مجله دوربین دانشنامه هرات، ادبی، فرهنگی، هنری و اجتماعی 
امروز 24 ماه دلو برابر با 13 فبروری تقویم میلادی است. روزی که در افغانستان و جهان اتفاقات زیادی به وقوع پیوسته است و ما به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.
فتوای جهاد علیه کودتاچیان هفتم ثور/1357
عده‌ای از علما دینی کشور در شهر پیشاور پاکستان دور هم جمع شده، فتوای جهاد علیه حکومت کابل را صادر کردند.
مردم افغانستان از پیر و جوان، زن ومرد از هر گوشه و کنار کشور برای رهایی استقلال کشور از زیر سیطره ارتش سرخ شوروی دست در دست هم داده و یک صف نه بلکه صدها صف انسانی را در مقابل صفوف مدرنترین توپ، تفنگ و طیاره های عصر یکی از دو ابر قدرت آن زمان کشیده رزمیدند .
جهاد مردم افغانستان، روشنگری عظيمی را درجغرافیای سياسي و فكري جهان به وجود آورد و میليون ها انسان را از قيد اسارت رژیم دیكتاتوري كمونیستي نجات داد.
این جهاد تا سال 1371 خورشیدی به طول انجامید و در هشتم ثور آن سال ، پیروزی ازآن مجاهدین افغان شد.
رویداد ها مطابق با سال میلادی:
سلطان محمود غزنوي، سومين شاه سلسله ي غزنويان از سال 387 ق پس از شكست دادن برادرش اسماعيل، حكومت را به دست گرفت و با غلبه بر اميران صفاري، ساماني، آل بويه، آل زيار و خوارزمشاهيان بر شمال و شرق خراسان قدیم آن روز، استيلا يافت. سلطان محمود غزنوي به تدريج سرزمينهاي بيشتري را ضميمهي قلمرو خود نمود. او دوازده بار به سرزمين هندوستان لشكركشي كرد اما سرانجام قبل از رفتن به ري، پس از 34 سال سلطنت، به دليل ابتلا به بيماري سل در غزنين درگذشت. سلطان محمود غزنوي، اولين پادشاه مستقل و بزرگترين فرد خاندان غزنوي است كه به دليري و بيباكي و كثرت فتوحات و شكوه دربار در تاريخ اسلام، بسيار مشهور شده است. غزوات وي در هند و غنائمي كه از آن جا آورده، اجتماع علما و شعرا در دستگاه او و اشعار و كتبي كه به نام او ترتيب يافته بود، نام سلطان محمود غزنوي را در اطراف عالم، معروف كرده است. افرادي همانند عُنصري بلخي، فَرُّخي سيستاني، عَسجَدي مَروَزي، كسايي مروَزي و غضايري رازي و نيز فردوسي طوسي از شاعران دربار او بودند.
1542 – هنري هشتم پنجمين زنش را به تيغ جلاد سپرد!
كاترين هوارد
در چنین روزی كاترين هوارد پنجمين زن هنري هشتم پادشاه وقت انگلستان در برج لندن (ارگ شهر) با شمشير گردن زده شد. كاترين 21 ساله بود و تنها دو سال پيش از آن با هنري ازدواج كرده بود. شهرت هنري هشتم كه عمدتا به خاطر طلاقها و ازدواجهاي پي در پي او و از اين رهگذر درگيري با واتيكان (پاپ) بود نخست به زنانش اتهام عدم وفاداري مي زد و سپس به دست جلاد مي سپرد. مجازات زنا اعدام نبود، ولي چون متهم زن پادشاه بود، نوعي خيانت به كشور به حساب آورده مي شد و مستوجب مردن قرار مي گرفت. اعدام كاترين در حالي بود كه پدرش يك لرد انگليسي و عمويش دوك نورفوك بود كه جرات مخالفت نداشتند. كاترين را پك روز پيش از اعدام به برج لندن برده بودند تا تمرين كند كه چگونه سرش را روي تخته قرار دهد كه گردنش با يك ضربه شمشير قطع شود و او اين تمرين را چند بار انجام داده بود كه امروزه اعدام ظالمانه خوانده مي شود.
1601 – استعمار مشرق زمين توسط انگليسي ها آغاز شد
James Lancaster
در چنین روزی (شش سال پیش از استقرار انگليسي ها در قاره آمريكا) James Lancaster جيمز لانكاستر(1618 ـ 1554) به عنوان نماينده كل كمپاني هند شرقي با پنج کشتی و 500 مرد مسلح انگلستان را به سوي مشرق زمين ترك كرد كه روزي بد براي همه شرق بشمار آمده است. فرمان تاسيس كمپاني هند شرقي انگلستان (با هدف ظاهری ایجاد مراکز داد و ستد و گسترش بازرگانی) 31 دسامبر 1600 ميلادي به امضاي اليزابت اول ملكه اين كشور رسيده بود. در ظاهر، گردانندگان اين كمپاني 216 تن از اميران، اشراف و بازرگانان انگلستان بودند و سرمايه اوليه اش 72 هزار پاوند طلا بود. هدف اصلی لندن، رقابت با پرتغال و هلند و استعمار شرق بود. اليزابت اول مدت اعتبار اين كمپاني را 15 سال تعيين كرده بود. در آن زمان شاه عباس يكم در ايران سلطنت داشت. لانکاستر افسر نیروی دریایی انگلستان در جریان جنگ دریایی سال 1588 با اسپانیا، فرمانده ناو ادوارد بوناونچر بود. این جنگ به برتری اسپانیا پایان داد و به تدریج انگلستان را بر جایگاه آن نشاند.
1739 – تصرف دهلی توسط نادرشاه
1903 – موتر داشتن از انحصار ثروتمندان بیرون آمد
در چنین روزی نخستين موتر 750 دالري فورد در كارخانه اش در خيابان ماك واقع در شهر ديترويتِ ميشيگان ساخته شد كه بعدا به يك پزشك ـ Dr. Ernst Pfenning ـ فروخته شد. نام اين خودرو «مدل ــ اِ 1903 Ford Model A» بود. موتور اين موتر پترول سوز داراي دو سيلندر و توان آن هشت اسب بخار بود و مي توانست تا سرعت 45 كيلومتر در ساعت حركت كند. تا آن زمان، موار يك كالاي لوكس بود. هِنري فورد با ساختن فورد «مدل ـ اِ» آن را به صورت يك وسيله ضروري زندگاني در آورد تا هركس که استطاعت (توان مالی) داشته باشد و بخواهد در «وقت» صرفه جويي كند و زودتر به كارش برسد، بتواند خریداری آن را کند. به اين ترتيب داشتن موار از انحصار ثروتمندان خارج شد. به رغم 750 دالر بودن فورد مدل ـ اِ، در آن سال تنها 1750 دستگاه از آن مدل فروش رفت.
موتر فورد«مدل ــ اِ» عمدتا براي مصرف داخل آمريكا بود و مدل هاي گرانتر و بزرگتر صادر مي شد.
زادروزها
۱۶۸۳ – جیوانی باتیستا پیازتا، نقاش و پیشگوی ایتالیایی.
۱۷۶۶ – توماس مالتوس، اقتصاددان انگلیسی، (م. ۱۸۳۴).
جیوانی باتیستا پیازتا
۱۹۰۳ – ژرژ سیمنون نویسنده بلجیکی.
۱۹۱۰ – زادروز ویلیام شاکلی، فیزیک‌دان و مخترع آمریکایی بریتانیایی‌الاصل؛ برنده جایزه نوبل فیزیک سال۱۹۵۶.
ژرژ سیمنون
۱۹۳۳ – کوستا گاوراس، فیلمساز یونانی-فرانسوی،
۱۹۴۶ – آرتور ژورژه بازیکن سابق فوتبال پرتغال.
پیتر گابریل
۱۹۵۰ – پیتر گابریل آهنگساز، خواننده و موسیقی‌دان انگلیسی.
۱۹۷۴ – زادروز رابی ویلیامز، خواننده و ترانه‌سرا پاپ و راک انگلیسی.
درگذشتگان
۷۲۱ – شیلپریک دوم پادشاه مروونژی.
۱۷۸۷ – راجر جوزف بوسکویچ، فیزیک‌دان، ستاره‌شناس، ریاضی‌دان، فیلسوف، دیپلمات، شاعر، الهیات دان، از یسوعی‌ها و کشیش و یک علامه از جمهوری راگوسا.
ریشارد واگنر
۱۸۸۳ – ریشارد واگنر، آهنگساز، رهبر ارکستر، نظریه‌پرداز موسیقی و مقاله‌نویس آلمانی.
۱۹۹۵ – عبدالهفید سعید، رهبر دانشجویی الجزایر، به قتل رسید
۱۹۶۶ – فروغ فرخزاد ، شاعر، ایرانی.
فروغ فرخزاد
*****
منابع:
– وب سایت ایرانی نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
–
– وب سایت ایرانی راسخون
