نگاهی نو به رادیو ملی هرات به بهانه ی روز جهانی رادیو

نگاهی نو به رادیو ملی هرات به بهانه ی روز جهانی رادیو

نوشته: ن.ک

اواسط دهه ۱۳۲۰ را می توان نقطه آغازی برای رسیدن صدای رادیو افغانستان به هرات و سایر ولایت کشور دانست.
این رویا در آن سال ها برای مردمی که در هرات و در خانه‌های یک طبقه کاهگلی زندگی می‌کردند، با نصب چند لودسپکر (که هنوز یکی از آن ها در نمایشگاه دایمی ارتباطات هرات موجود است) در سر چهار راهی های شهر، صورت واقعی‌تری پیدا کرد.

توسط این لودسپکر ها در ساعاتی از روز بخشی از برنامه های رادیو افغانستان که بوسیله یک دستگاه گیرنده رادیویی در شمال پارک سینمای سابقه دریافت و برای مردمی که پیرامون بلندگوها اجتماع می کردند، پخش می شد .
اما از منابع معدودی که اشاره ای کوتاه به این موضوع نموده است، سالنامه افغانستان مربوط سال های ۱۳۲۷ و ۱۳۲۸ می باشد. این کتاب موضوع نشرات رادیو کابل را سوژه قرار داده و در عبارتی کوتاه بیان می‌کند که شایان توجه است: (دست گاه های صوت پراکنی آن- رادیو کابل- در مراکز عمده ولایات موجود و توسط لودسپکر ها در اطراف و و اکناف نشرات آن شنوانده می شود) ( ص ۴۱۱ سالنامه افغانستان ۱۳۲۷)
دیگر زمان زیادی لازم نبود که آوازه رادیو در سراسر هرات به صدا در آیند و این پدیده را تبدیل به یکی از مهمترین وسایل تفریحی روز کنند.
موسیقی و خبر دو رکن برنامه¬های رادیو بود که مردم در آن زمان دوست داشتند و ساعت¬های زیادی از اوقاتشان را به شنیدنش مصروف می¬داشتند. بنابر¬این شنوندگان آن زمان برنامه های رادیویی، ابتدا با تعجب و اشتیاق فراوان برنامه های رادیویی را از لودسپکر های سطح شهر می شنیدند. اما رفته رفته با افزایش دستگاه های گیرنده رادیویی و گذشت زمان، کنجکاوی مردم نسبت به آن عادی شد.
از آن پس ابتدا طبقه اشراف و اراکین دولتی و با گذشت زمان عامه مردم به این وسیله ارتباطی دسترسی پیدا کردند و استفاده از آن طی چند سال عمومیت یافت، بدین ترتیب دستگاه رادیو به عنوان جزئی از زندگی افراد و خانواده‌ها به دکاکین، سماواری ها و اتاق های نشیمن راه پیدا کرد و هویت یافت.
تا آن که در اوایل سال های دهه ۱۳۴۰ خورشیدی با به کار افتادن دستگاه های (۱۰۰ ) کیلواته موج متوسط و کوتاه رادیو افغانستان، مقدمات پخش برنامه های رادیو کابل بیش از گذشته فراهم و دسترسی به آن سهل تر و با کیفت تر گردید.
برنامه های رادیو افغانستان توسط یک آنتن و یک گیرنده ی رادیویی تحت نام دستگاه رایز که از کشور یوگسلاویا خریداری و در جوار مقام ولایت، پشت تعمیر ریاست معارف، نصب شده بود، تقویت می شد واز طریق دستگاه رادیو میکس دار ساخت کمپنی فلپس برای بلندگو ها فرستاده و برای دریافت در ساحات مختلف ولایت هرات، تقویت می شد.
دستگاه های رایز و فلپس که به رادیو هرات مسمی گردیده بود، تماماً به پخش برنامه های کابل می پرداخت که ریلی می گردید.
بعد از کودتای هفتم ثور ۱۳۵۷ خورشیدی رادیو هرات کم کم به ساخت و تولید برنامه ها به شکل مستقل شروع کرد.
اولین برنامه های رادیویی، پخش اخبار، موسیقی ، درامه های رادیویی و گفتارهای فرهنگی و ادبی بود که روزانه در اوقات صبح و عصر برای ساعات معدودی پخش می شد .
معروف‌ترین برنامه‌های آن سال‌ها، » لالا شیر دل و لالا پردل« بود که به جانب داری از حکومت وقت در قالب درامه های رادیویی به نشر می رسید.
رادیو هرات نقش مهمی در اطلاع رسانی داشت و در کنار سایر اعلانات رسمی، اعلامیه های فوتی را نیز به سمع مخاطبین می رسانید.
در آن زمان رادیو هرات دارای دو بخش بود.
بخش نخست، استدیوی کوچکی بود که در اتاق های ضلع شرقی مقام ولایت هرات راه اندازی گردیده و به تولید برنامه می پرداخت. مرحوم منتظم – چهره معروف تخنیک رادیو هرات، در محل فرستنده وظیفه داشت. وی کار خویش را از محل بلندگوهای شهر هرات آغاز کرده بود.
بخش دومی آن در مقر فرستنده موقعیت داشت و محتویات تولید شده، از آن محل به نشر می رسید.

سمیع وفا ( آمر رادیو تلویزیون ملی در ولایت هرات)

—————————————————–
در حال حاضر رادیو هرات دارای یک فرستنده اصلی به قدرت ۳۰۰ کیلو وات می باشد که بر روی موج اف ام ( ۹۵٫۵ MHz ) برنامه پخش می کند.

غلام رسول حبیب زاده ( مسئول رادیو ملی در هات)

—————————————————-

منابع:

روزنامه  اتفاق اسلام

سالنامه های کابل

ماهنامه هرات

نوت: اسفاده از مطلب با ذکر منبع سایت و فرهنگسرای دوربین مجاز می باشد