مجله دوربین دانشنامه هرات، ادبی، فرهنگی، هنری و اجتماعی 
امروز چهارم ماه دلو برابر با 23 فبروری تقویم میلادی است. روزی افغانستان و جهان شاهد تحولات و اتفاقات زیادی بوده است. بوده است. و ما به مروری برخی از این حوادث می پردازیم:
اعلان استقلال افغانستان/1297 شمسی
امیر امان‌الله خان در جمعی از اهلی شهر کابل ظاهر شده و استقلال افغانستان را اعلان کرد.
او این سخنرانی را با تشریفات معمول وقت برای اعلام استقلال کامل کشور ایراد کرد.
شاه امان‌الله، پس از آنکه پدرش امیر حبیب‌الله در شکارگاهی در لغمان ترور شد، در (۳۰ دلو ۱۲۹۷)، در کابل سلطنت خود را اعلام کرد. او دوازده روز بعد در نامه‌ای به لرد چلمسفورد فرماندار کل هند، مرگ پدر و سلطنت خود را به اطلاع او رساند و ضمنا از “حکومت مستقل و آزاد افغانستان” سخن گفت. ولی فرماندار هند توجهی به اعلام استقلال او نکرد.
پادشاه جدید در ۹ حوت در اعلامیه معروف خود نوشت که پس از این افغانستان در امور داخلی و خارجی خود استقلال کامل دارد. به دنبال آن او در سخنرانی آتشین خود در ۲۴ حمل، در میان جمعیت بزرگی با حضور سفیر هند بریتانیایی در محله مرادخانی، استقلال کشورش را اعلام کرد و گفت: “بعد از این مملکت من مانند سایر دولتها و قدرتهای جهان آزاد است.”
شاه شمشیر برهنه‌ای به کمر بسته بود و در میانه سخنرانی خود گفت: “به هیچ نیروی خارجی به اندازه یک سر مو اجازه داده نخواهد شد که در امور داخلی و خارجی افغانستان مداخله کند و اگر کسی به چنین امری اقدام نماید گردنش را با این شمشیر خواهم زد.” آنگاه پادشاه جوان افغانستان رو به نماینده انگلیس کرد و پرسید: “آیا چیزی را که گفتم، فهمیدی؟” نماینده بریتانیا پاسخ داد: “بله، فهمیدم”
توشیح قانون اساسی جمهوریت سردار محمد داود خان در کشور/1355
قانون اساسی جدید افغانستان توسط رئیس جمهور توشیح شد.
با کودتای داوودخان قانون اساسی دوران دهه دموکراسی نیز از میان می رود. داوود خان برای چند سالی بدون قانون حکومت کرد، اما در سال 1355 لوی جرگه تشکیل داد و قانون اساسی جدید به تصویب رساند. در این قوانون اساسی تفکیک قوای که در قانون اساسی قبلی پیش بینی شده بود را از بین بردند و قوه قضائیه را در زیر مجموعه ای وزارت عدلیه برد که خود جزء از قوه مجریه می باشد. در سال 1357 کمونیست ها با کودتاه داوود خان را از بین برد و قدرت را به دست گرفت.
افتتاح کار پایپ لاین تاپی و سه پروژه بزرگ اقتصادی دیگر در ولایت هرات/1396
کار ساخت پایپ لاین گاز تاپی در ولایت هرات افغانستان روز جمعه (۲۳ فبروری) رسماَ شروع شد. اندکی قبل از آن مراسم اختتامیه این پروژه در خاک ترکمنستان برگزار شد.
پروژه تاپی به طول ۱۸۴۰ کیلومتر گاز ترکمنستان را از طریق افغانستان به پاکستان و هند انتقال می‌دهد. قرار است سالانه به مقدار ۳۳ میلیارد کوبیک گاز از طریق این پایپ لاین انتقال داده شود.
رویداد ها بر اساس تقویم میلادی :
1514 – 22 سال پس ازرسيدن كريستوف كلمب (کريستوفر کلمبوس) به قاره غربي (آمريكا) و تصرف مناطقي را كه به آنجا رسيده بود، به نام پادشاه اسپانيا، اين دولت به فرمانداران خود در نقاط متصرفه دستور داد به بوميان (اصطلاحا؛ سرخپوستان) هشدار دهند كه اگر مسيحي نشوند اعدام خواهند شد.
كريستوف كلمب
1799 – آغاز حمله ارتش ناپلئون بُناپارت به سرزمين شام
در پي تصرف مصر در جون 1798م توسط ناپلئون بُناپارت فرمانده ارتش فرانسه، وي حمله به سرزمين شام كه متشكل از سوريه، لبنان، اردن و فلسطين بود را آغاز كرد. تهاجم ناپلئون به مصر براي ضربه زدن به انگليس در مستعمرات اين كشور بود. اما دليل حمله ناپلئون به شام كه بخشي از قلمرو امپراتوري عثماني به شمار ميرفت، اعلان جنگ پادشاه عثماني به فرانسه بود. در اين حمله كه در 23 فبروری 1799م انجام شد، اگر چه ناپلئون درابتدا، پيروزيهايى به دست آورد، اما به دليل حمايت انگليس و روسيه از عثماني و همچنين وخامت اوضاع در فرانسه، وي ناچار شد به كشورش بازگردد. از ديگر دلائل عقبنشيني فرانسه، عملكرد سلطان عثماني بود كه با آغاز دوره خلافت خود، دست به اصلاحات داخلي زده بود و به ويژه ضمن ساماندهي و تجهيز ارتش عثماني، با ساخت كشتي و اسلحه و به ويژه توپخانه، ارتشي مجهز فراهم آورده بود. همچنين در زمان وي اولين دوره آموزش نظامي به سبك نوين نيز انجام شده بود. جنگ فرانسه و عثماني در شام، در نهايت با عقبنشيني و شكست ارتش فرانسه به پايان رسيد.
ناپلئون بُناپارت
1820 – توطئه قتل نخست وزیر انگلستان و همه وزیران کابينه او
پولیس لندن 23 فبروری 1820 توطئه گروهی از رادیکالهای انگلیسی را کشف کرد که می خواستند «لیورپول» نخست وزیر و وزیران اورا در مهمانی خانه «لرد هاروبی» با ایجاد انفجار بکشند و انقلابی مشابه انقلاب فرانسه در انگلستان براه اندازند. پنج نفر از سران توطئه که دستگیر شده بودند اعدام و بقیه به زندان محکوم شدند. هدف از توطئه؛ تغییر ساختار دولت و نظام انتخابات بود. این گروه در پی شکست تظاهرات 16 آگوست 1819 منچستر و قتل 15 معترض به نظام انتخاباتی تشکیل شده بود. درپی کشف توطئه، پارلمان انگلستان بمنظور جلوگیری از تکرار آن یک رشته قوانین معروق به قوانین ششگانه تصویب کرد که با اجرای آنها خرید اسلحه، تمرین تیراندازی و جلسات زیرزمینی (محرمانه) محدودشد و روزنامه های عمومی (غیر حزبی) از انتشار صرفا مقاله و بدون چاپ اخبار روز منع شدند. طبق این مصوبات، روزنامه های انگلستان باید در کنار خبر و مطالب عام المنفعه دیگر، مقاله (نظر) چاپ می کردند نه فقط و صرفا مقاله و مطالب تفسیرگونه.
1871 – برگزاري كنفرانس “لندن” با شركت كشورهاي اروپايي
در 23 فبروری 1871م، كنفرانس لندن باشركت نمايندگان دولتهاي اروپايي در پايتخت انگليس تشكيلشد. اين كنفرانس به ابتكار انگليس برپا گرديد و علت اصلي تشكيل آن، بررسي مسئله پيروزي آلمان بر فرانسه و جلوگيري از قدرت روزافزون آن بود. در كنفرانس لندن، مهمترين مسايل كشورهاي اروپايي و مستعمرات آنها در جهان، مورد بررسي قرار گرفت.
1884 – اختراع ماشیندار- ابزاري براي کشتن و برتري
23 فبروری سال 1884 «هيرام ماكسيم» تكنيسين آمريكايي كه در لندن كار مي كرد اختراع خود «تيربار» را به معرض نمايش گذارد كه مي توانست هر دقيقه تا 600 گلوله شليك كند. اختراع ماكسيم كه سلاح مرگبار نام گرفت تلفات در جنگ را بيش از گذشته كرد. بسياري از دولتها پس از آگاه شدن از اختراع ماكسيم در صدد به دست آوردن تيربار شدند و مهندسان خود را وادار به ساختن آن كردند.
ماكسيم اختراع خود را به نمايش گذارده است
1886 – كشف فلز “آلومينيوم” توسط “مارتين هال” امريكايي
در 23 فبروری 1886م پس از آزمايشهاي مستمر، فلز آلومينيوم توسط مارتين هال، كاشف و شيميدانِ امريكايى كشف شد. آلومينيوم، فلزي سفيد و سبك است و به خوبي وَرق ميشود. اين فلز كه داراي استحكام زيادي بوده و در مقابل خوردگي مقاومت دارد، حرارت و برق را به خوبي هدايت ميكند و نسبت به آهن سبكتر است. آلومينيوم امروزه كاربردهاي متعددي درفعاليتهاي صنعتي و غير صنعتي دارد و در ساختن هواپيما، اتومبيل، ظروف آشپزخانه و… استعمال ميشود.
مارتين هال
1942 – تعرض زیردریایی های جاپانی به ساحل غربی آمریکا
23 فبروری 1942 و نزدیک به سه ماه پس از آغاز جنگ جاپان و آمریکا، زیردریایی ژاپنی I – 17 به فرماندهی کوزو نیشینو Kozo Nishino در ساعت 7 بعد ازظهر به وقت محلی وارد کانال سانتا باربارا در کالیفرنیا شد و تاسیسات نفت الوود Ellwood را در کنار این پیشرفتگی آب اقیانوس آرام مورد حمله قرارداد. در حمله این زیر دریایی 111 متری مجهز به شش اژدرافکن و توپ به الوود، به چند تانکر نفت و ساختمان یک هتل آسیب رسید. این زیردریایی سپس در جهت جنوب (لس آنجلس) به حرکت درآمد که پلیس سانتا باربارا جریان را تلیفوتی به پولیس لس آنجلس خبر داد، که در اين شهر آژیرها به صدا درآمد، طیاره های نظامی به پرواز درآمدند، گارد ساحلی آماده شد ولی از حمله زیردریایی خبری نشد.
زیردریایی جاپانی I – 17
ا
1963 – دولت شوروي رسما اعلام كرد كه هرگونه حمله نطامي به كوبا را به منزله حمله به خاك خود تلقي خواهد كرد و واضح است که اگر بر اين پايه جنگي روي دهد هرگونه اسلحه را که در اختيار داشته باشد بکار خواهد بُرد . همان روز نسخه اي از اين اعلاميه به دولت آمريكا تسليم شد.
2010 – دستگیری عبدالمالک ریگی، رهبر گروه جند الله توسط ایران
2010 – ثبت جهانی نوروز در مجمع عمومی سازمان ملل متحد
زادروزها
1299 شمسی/ تولد محمدنور احمد اعتمادی، صدر اعظم دوره دموکراسی افغانستان
۱۴۸۳ – زادروز بابر، موسس سلسله گورکانیان هند.
۱۶۸۵ – زادروز جرج فردریک هندل، آهنگساز آلمانی-انگلیسی.
جرج فردریک هندل
۱۸۸۳ – زادروز کارل یاسپرس، روان‌پزشک و فیلسوف اگزیستانسیالیست آلمانی.
۱۹۹۴ – زادروز داکوتا فانینگ، بازیگر آمریکایی.
داکوتا فانینگ
درگذشت‌ها
۱۷۹۲ – درگذشت جاشوا رینولدز، نقاش انگلیسی؛ یکی از بنیانگذاران و اولین رئیس آکادمی سلطنتی هنر انگلستان.
۱۸۲۱ – درگذشت جان کیتس، شاعر رمانتیسم انگلیسی.
جاشوا رینولدز
۱۲۳۵ – درگذشت نیکلای ایوانویچ لباچفسکی، ریاضی‌دان روس
۱۸۴۸ – درگذشت جان کوئینسی آدامز، سیاست‌مدار آمریکایی؛ ۸مین وزیر امور خارجه و ۶مین رئیس‌جمهور آمریکا.
نیکلای ایوانویچ لباچفسکی
۱۸۵۵ – درگذشت کارل فریدریش گاوس، ریاضی‌دان آلمانی؛ ملقب به شاهزاده ریاضی‌دانان.
۱۹۳۴ – درگذشت ادوارد الگار، آهنگساز انگلیسی.
جان کوئینسی آدامز
