نگرانی از تخریب و آسیب رسیدن به منار تاریخی جام

جمعی از فرهنگیان، فعالان مدنی و خبرنگاران ولایت غور طی تجمع اعتراضی، نگرانی شان را بخاطر بی توجهی به وضعیت نامناسب منار جام اعلم دادشته و طی انتشار نامه ای سرگشاده، از نهاد های ملی و بین المللی خواهان همکاری در مورد روی دست گرفته شدن اقدامات پیشگیرانه جهت حفاظت جدی از این آبده ی تاریخی شدند. در بخش از این نامه آمده است: « ما شدیدا نگران تخریب و آسیب رسیدن به منار تاریخی و زیبای جام هستیم و از تمام طرف های درگیر میخواهیم به این منار تاریخی که از بناهای مهم تاریخ اسلام است اهمیت بدهند و سبب درگیری در اطراف آن نشوند.گزارش های وجود دارد که دیشب در اثر در گیری بین طالبان، نیرو ها ی پولیس و مردم از سلاح سنگین و سبک و حتی حملات هوای در اطراف این منار استفاده شده است که باعث نگرانی است، ما از ساز مان جهانی یونسکو، دولت افغانستان و حتی طالبان میخواهیم که متوجه این منار باشند و باعث درگیری در نزدیک این منار نشوند.»

گفتنی است، منار جام در مناطق کوهستانی ولایت غور قرار دارد.

این منار در قرن دوازدهم میلادی ساخته شده و ۶۵ متر ارتفاع دارد و در سال ۲۰۰۲ مرکز حفظ میراث جهانی یونسکو خواستار ثبت این منار در فهرست میراث فرهنگی جهان شد.این بنا بعد از قطب منار در دهلی نو، هندوستان بلندترین مناره خشتی جهان است.

منار کهنسال و تاریخی جام در حال فرسایش است فرانچسکو بندارین مدیر این مرکز درباره منار جام گفته‌است که این منار، «احتمالاً یکی از سازه‌های خارق العاده معماری و کهنسال‌ترین برج آجری باقی مانده در جهان است.

یونسکو می‌گوید به دلیل جریان آب در رودخانه‌ای که در نزدیکی منار جام قرار دارد، این منار بزرگ، در حال فرسایش است.

مورخان معتقدند که این برج ۸۲۰ساله، در زمان سلطان قیاس الدین( غیاث الدین) ساخته شده است.

در گذشته وجود چنین برج هایی نشان فتح آن مکان توسط مسلمانان بوده است.

بر فراز این برج ها علاوه بر گفتن اذان، فرمان های سلاطین و حکام زمان نیز اعلام می شد. همچنین افرادی بالای برج ساکن شده و کاروان ها را در تعیین مسیر راهنمایی می کردند.

نمای بیرونی منار غور

برج جام با بیش از ۶۰ متر ارتفاع بعد از قطب منار هندوستان، بلند ترین برج خشتی جهان است.  این منار استوانه ای شکل بر پایه ای هشت ضلعی بنا و در حاشیه ی جنوبی هریرود واقع شده است.

قطر پایه ی این مناره حدود ۹متر است، اما هرچه به سمت بالا می رود باریک تر می شود. نوشته های زیبایی که بر بدنه ی منار غور وجود دارند، خبر از هنر و مهارت معماران آن می دهند.

خطوط نسخ، گچ کاری های ماهرانه، آیات قرآن و اشکال هندسی نیز روی بدنه ی برج دیده می شوند. همچنین جملات شهادتین و آیه ی ۱۳ سوره ی مریم نیز به وضوح قابل مشاهده است.

فضای داخلی منار غور

در داخل منار غور پله هایی ساخته شده که از پایین تا بالای منار به صورت مارپیچ ادامه دارند. این پله ها در میانه ی برج به پنجره ای می رسند که هریرود از آن قابل دیدن است.

از میانه تا بالای برج نیز به دو بالکن دیده بانی ختم می شوند. با قدم نهادن روی این پله ها انگار روی تاریخ قدم می گذاریم. هر پله گویای یک داستان از داستان های این منار تاریخی ست.

هر چه به سمت بالای برج برویم، از زمین دورتر و به آسمان نزدیکتر خواهیم شد. شاید سازندگان این برج بلند نیز بر فراز آن با معبود آسمان و زمین نجواهای عاشقانه ای داشته اند. نجواهایی به بلندای تاریخ این سرزمین.

محیط اطراف منار غور

در اطراف برج جام یا همان منار غور یک گورستان وجود دارد که متعلق به یهودیان است. آثاری از یک کاخ و یک بنای مخروبه ی نظامی نیز در کنار این مناره دیده می شود.

همچنین حفاری هایی در اطراف منار غور به چشم می خورد که در سال های اخیر به وجود آمده اند.
منطقه ی کوهستانی منار غور و جوش و خروش دو رود جاری در کنار آن، بسیار دل انگیز است. صلابت کوه و زلالی آب در کنار عظمت این برج تاریخی منظره ای روح نواز ایجاد کرده است.

منار غور که در سال ۲۰۰۲ در فهرست جهانی یونسکو ثبت گردید، از مهم ترین جاذبه های گردشگری افغانستان است. این برج خود به تنهایی می تواند گواهی باشد بر هنردوستی مردمان افغانستان و قدمت این سرزمین کهن. اما افسوس که همچون سایر آثار باستانی افغانستان در حال تخریب و فرسودگی است.

مردم ولایت غور می گویند که این مناره در زمان طالبان حدود سه درجه کج شده است. نفوذ آب نیز باعث تخریب قسمتی از بدنه ی برج جام شده است.

منار جام در دل کوهستان های غور چشم به راه بازدیدکنندگانش نشسته است. این برج ۸۲۰ساله را دریابید!