تقویم تاریخ ( سی ام ماه دلو )

امروز سی ام ماه دلو  برابر با 19 فبروری تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در افغانستان و جهان بوده است و ما به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم. 
سی ام ماه دلو:
قتل امیر حبیب الله خان/ 1297 شمسی

امیر حبیب‌الله پادشاه افغانستان در هنگام شکار در کله گوش ولایت لغمان توسط شخص ناشناس به قتل رسید.
امیر حبیب‌الله خان (ملقب به سراج الملة و الدین)، پسر امیر عبدالرحمن‌خان، پنجمین خان بارکزی بود که به جای پدر بر کرسی امارت نشسته بود. بعد از قتل امیر حبیب الله نخست پسرش نصرالله‌خان موقتاً امارت افغانستان را متصرف گردید. لیکن کمی بعد امان‌لله‌خان پسر سوم حبیب‌الله‌خان برادر خود را مغلوب کرد و خود شاه افغانستان شد.
حبیب‌الله در دوره پادشاهی‌اش با شورش‌هایی در مناطق پکتیا  و قندهار  روبه‌رو شد.
گفته شده است که امان‌الله خان و علیا حضرت مادر وی در قتل امیر حبیب الله دخیل بودند.
*********
ایراد اولین بیانیه توسط امیر حبیب‌الله کلکانی/ 1307 خورشیدی

امیر حبیب‌الله کلکانی اولین بیانیه اش را به حیث پادشاه افغانستان در داخل ارگ ایراد نمود.
وی در سال ۱۹۲۹ میلادی، با شورش علیه حکومت شاه امان الله  به مدت ۹ ماه قدرت را در افغانستان در دست گرفت، اما پس از به قدرت رسیدن نادرخان، به همراه جمعی از یارانش اعدام شد.
امیر حبیب‌الله خان که خود را «خادم دین رسول‌الله» می‌گفت، بر اصلاحات غربگرایانه امان‌الله خط بطلان کشید. قوانین مصوب به ویژه قانون اساسی را ملغی ساخت و مالیات و عوارض را غیرشرعی خواند و همه را برچید. در آغاز کار بیشتر مردم به امید ادارهٔ بهتر و اسلامی‌تر کشور از حبیب‌الله به خوبی استقبال کردند؛ اما مشکلات اقتصادی و امنیتی کشور به تدریج باعث آشفتگی اوضاع شد.
********

توقف نشریه سراج الاخبار/1297

نشريه سراج الاخباركه به زيان دري انتشار مي يافت، نظر به مشكلاتي، متوقف و از چاپ بازماند.

این نشریه در۹ میزان ۱۲۸۰ در زمان امیر حبیب الله خان پسر عبدالرحمان خان آغاز به فعاليت نمود و در آغاز فعاليت مسئولیت نشر این روزنامه را عبدالرئوف قندهاری برعهده داشت، اما پس از چهار سال فعاليت، از نشر بازماند. مرحله دوم نشر سراج الاخبار پس از شش سال بتاریخ ۱۲ ميزان ۱۲۹۰ شمسی می‌باشد که مسئولیت آن را محمود طرزی برعهده داشت. در این زمان سراج الاخبار در هر ۱۵ روز یک بار منتشر می‌گردید که نقش مهمی در شکل گیری اجتماع سیاسی مردمان آن دوره را داشت. در این دوره جهان به سمت دموکراسی پیش می‌رفت. و درگوشهای ملت آوازه مشروطه خواهی پخش گردیده بود. این روزنامه در تغیرات فکری مردم خیلی اثر داشت. از اینکه این نشریه مردم را برعلیه انگلیسها را ترغیب و تشویق می‌نمود^. در نتیجه امیر برای ۱۲ سال معارف را بروی مردم بست. بستن نشر بار دوم این روزنامه طوریست که گروهي به عزم کشتن امیر با تفنگچه بروی حمله نمودند. امیرحبیب اله جان بسلامت برده، مسولیت این حمله را بدوش اهل نویسندگان انداخت.در بار دوم پس از ۸ سال، فعالیت این روز نامه را ممنوع قرار داد.

تاسیس اولين حزب زنان در افغانستان/1387

اولین حزب سیاسی زنان بنام( نیازملی افغانستان) باداشتن 22هزارعضوب در چنین روزی 2008اعلام موجودیت نمود.وفاطمه نظری ریئس آن حزب است

رویداد ها به تقویم میلادی:

1878 – اختراع گرامافون توسط توماس اِدیسون

اديسون و گرامافون اش

توماس اديسون دراين روز (19 فبروری) از سال 1878 اختراع خود گرامافون (فنوگرافPhonograph) را به ثبت داد. اديسون كه در اُهایو آمريكا به دنيا آمده، در میشیگان بزرگ شده و هلندي تبار بود در جواني در كار تلگراف مشغول بود. وي اختراعات متعدد ديگر دارد ازجمله ساخت لامپ برق. واژه فنوگراف از دو ريشه يوناني به معناي «صدانگار» ساخته شده است. انگليسي ها عمدتا به جاي فنوگراف از واژه گرامافون Gramophone براي ناميدن اين دستگاه كه در ايران «جعبهِ ساز» گفته مي شد و صفحه ِصدا (موسيقي ـ ساز و آواز) پخش مي كرد استفاده مي كنند. گرامافون (Record player) تا دهه 1980 به مدت 110 سال مورد استفاده بود که کاست، س. دی، فلَش و … جای «صفحهِ صدا» و ضبط صوت و ابزارهای دیجیتال جای گرامافون (جعبهِ ساز) را گرفته اند.

ادیسون كه 1200 اختراع الكتريك به نام خود به ثبت رسانده است در سال 1879 لامپ برق را ساخته بود. اختراع مهم دیگر او دوربین فیلمبرداری است. وی در امور مخابرات اختراعات متعدد دارد. ادیسون که یازدهم فوریه 1847 در اُهايو آمريكا به دنيا آمده بود 18 اکتبر 1931 درگذشت. گفتنی است یک گرامافون که بیش از صد و ده سال قدامت دارد، در نمایشگاه دایمی ارتباطات واقع در مجموعه تاریخی قللعه اختیارالدین هرات وجود دارد.

1915 – روزي كه نبرد پرتلفات «گاليپولي» آغاز شد

تعرض نظامي به گاليپولي (داردانل ـ چاناکاله سواشلری) كه 337 هزار تلفات داشت در (دومين سال جنگ جهاني اول) آغاز شد و 11 ماه طول كشيد . در نبرد گاليپولي كه هدف از آن تصرف استانبول پايتخت وقت عثماني و تنگه هاي بسفور و داردانل و گشودن درياي سياه بود، نيروهاي انگلستان و فرانسه و متحدان آنها بسختي شكست خوردند. در نبرد گاليپولي 16 لشكر انگليسي ـ فرانسوي با 15 لشكر عثماني مي جنگيدند. حمله با آتش 16 ناو سنگين آغاز شده بود كه همه آنها آسيب ديدند و از صحنه خارج شدند. آلماني ها كه چنين حمله اي را پيش بيني كرده بودند قبلا بهترين توپهاي خودرا در اختيار عثماني قرارداده بودند. در نبرد گالیپولی بخشی از نيروهاي انگليسي از استراليا، نيوزيلند و هند بودند. نبرد گاليپولي باعث تقويت ناسيوناليسم ميان نيروهاي مدافع شد و مصطفي كمال (اتاتورك) از همين نبرد درسهايي آموخت كه مانع اضمحلال وطنش شد و جمهوري تركيه پاگرفت. عثماني در جريان جنگ جهاني اول متحد آلمان بود كه سرانجام از ميان رفت و مستملکات عربی آن دولت، جز سوریه و لبنان که از آن فرانسه شد به دست انگلستان افتاد و از آنها چند کشور ایجاد کرد و به مرزبندی پرداخت که مسئله ساز شده اند.

1959 – دولت انگلستان موافقت كرد به جزيره قبرس مستعمره اش استقلال دهد. اين استقلال از 16 اوت 1960 عملي شد. قبرسي ها براي كسب اين استقلال مبارزات خونين كرده بودند. رهبر اصلي آنان در اين مبارزات اسقف ماكاريوس بود. ماكاريوس پس از تحقق استقلال، به رياست جمهوري قبرس انتخاب شد.

زادروزها

۱۴۷۳ – زادروز نیکلاس کوپرنیک، اخترشناس و ریاضی‌دان لهستانی؛ ابداع‌گر نظریه خورشیدمرکزی.
۱۸۵۹ – زادروز سوانت آرنیوس، شیمیدان سوئدی؛ برنده جایزه نوبل شیمی سال ۱۹۰۳.

نیکلاس کوپرنیک

۱۸۹۶ – زادروز آندره برتون، شاعر فرانسوی؛ از بنیانگذاران مکتب سورئالیسم ادبی.
۱۹۴۰ – زادروز صفرمراد نیازف، سیاست‌مدار ترکمن؛ اولین رئیس‌جمهور ترکمنستان.

آندره برتون

درگذشت‌ها

۱۸۹۷ – درگذشت کارل وایرشتراس، ریاضی‌دان آلمانی.
۱۹۱۶ – درگذشت ارنست ماخ، فیلسوف و فیزیک‌دان اتریشی.

ارنست ماخ

۱۹۵۱ – درگذشت آندره ژید، نویسنده فرانسوی؛ برنده جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۴۷ .
۱۹۵۲ – درگذشت کنوت هامسون، نویسنده نروژی، برنده جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۲۰ .

آندره ژید

۱۹۹۷ – درگذشت دنگ ژیائوپینگ، سیاست‌مدار چینی.
۲۰۱۳ – درگذشت رابرت کلمن ریچاردسون، فیزیک‌دان آمریکایی؛ برنده جایزه نوبل فیزیک سال۱۹۹۶ .
۱۳۸۷ – درگذشت مهری مهرنیا، بازیگر ایرانی

دنگ ژیائوپینگ