولي جرات نكرد عنوان رياست جمهوري را از دكتر احمد سوكارنو باني استقلال و يكپارچه ساختن اين مجمع الجزاير بگيرد. سوهارتو ضمن ناميدن سوكارنو به عنوان پدر ملت، خود اختيارات اجرايي را به دست گرفته بود و چون هوادار غرب و در ارتباط با «سیا» بود و جنگ سرد دو بلوك ادامه داشت دست به كشتار كمونيست ها زد. وی همچنین به هر مخالف برچسب كمونيست بودن می زد و نابود می کرد. به نوشته مورخين، در اين كشتار پانصد هزار تا يك ميليون نفری روشنفكران و چپگرايان اندونزی و از جمله «احمد آيديت» كشته شدند. احمد آيديت 42 ساله بود. حکومت سوهارتو که کودکی و جوانی را در فقر سیاه ـ در پرورشگاه و یا هرچند وقت درخانه ای ـ گذرانیده بود در سال 1998 پس از 31 سال حکومت و در پی یک رشته تظاهرات خیابانی عصیان مانند، افشاگری و ضدیت علنی چند رهبر سیاسی ازجمله دختر سوکارنو ازکار کناره گیری کرد و بلافاصله متهم به سوء مدیریت و سوء استفاده مالی و داشتن ثروتی برابر 15 میلیارد دلار شد و یک پرونده قضایی برایش تشکیل گردید و «ترانس پیرسی اینترنشنال» دست به یک تحقیق جهانی زد تا این ثروت را بیاید و به اندونزی بازگرداند. در این میان اعلام شد که سوهارتو بیمار است و تحقیق قضایی از او امکانپذیر نیست و ….

1369 – مارگارت تاچر، از مقام نخست‌وزیری کشور انگلستان، کنار کشید.

زادروزها

۱۸۱۱ – زادروز فرانتز لیست آهنگساز آلمانی
۱۸۱۹ – زادروز جرج الیوت نویسندهٔ انگلیسی

۱۸۶۹ – زادروز آندره ژید نویسندهٔ فرانسوی، برندهٔ جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۴۷
۱۸۹۰ – زادروز شارل دو گل رئیس‌جمهور فرانسه

۱۹۶۷ – زادروز بوریس بکر تنیسور حرفه‌ای شمارهٔ یک سابق جهان اهل آلمان

۱۹۸۴ – زادروز اسکارلت جوهانسون بازیگر، مدل و خوانندهٔ آمریکایی-دانمارکی

درگذشت‌ها

۱۶۱۷ – درگذشت احمد یکم سلطان و خلیفهٔ امپراتوری عثمانی
۱۹۱۶ – درگذشت جک لندن، نویسندهٔ آمریکایی

۱۹۶۳ – درگذشت آلدوس هاکسلی نویسندهٔ بریتانیایی
۱۹۶۳ – درگذشت سی. اس. لوئیس نویسندهٔ ایرلندی، خالق سرگذشت نارنیا

۱۹۸۱ – درگذشت هانس آدولف کربس پزشک و زیست‌شیمیدان بریتانیایی-آلمانی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی سال ۱۹۵۳
۱۳۴۲ – ترور و قتل جان اف. کندی، نخستین رئیس جمهوری کاتولیک و ایرلندی تبار آمریکا، در یکی از خیابان‌های شلوغ شهر دالاس ایالت تگزاس آمریکا

۱۳۸۲ – درگذشت آرتور کالوین، پروفسور زیست شناس آمریکایی (کاشف مراحل پیچیده تشکیل نطفه)، در سن ۹۲ سالگی.