تقویم تاریخ ( بیست و سوم ماه دلو )

امروز 23 ماه دلو برابر با 12 فبروری تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ  افغانستان و جهان وقایع و اتفاقات زیادی رخ داده است و ما به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

درگذشت امیر تیمور گورکانی/1405

اميرتيمور گوركان كه سه بار به خراسان قدیم لشكر كشيد، در چنین روزی درگذشت و پيكر او را به سمرقند منتقل و در قبری كه خود در اين شهر ساخته بود ،دفن كردند. تيمور درجريان لشكركشي به چين بود كه بيمارشد و درگذشت. او يك مغول تبار از ايل«بارلاس» بود كه در ناحیه «كش» واقع در منطقه فرارود كه امروز شهر سبز خوانده مي شود، به دنيا آمده بود. قلمرو تيمور از هند تا قفقاز و از مرز غربي مغولستان تا دمشق وسعت داشت كه پس از مرگ او ديري نپاييد.

تيمور در يكي از لشكركشي هايش به هرات و سایر شهر ها ویرانی های بسیار به میان آورد. اما اولاد امیر تیمور عمرانات فراوانی در شهر هرات نمودند

1554 – زنی که 9 روز پادشاه انگلستان بود و بعد گردن زده شد!

12 فبروری سال 1554 «جين گري Jane Grey» نواده هنری هفتم كه به مدت 9 روز پادشاه انگلستان بود، به دستور «ماري تودورMary Tudor » ملكه تازه انگلستان در ارگ لندن گردن زده شد. در كنار «جين» شوهر او نيز به همان صورت اعدام شد.

جين گري

«جين» به وصیّت ادوارد ششم پادشاه متوفی [پسر هنری هشتم] سلطنت انگلستان را پذیرفته بود. ولی ماری و الیزابت دو خواهر ناتنی ادوارد اعتراض کردند که چرا ادوارد آندو را دور زده و عمه زاده اش را جانشین کرده است. جین که چنین دیده بود داوطلبانه به سود ماري از سلطنت كناره گيري كرده بود، زيرا مايل نبود كه انگلستان گرفتار مشکلات داخلی و جنگهاي مذهبي شود. جين پروتستان و ماري كاتوليك بود و مي خواست كه با فيليپ پادشاه كاتوليك اسپانيا هم ازدواج كند. ماري پس از درگذشت پدرش ـ هنري هشتم ـ به مذهب مادر خود «كاترين اراگون» بازگشته بود. هنري هشتم كه در طول سلطنت خود دستور داده بود، دو تن از شش همسرش را گردن بزنند و پاپ را كه حاضر نشده بود، كاترين همسر اول او را طلاق دهد، از رياست كليساي انگلستان بركنار كرد و خود رياست فائقه اين كليسا را برعهده گرفته بود.

«جين» و شوهرش برضد ماري تودور عملي انجام نداده بودند، ولي محبوبيّت جين كه زني آرام بود ماري را آشفته ساخته بود و بيم از آن داشت كه تا «جين» زنده باشد او نخواهد توانست بدون دغدغه سلطنت كند، و نگران بود که هر آن مردم به حمايت از جين بپاخيزند و اورا بركنار كنند. بنابراین، مترصد فرصت براي حذف كامل او بود كه اين بهانه را «توماس ويات» يكي از اميران انگليسي كه با سه هزار سوار براي تصرف لندن و بركناري «ماري تودور» به حركت درآمده بود به دست داد.

«ويات» براي جلوگيري از ازدواج ماري با فيليپ پادشاه اسپانيا و دشمن انگليسيها به اين لشكر كشي دست زده بود، ولي ماري آن را به حساب جين گذارد و دستور اعدام وي و شوهرش (لرد گيلفورد دادلي) را صادر كرد. جين هنگام اعدام 37 ساله بود.

«ويات» موفق به تصرف لندن نشد و ماري با پادشاه اسپانيا ازدواج كرد، ولي زن و شوهر موافقت كرده بودند كه در دو كشور زندگي كنند!. ماري چهار سال پس از اعدام «جين» درگذشت و خواهرش اليزابت يکم (دختر دوم هنري هشتم) به پادشاهي انگلستان رسيد كه او هم «ماري استیوارت» ملكه اسكاتلند را اعدام كرد.

1818 – روز استقلال “شيلي” از استعمار اسپانيا

كشور جمهوري شيلي با 756/626 كيلومتر مربع مساحت در جنوب قاره امريكاي جنوبي و در همسايگي آرجنتاین، بوليوي و پرو واقع شده است. جمعيت شيلي بيش از 15 ميليون نفر كه اكثريت مسيحي و عمدتاً كاتوليك مذهبند. بيشتر سكنه مليت اروپايى و دو رگه (سرخ و سفيد) داشته و زبان رسمي آن‏ها اسپانيايى است. پايتخت شيلي سانتياگو و واحد پول آن پزوي شيلي مي‏باشد. از شهرهاي مهم آن كنسپسيون، وينيادل مار، و والپا رايزو است. پيش‏بيني مي‏شود جمعيت شيلي تا سال 19/5 2025 ميليون نفر خواهد بود. شيلي ازقرن شانزدهم به تصرف اسپانيولي‏ها درآمد و به صورت يك مستعمره كشاورزي گرديد و نه مستعمره معدني. در اين دوران شيلي جزء قلمرو نايب السلطنه اسپانيا در پرو بود. در سال 1788 شيلي تا حدودي از پرو مستقل شد. مبارزات مردمي بر ضد استعمار اسپانيا ادامه يافت تا اين كه در 12 فبروری سال 1818 شيلي به استقلال كامل رسيد و نوع حكومت خود را جمهوري اعلام نمود. روز ملي شيلي 18 سپتامبر است.

1912 – انقراض پادشاهي چين و استقرار نظام جمهوري در اين كشور

در فاصله سال‏هاي 1907 تا 1911م، پنج شورش عليه خاندان سلطنتي منچو در چين صورت گرفت كه همه آنها، كم و بيش از انديشه‏ هاي انقلابيِ سون‏ياتْ‏سنْ مبارز جمهوري‏خواه چيني سرچشمه مي‏گرفت. با اين حال، علي‏رغم سركوبي چهار شورش اول و دستگيري و تيرباران تعدادي از شورشيان، قيام پنجم در روز نهم اكتبر 1911م آغاز شد و با وجود شدت عمل بي‏سابقه دولت و دستگيري و اعدام صدها نفر در ملأ عام، نفرت و خشم عمومي از دربار افزايش يافت. از روز يازدهم اكتوبر، شورش به شهرهاي بزرگ چين نيز سرايت كرد و اين امر، دولت را به نرمش و فراخوان آشتي ملي وادار ساخت. از اين‏رو مذاكرات نمايندگان دولت و مخالفان در اوايل دسامبر 1911م در شانگهاي چين آغاز شد و با اين كه دولت، پيشنهاد تبديل حكومت مطلقه سلطنتي به حكومت مشروطه سلطنتي را مطرح كرد، ولي نيروهاي انقلابي كه چهارده ايالت از هجده ايالت چين را در اختيار داشتند، به چيزي جز تغيير حکومت و استقرار جمهوري رضايت نمي‏دادند. در جريان اين مذاكرات، نيروهاي انقلابي، يك مجلس مؤسسان از نمايندگان ايالات چين تشكيل دادند و اين مجلس پس از آغاز به كار در اول ژانويه 1912م، به اتفاق آرا تصميم به اعلام رژيم جمهوري در چين گرفت. اين مجلس سپس به اتفاق آرا، سون يات سنِ 46 ساله را به عنوان اولين رئيس جمهور چين برگزيد و او را مأمور مذاكره با پكن و انتقال مسالمت‏ آميز حكومت از باقي‏مانده خاندان امپراتوري منچو به جمهوري جديد نمود. در اين ميان، پس از آن كه درباريان چاره‏اي جز تسليم و رضا نديدند، در روز دوازدهم فوريه 1912م راضي به واگذاري قدرت به انقلابيون چيني شدند. بدين ترتيب، روز 12 فبروری 1912م، حكومت 267 ساله خاندان منچو كه خود وارث يك امپراتوري دو هزار ساله بود به پايان رسيد و رژيم جمهوري در چين استقرار يافت. اما سون يات سن براي اداره امور كشور، تجربه و نيروي كارآمد كافي نداشت. ناتواني او در اداره امور و مشكلاتي كه بيشتر ناشي از كارشكني و عدم همكاري عوامل حكومتِ پيشين بود، به تدريج از اعتبار و جذبه مردي كه پدر انقلاب چين لقب گرفته بود، كاست و ميدان را براي مخالفان خود باز گذاشت. در اين ميان، با آغاز اختلاف‏ها و كشمكش‏هاي داخلي، وضعيت چين بار ديگر متشنج و بي‏ثبات شد. تا اين كه، چين در سال 1949م به دنبال انقلابي ديگر به رهبري مائوتِسِه تونگ، تحت حكومت كمونيستي قرار گرفت.

پوپی، آخرین امپراطور خاندان سلطنتي منچو

2005 – روزی که کوریای شمالی داراي سلاح هسته اي شد

دولت كوریای شمالي (جمهوری دمکراتیک خلق کوریا) در چنین روزی رسما اعلام كرد كه داراي سلاح هسته اي است و تاکید کرد که از این اسلحه تنها به صورت دفاع از خود (سلف ديفنس) استفاده خواهد كرد و بنابراین، ديگر لزومي ندارد كه در مذاكرات خلع سلاح چند جانبه شركت جويد. در اين اعلاميه اشاره شده بود كه ممكن است يكي از اين سلاحها را آزمايش كند. اين دولت قبلا هم اشاره هاي مبهمي داير بر داشتن اسلحه اتمي كرده بود.

«هان سونگ ريول» نماينده جمهوري دمكراتيك خلق كوریا در مقرّ سازمان ملل دو روز بعد مفاد اعلاميه دولت متبوعش را تاييد كرد و گفت كه كوریا شمالي اينك يك قدرت اتمي است و ديگران از اين زاويه بايد به آن نگاه كنند. منابع امریکایی حدس زده اند که کوریای شمالی 12 تا 20 بمب اتمی در زرّادخانه خود داشته باشد. طبق اظهار این منابع، کره شمالی دارای موشکهای چند مرحله ای قاره پیما است که شايد بتوانند کلاهک های اتمی را به کانادا و آلاسکا برسانند. این منابع گفته اند که تردید دارند روسیه ـ در هر وضعیت و شرایط ـ از حمایت از کوریای شمالی دست بردارد.

زادگان

۱۸۰۹ – زادروز آبراهام لینکلن، سیاست‌مدار جمهوری‌خواه امریکایی؛ شانزدهمین رئیس‌جمهور ایالات متحدهٔ امریکا.
۱۸۰۹ – چارلز داروین، دانشمند و زیست‌شناس انگلیسی و بنیانگذار نظریهٔ تکامل، نویسنده کتاب منشاء انواع.

آبراهام لینکلن

۱۹۱۸ – زادروز جولیان شوینگر، فیزیکدان آمریکایی؛ برنده جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۶۵.
۱۹۲۲ – ساموئل یود، با نام نویسندگی «جان کریستوفر»، نویسندهٔ انگلیسی داستان‌های علمی-تخیلی.

چارلز داروین

۱۹۳۹ – ری منزریک، موزیسین، کیبوردیست گروه موزیک د دورز.
۱۹۳۴ – بیل راسل از اسطوره‌های ان‌بی‌ای. او در ۱۹۶۷ هدایت بوستون سلتیکز را برعهده گرفت و اولین سرمربی سیاه‌پوست در تاریخ لیگ بسکتبال حرفه‌ای آمریکا شد.

بیل راسل

۱۹۳۸ – جودی بلوم نویسنده آثار تخیلی برای کودکان.
۱۹۸۰ – زادروز کریستینا ریچی، بازیگر امریکایی.

ساموئل یود

درگذشتگان

۱۵۵۴ – درگذشت جین گری، ملکهٔ انگلستان و ایرلند.
۱۸۰۴ – ایمانوئل کانت، فیلسوف آلمانی (ت. ۱۷۲۴).

ایمانوئل کانت

۱۹۵۴ – ژیگا ورتوف، فیلمساز روس، (سه ترانه برای لنین)، (ت. ۱۸۹۶).
۱۹۴۹ – درگذشت حسن‌البنا، سیاستمدار مصری؛ بنیانگذار اخوان المسلمین.

حسن‌البنا

۱۹۸۴ – درگذشت خولیو کورتاسار، نویسنده رمان و داستان کوتاه ارجنتاینی.
۱۹۷۹ – ژان رنوار کارگردان پر آوازهٔ فرانسوی.
۲۰۰۸ – عماد مغنیه فرمانده نظامی حزب الله لبنان با انفجار بمب در دمشق ترور شد.

عماد مغنیه

*****
منابع:

-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون