امروز پنجم ماه سرطان سال خورشیدی مطابق با 26 جون در تقویم میلادی است. برخی از وقایع مهم این روز از این قرار اند:

امضای معایده میان افغانستان و بریتانیا/ 1838

این معایده  هفده ماده‌ای مابین نماینده حکومت بریتانیا و شاه شجاع و رنجیت سنگ در لاهور به امضا رسید.

سفر صدر اعظم ترکیه به افغانستان/1344

عدنان مندرس صدر اعظم پیشین ترکیه در چنین روزی وارد کابل شد و برای تحکیم هرچه بهتر روابط میان افغانستان و کشورش، به گفتگو های فشرده با مقامات افغان پرداخت.

ورود حکمتیار به کابل در پست صدارت/1375

• روزی كه امپراتور فراری روم به دست یك سرباز آریایی كشته شد. (363 م)
26 جون سال 363 میلادی و در جریان جنگ دو امپراتوری روم و آریانا، ژولیانFlavius Claudius Julianus (فلاویوس كلاودیوس ژولیانوس) امپراتور روم از دودمان كنستانتینیان كه در حال فرار از برابر ارتش توانمند آریانا بود در منطقه سامرا (عراق امروز) هدف زوبین یك سرباز آریایی قرار گرفت، شدیدا زخمی شد و چند ساعت بعد (27 جون) درگذشت. وی آخرین امپراتور غیر مسیحی روم بود و مسیحیان او را به لحاظ سختگیری نسبت به پیروان این دین «خدانشناس» می‌خواندند. ژولیان كه در تاریخ به ژولیان دوم معروف است (برای اشتباه نشدن با دیدیوس ژولیانوس) در عین حال، خود از فلاسفه «نیوپلیتونیسمNeoplatonism» بود و در «نوشتن» به وپژه داستان نگاری دارای مهارت و استعداد بود.
ژولیانوس بود كه در مارس 363 میلادی جنگ با آریانا را با عبور از رود فرات و تعرض به قلمرو امپراتوری ما آغاز كرده بود كه به شكست رومیان و مرگ خود او منجر شد. ژولیانوس می‌خواست كه از فرصت دور بودن شاپور دوم، شاه وقت ایران، از پایتخت استفاده كند و اراضی را كه كنستانتینوس دوم به ایران باخته بود پس بگیرد و برای خود تاریخ بسازد كه جان خویش را هم بر سر این كار گذارد. ژولیان از اقامت شاپور دوم (ذوالاكتاف) شاه وقت در آسیای میانه كه سرگرم فراری دادن «هون» ها به سمت اروپا بود سوء استفاده كرده و وارد قلمرو ایران شده بود.

• روز جهانی مبارزه با قاچاق و استعمال مواد مخدر
كنفرانس بین‌المللی مبارزه با اعتیاد و قاچاق مواد مخدر از تاریخ 17 تا 26 جون 1987 میلادی برابر با 26 جوزا الی 5 سرطان 1365 شمسی در شهر وین به منظور ابراز عزم سیاسی ملت‏‌ها در امر مبارزه با پدیده خانمان‏‌سوز و شوم مواد مخدر تشكیل شد. در این كنفرانس سندی به تصویب رسید كه بر طبق آن، خط مشی همه جانبه‌‏ای در امر كنترل مواد مخدر، از سوی كشورهای شركت كننده، مشخص شده و آنان را متعهد می‏‌نماید تا اقدامات بین‏المللی در خصوص مبارزه با قاچاق مواد مخدر را قاطعانه دنبال كنند. همچنین در این سند بیش از سی و پنج مورد اقدام عملی همچون ارزیابی میزان مصرف، پیشگیری از طریق آموزش، نقش رسانه در بازگشت معتادین به دامن اجتماع و معالجه آن، ریشه‏‌كنی مزارع غیرمجاز خشخاش، نابودی شبكه‏‌های عمده قاچاق مواد مخدر، همكاری‏‌های حقوقی كشورها و… را در خود جای داده است. این سند در 26 ژوئن مصادف با پنجم ماه سرطان آن سال تصویب شد و سالروز تصویب این سند به نام روز جهانی مبارزه با مواد مخدر اعلام گردید.

• تولد “ماركو پولو” سیاح و جهانگرد معروف ایتالیایی در ونیز (1254 م)
ماركو پولو سیاح و جهانگرد معروف ایتالیایى در 26 جون 1254میلادی در ونیز ایتالیا به دنیا آمد. پدر و عموی ماركو از جهانگردان مشهور ایتالیایى بودند كه قبلاً سفری به آسیا داشتند. ماركو در سال 1271میلادی به همراه پدر و عمویش به چین رفت و مدتی در این سرزمین و جزایر شرقی آسیا به سیاحت پرداخت. وی در چین مورد توجه خان مغول واقع شد و ثروت كلانی از طرف خان نصیب او شد. ماركو سرانجام پس از سفری 24 ساله به ونیز بازگشت، اما طولی نكشید كه در جریان یك جنگ دریایى، به اسارت در آمد و زندانی شد. او در زندان فرصت یافت تا سفرنامه خود را به نگارش درآوَرَد. از این رو سفرنامه‏‌ای را به نام عجایب به رشته تحریر درآورد. ماركو پولو در این كتاب، مشاهداتش را از كشور و دربار امپراتور مغولی چین و سایر شهرها و سرزمین‏‌های آسیایى به تفصیل شرح داده است. این كتاب كه شهرت فراوانی برای ماركو به دنبال آورد، بعدها مورد استفاده بسیاری از مورخان قرار گرفت و در دوره رنسانس نیز منبع اصلی اطلاعات درباره مشرق زمین به شمار رفت. ماركو پولو در این كتاب از فرهنگ و تمدن چین و آداب و رسوم آنان و مسائلی از قبیل رواج پول در چین، پل‏های بلند و شهرسازی، پست و نظافت و بهداشت و حكومت چین، مطالبی را نگاشته بود كه برای مردم اروپایی قرون وسطایی، باوركردنی نبود. از این رو، خانواده پولو را مورد تمسخر قرار دادند و آنان را دروغگو و گزافه‏‌گو خواندند. ماركوپولو سرانجام در دوازدهم دسامبر 1324میلادی در هفتاد سالگی درگذشت.

• ثبت اختراع بایسکل (1819 م)
26 جون 1819 اختراع بایسکل به ثبت رسید. به درستی معلوم نیست كه در چه تاریخ و به دست چه فردی، نخستین بایسکل ساخته شده است. طبق تحقیق برخی از مورخان، نخستین بایسکل در سال 1790 در فرانسه ساخته شده بود. اسناد دقیق، از ساخت دوچرخه كاملتر و بازرگانی شدن این صنعت (تولید انبوه) در سال 1817 در آلمان و توسط «كارل دریس Karl Drais» حكایت می‌كند. بایسکل های اولیه دارای زنجیر  نبودند. زنجیر بایسکل (انتقال نیروی ركاب زن به چرخ) در سال 1885 ساخته شد و حركت با بایسکل را آسان و بدون زحمت ساخت. پیش از عمومی شدن استفاده از موتر، بایسکل به صورت سه و یا چهار چرخه، دو نفره و سه نفره هم ساخته می‌شد كه بایسکل سوار می‌توانست همسرش را همانند نشستن در موتر (نه روی زین و ترك بند) با خود ببرد و سواری دهد.

• تولد “ویلیام تامسون” معروف به “لُرد كلوین” فیزیك‏دان انگلیسی (1824 م)
ویلیام تامسون ملقَّب به لُرد كِلوین، ریاضی‏دان و فیزیك‏دان انگلیسی، در 26 جون1824میلادی در شهر بلفاست در ایرلند به دنیا آمد. وی پس از طی تحصیلات خود راهی پاریس شد و زیر نظر یكی از فیزیك‏دان‏ان عصر، به كار در آزمایشگاه پرداخت. ویلیام تامسون در سال‏‌های بعد تحقیقات وسیعی دربارهحرارت و برق در علم فیزیك انجام داد و در تكنولوژی انتقال پیام از زیر دریا ابداعاتی به عمل آورد كه در نهایت موفق به اختراع تلگراف زیردریایى شد. تامسون در تحقیقات خود، نظریه‌‏های دانشمندان معاصر خویش در مورد حرارت را جمع‌‏آوری و تنظیم كرد. این فیزیك‏دان بزرگ، بعدها به سبب خدمات فراوانی كه به دنیای علم و دانش كرد به درجات بالا و القاب سِر و لُرد كِلوین نائل آمد و در سال 1890میلادی رئیس انجمن سلطنتی انگلیس شد. هم‏چنین درجه‏‌بندی معروف كلوین برای سنجش دما به نام او نام‏گذاری شده است. لُرد كلوین سرانجام در 17 دسامبر 1907میلادی در هشتاد و سه سالگی درگذشت.

• زادروز نخستین بانوی امریکایی برنده جایزه نوبل در ادبیات (1892 م)
26 جون زادروز بانو «پرل باك pearl buck» نخستین زن آمریكایی است كه برنده جایزه نوبل در ادبیات شد. «پرل» كه بسال 1892 در ایالت ویرجینیای غربی (آمریکا) به دنیا آمد و ششم مارچ 1973 در گذشت طفل بود كه با خانواده اش به چین رفت و 39 سال در آنجا زندگی كرد و داستان‌های او عمدتا در زمینه تجربه اش از همین دوران است. پرل ضمن اقامت در چین، برای ادامه تحصیل در دانشگاه به آمریکا می‌آمد و هر بار چند سال در اینجا می‌ماند. وی در چین در دانشگاه، زبان و ادبیات انگلیسی تدریس می‌کرد. پدر پرل یک مبلغ مسیحیت در چین بود. نخستین داستان او كه شرح زندگانی یك دهقان چینی است ، «زمین خوب(منظور کره زمین است)» عنوان دارد. داستان معروف دیگر او «باد شرق» است. وی داستان «فرشته جنگی» را درباره فعالیت‌های مذهبی والدینش نوشت. پرل كه بیش از یكصد كتاب نوشته در تالیف كتب غیر داستانی هم مهارت كامل از خود نشان داده است. او در شناختن چینیان و تاریخ و فرهنگ چین به آمریکاییان تلاش بسیار کرد. کتاب‌های او، چینیان را در نظر آمریکاییان به صورت مردمانی آرام، مودب، پرکار، قانع و صلح طلب درآورده اند که به سختی می‌توانند کینه آنان را به دل راه دهند.

• اختراع سینمای ناطق توسط “جان سابتیل” امریكایی (1927 م)
از ابتدای كار سینما، كوشش‏‌های بسیاری صورت گرفت تا فیلم‏‌های ناطق ساخته شود. تا قبل از اختراع سینمای ناطق، فیلم‌‏هایى كه در سینماهای محدود و معدود آن زمان نمایش داده می‌‏شد، صامت بود یعنی سخن و صدایى از بازیگران شنیده نمی‌‏شد و بیننده به نیروی خیال باید مقصود هنرپیشه را درك می‏‌كرد. در سال 1926میلادی، صداهای مختلف و موسیقی‏‌های متنوع با موفقیت در فیلم‏‌های سینمایی به كار گرفته شد و یك سال بعد، در بیست و ششم جون 1927میلادی، یكی از دست اندركاران امور سینما و متخصص فنی امریكا به نام جان سابتیل موفق شد صدای گفتگوی بازیگران را نیز در بین دیگر صداها وارد كند. اولین فیلم ناطق جهان “خواننده جاز” نام داشت.

• درگذشت “كریستین اِسنوك” مستشرق و اسلام‏شناس معروف هالندی (1936 م)
داكتر كریستین سنوكْ هورگرونژ، اسلام‌‏شناس و مستشرق معروف هلندی در هشتم فبروری 1857میلادی در هالند به دنیا آمد. وی تحصیلات خود را تا اخذ مدرك دكترا از دانشگاه لیدن هلند ادامه داد و سپس در مسائل و مبانی اسلامی نیز تا آنجا مطالعه كرد كه به عنوان مدرس فقه اسلامی مشغول تحصیل گردید. دكتر اِسْنوك مدتی نیز به عنوان مستشار رسمی امور اسلامی و عربی حكومت جزایر هند شرقی در جنوب شرقی آسیا مشغول به كار شد و در عین حال در دانشگاه‏‌های هلند، كلمبیا، دمشق و قاهره، به تدریس و تحقیق پرداخت. وی بر اثر مطالعات و تتبعات خود، به حقانیت دین مبین اسلام پی برد و اسلام را به عنوان دین خود اختیار نمود و با نام عبدالغفار وارد مكه شد. اِسْنوك پنج ماه در مكه اقامت گزید و در این مدت به فراگیری زبان و لهجه‏‌های قبایل بَدَوی و ادبیات بادیه پرداخت. وی هم‏چنین در آداب و رسوم و عادات اهل مكّه به تحقیق و بررسی مشغول شد كه نتایج این پژوهش‌‏ها را در كتابی نیز منتشر ساخت. بااین حال كنسول فرانسه مقیم جدّه نسبت به اِسْنوك حسادت ورزید و بدگویى وی از این دانشمند نومسلمان نزد كاركنان دولت عثمانی باعث شد كه او را به بیرون آمدن از مكه ناگزیر سازند. از این رو دكتر اِسْنوك پیش از فرارسیدن موسم حج سال 1886میلادی به هلند بازگشت و كارهای علمی خود را ادامه داد. از اِسْنوك آثار متعددی برجای مانده كه المهدی، الحاجّ الی مكه، فقه اسلامی، زبان و ادبیات عربی و كتابی درباره اسلام در هفت جلد از آن جمله است و این آثار نشانگر دامنه كاری و تعمق وی در مسائل اسلامی می‏‌باشد. اِسْنوك جایگاه ممتازی در میان خاورشناسان در زمینه تحقیقات مربوط به اسلام به عنوان دین و قانون و موقعیت كنونی آن دارد. او دارای قدرت علمی فراوان در رشته اسلام شناسی و متخصص در فقه اسلامی و زبان و ادبیات عربی بود و بسیاری از خاورشناسان هلند، در مورد مباحث اسلامی، به وی كه در این كار پیش‌قدم و مبتكر كم نظیری بود، مدیونند. وی سال‏‌های طولانی از عمر خود را به مطالعه در شرق گذراند و علاوه بر نگارش كتب متعدد در این زمینه، به عضویت مراكز علمی گوناگونی نائل آمد. تبحر علمی اِسْنوك در شرق‏‌شناسی تا آنجا بود كه از طرف برخی از اسلام‌‏شناسان و خاورشناسان معروف غرب، به شیخ‌‏المستشرقین شهرت یافت. كریستین اِسنوك هورگرونژ سرانجام در 26 جون 1936میلادی در 79 سالگی درگذشت.

• امضاء منشور سازمان ملل متحد در سانفرانسیسكو (1945 م)
از اواسط جنگ جهانی دوم، دولت‌‏های قوی به فكر تأسیس سازمانی بین‌المللی افتادند كه بتواند از وقوع جنگ‏‌ها جلوگیری كرده و در مواقع بروز اختلاف و جنگ، در راه پایان آن تلاش كند. از این روز در سال 1941میلادی، سران دولت‌‏های امریكا و انگلیس، منشوری مشتمل بر 8 ماده امضا نمودند كه بعدها به مناسبت محل امضاء در اقیانوس اطلس، به منشور آتلانتیك اشتهار یافت. دولت‏‌های دیگر نیز با پذیرفتن متن منشور، به صف امضاكنندگان آن پیوستند و بدین ترتیب، مقدمات تأسیس سازمان ملل متحد به وجود آمد. در جریان مباحثات مربوط به تنظیم اساسنامه سازمان ملل متحد، قسمت اعظم اختیارات اجرایى سازمان، به شورای امنیت سازمان ارجاع شد كه پنج كشور بزرگ امریكا، شوروی سابق، انگلستان، فرانسه و چین عضو دائمی آن محسوب می‏‌شدند. با اصرار و پافشاری دولت شوروی، برای هر یك از پنج عضو دائمی شورای امنیت، حق وتو منظور شد، بدین معنی كه هر یك از این پنج كشور می‏‌توانستند تصمیمات اتخاذ شده از طرف اكثریت اعضای شورای امنیت را باطل و بی‌‏اعتبار سازند. سرانجام پس از تبادل نظرها و مطالعات نهایى، این منشور در 26 جون 1945میلادی به تصویب نمایندگان كشورها رسید و مقدمه تشكیل سازمان ملل متحد در اكتبر همان سال به وجود آمد. هرچند تدوین‎‏كنندگان منشور سازمان ملل قصد داشتند از بروز حوادث و مسایلی كه منجر به جنگ می‌‏شود پیشگیری كنند، اما متأسفانه این سازمان توفیق چندانی در نیل به اهداف اصلی خود نداشته است. هم‏چنین وجود حق وتو برای پنج كشور عضو دائم شورای امنیت، تصمیمات این شورا را در صورتی كه مغایر با منافع آنان باشد، بی‏اثر كرده است. علاوه بر آن مجمع عمومی سازمان ملل متحد از قدرت اجرایی برای اجرای مصوبات خود برخوردار نیست.

• روز ملی و استقلال “ماداگاسكار” از استعمار فرانسه (1960 م)
كشور جزیره‎‏ای جمهوری دموكراتیك ماداگاسكار یا مالاگاسی با 587/041 كیلومتر مربع وسعت، در جنوب شرق قاره افریقا و در شرق تنگه موزامبیك واقع شده است. جمعیت ماداگاسكار نزدیك 16 میلیون نفر و از نژاد دورگه می‏‌باشند. بیش از نیمی از مردم، پیرو مذاهب بومی و بیش از 40 درصد مسیحی و درصدی نیز مسلمان می‌‏باشند. پایتخت ماداگاسكار شهر آنتاناناریوو و شهرهای مهم آن عبارتند از: تواماسینا، ماهاجارگا و تولیارا. واحد پول ماداگاسكار، فرانك مالاگاسی است و زبان رسمی مردم ماداگاسكار، مالاگاسی و فرانسوی است. پیش‌‏بینی می‌‏شود كه جمعیت ماداگاسكار تا سال 2025میلادی در حدود 29 میلیون نفر خواهد بود. از اواسط قرن هجدهم میلادی، رقابت استعمارگران انگلیس و فرانسه برای تسلط بر كشور افریقایى ماداگاسكار آغاز شد و این جزیره، بارها بین این دو كشور استعمارگر دست به دست گردید، تا این كه در اواخر قرن نوزدهم، به تصرف قطعی فرانسه درآمد. اما مردم این سرزمین در برابر فرانسویان دست به قیام‏‌های متعددی زدند، هرچند در این میان، افراد زیادی نیز به خاك و خون كشیده شدند. از جمله در قیام 1947میلادی حدود هشتاد هزار تن از مردم ماداگاسكار كشته شدند. این قیام‏‌ها سرانجام به اعطای خودمختاری در 1958 و استقلال كامل این كشور در 26 ژوئن 1960میلادی انجامید. در آخرین روز سال 1975 نام رسمی این كشور به جمهوری دمكراتیك مالاگاسی تغییر یافت. این نام از مهاجران آسیایی “ماله” كه در قرن 18 به این منطقه آمده بودند، گرفته شده است. نظام سیاسی این كشور، جمهوری چند حزبی فدرال با یك مجلس قانون‏‌گزاری است.

• روز استقلال كشور افریقایی “سومالی” از استعمار انگلستان (1960 م)
كشور سومالی در قرون گذشته كمتر مستقل بوده است. در سال 1884، انگلیس قسمتی از سومالی را تحت‏الحمایه خود كرد و 5 سال بعد، ایتالیا نیز قسمت‏های دیگری از آن را به مستعمره خود تبدیل نمود. در این میان قیامِ محمدبن عبداللَّه حسان بر ضد انگلیسی‏‌ها كه از سال 1901 تا 1920 طول كشید به جایى نرسید. سازمان ملل متحد در سال 1950 از ایتالیا درخواست كرد. زمینه استقلال سومالی را فراهم كند. در 26 ژوئن سال 1960، سومالی استقلال خود را از انگلستان، و در اول ژوئیه 1960میلادی از ایتالیا اعلام نمود. سومالی دو روز ملی دارد یكی روز اول ژوئیه كه روز اتحاد نام گرفت و در این روز كشور سومالی تشكیل شد و دیگری 21 اكتبر است. سومالی در شرق قاره افریقا و كناره اقیانوس هند و خلیج عدن قرار دارد. این كشور با بیش از 637 هزار كیلومتر مربع مساحت، با كشورهای كنیا، اتیوپی و جیبوتی همسایه است. از جمعیت بیش از 10 میلیونی سومالی اكثریت قریب به اتفاق مسلمان بوده و پیرو آیین مقدس اسلام هستند. ملیت مردم سومالی سومالیایی و از نژاد سیاه هستند. زبان رسمی مردم این كشور عربی و سومالیایی است. پایتخت سومالی موگادیشو و از شهرهای مهم آن هرجبسه و مركا است. نظام سیاسی حاكم بر سومالی دولت موقت انتقالی می‏باشد.