مجله دوربین دانشنامه هرات، ادبی، فرهنگی، هنری و اجتماعی 
امروز بیست و ششم ماه جوزا سال شمسی مطابق با شانزدهم ماه جون در تقویم میلادی است. برخی از وقایع مهم این روز از این قرار اند:
امضاء معایده سرحدی میان افغانستان و شوروی/ 1325 شمسی
تسخیر تاشکند در سال ۱۸۶۵ توسط روسیه تزاری و ایجاد حکومت نظامی ترکستان روسی در مرز های شمالی افغانستان باعث نگرانی مقامات برتانوی در هند می گردد. به این علت تعین مرزها در بین روسیه و هند برتانوی در محراق توجه برتانیه قرار می گیرد. هر دو حکومت مذاکرات خود را در مارچ ۱۸۶۹ به مقصد مرزبندی در مناطق زیر نفوذ خود (بخارا و افغانستان) اغاز می کنند. برتانیه در سپتمبر ۱۸۶۹ دریای آمو را به حیث مرز افغانستان و بخارا پیشنهاد می کند. روسیه پس از مذاکرات طولانی مرز های پیشنهادی برتانیه در بالای آمو دریا از جهیل زرقول/ویکتوریا تا خواجه سالار/صالح به طول حدود ۱۳۰۰ کیلومتر را با درک اینکه افغانستان یک حوزه بی طرف است، می پذیرد! هر دو ابر قدرت با در نظرداشت ساحه نفوذ یکدیگر متعهد می شوند که این مرز ها مورد تجاوز بخارا و افغانستان قرار نگیرد. بعد از گذشت هفتاد و هفت سال تفصیلات نهایی مرز های شمال افغانستان توسط توافقنامه شوروی – افغانستان در 16 جون ۱۹۴۶ تعیین می شود که مرز باید وسط جریان آمو دریا پنداشته شود. این مسئله به خاطر تغیر مسیر دریا در بخش های هموار و تعداد زیاد شاخه های متقاطع آن که جزایر خورد و بزرگ را می سازند، نهایت مهم است. بزرگترین آنها درقد در تقاطع قزل سو است. این جزیره قبلا مربوط امارت بخارا بوده، اما در پایان سده ۱۹ توسط افغانستان اشغال شده و دوباره توسط روس ها در ۱۹۲۵ تسخیر میشود؛ زیرا این جزیره به حیث مرکز تهاجم باسمچی ها به قلمروی شوروی استفاده شده و سرانجام در توافقنامه ۲۶ فبروری ۱۹۲۶ به افغانستان داده میشود. امروز درقد با چندین جزایر نه چندان مهم یک ناحیه مربوط ولایت تخار و یگانه جزیره افغانستان است.
درگذشت فضل الحق خالقیار، نخست وزیر پیشین افغانستان/1383
فضل الحق خالقیار از نخست وزیران پیشین افغانستان در چنین روزی در یکی از شفاخانه های هالند در گذشت.
آقای خالقيار که در سالهای اخیر از بیماری سرطان سینه رنج می برد به هنگام فوت 70 سال داشت.
آقای خالقیار آخرین نخست وزیر رژیم داکتر نجیب الله بود که در سال 1996 توسط گروه طالبان با تصرف شهر کابل به قتل رسید.
فضل الحق خالقیار از متخصصین برجسته امور مالی و اقتصادی در افغانستان محسوب می شد.
او با دریافت مدرک از دانشکده های اقتصاد و حقوق دانشگاه کابل به سرعت پله های ترقی را در حیات اداری و سیاسی افغانستان پیمود و به مقام های بلند اداری و سیاسی دست یافت.
او در زمان سلطنت محمد ظاهر- شاه سابق افغانستان تا مقام وزارت مالیه رسید .
با اعلام سیاست آشتی ملی دکتر نجیب الله در دهه هشتاد ميلادی، آقای خالقیار بنا به محبوبیت مردمی اش به پست نخست وزیری منصوب شد و توانست از شورای ملی رای اعتماد کسب کند.
بعد از سقوط رژیم داکتر نجیب الله، آقای خالقیار نخست به هند و سپس به هالند رفت.
جنازه فضل الحق خالقیار بنا به وصیت خودش هفته آینده به ولایت هرات افغانستان منتقل و به خاک سپره شود.
مبداء تقویم یزدگردی/ 632 میلادی
تقويم نگاران روز 16 جون سال 632 ميلادي را مبدا تقويم يزدگردي قراردادند تا به اين وسيله ميهن دوستي خود را نشان دهند و آریایی ها امپراتوري خود در عهد ساسانيان را فراموش نكنند. اين سال، آغاز پايان امپراتوري آریایی ها به عنوان يكي از دو ابر قدرت وقت جهان بود. فراموش نكنيم كه آریایی ها بعدا (درقرون وسطا، عصر ظلمت در اروپا) از طريق انديشه، دانش و ادبيات آریا زمین را ابر قدرت جهان كردند.
تصرف شهر کرمان توسط یعقوب لیث صفار سیستانی/ 868م
يعقوب ليث صفار، قهرمان ملي خراسان قدیم ( افغانستان امروز ) در چنین روزی شهر كرمان را صتصرف كرد.
با صدور دستور اكيد يعقوب ليث بود كه «پارسي دری» بار ديگر زبان رسمي ساکنان این دیار شد و رونق گرفت. يعقوب بود كه خواست براي حروفي كه در عربي نيست و در فارسي دری تلفظ مي شود، جانشين بيابند تا خط الرسم تكميل شود و سالها طول كشيد تا اديبان با هم به توافق رسيدند كه «پ، چ، ژ، گ» را با افزودن نقطه و سركش بر حروف عربي مشابه، به وجود آورند تا تركيب حروف تغيير نكند و مقرر داشتند كه از بكار بردن حروف خاص زبان عربي از جمله «ص، ض، ط، ظ، ث، ح، ع و ء » در واژه ها و اسامي فارسي دری خودداري شود. تكميل اين تغييرات هشتاد سال وقت گرفت و اين اصلاحات حروف و تبديل واژه ها در سال 950 ميلادي به پايان رسيد و خط الرسم فارسي دری امروز به دست آمد.
پرواز نخستین فضانورد زن در جهان/1963
بانو «والنتين ترشكوا» 16 جون 1963 به عنوان نخستين فضانورد زن با وستوك ــ 6 ، سفينه شوروي ، در مدار زمين قرار گرفت. در اين زمينه و نيز در باره ترشكوا در زمان وقوع رويداد هاي مربوط ، مطالب متعدد در اين سايت آمده است.
اعلام ریاست جمهوری برژنف/1977
لئونيد برژنف كه از مدتي پيش رهبري حزب كمونيست اتحاد شوروي را بر عهده داشت، خود را رئيس جمهور اين اتحاديه نيز اعلام كرد. برژنف كه بسال 1906 به دنيا آمده بود، از كمونيست ها ي نسل دوم ( بعد از بلشويكهاي زمان انقلاب سال 1917 ) بشمار آورده شده است. وي از سال 1960 تا 1964 رياست شوراي عالي شوروي (عنوان تشريفاتي رياست اتحاديه) را بر عهده داشت که بعدا پست رياست جمهوري به وجود آورد و اين سمت را هم از آن خود کرد. تجاوز شوروی به افغانستان در زمان حاکمیت وی صورت گرفت.
