کودتای 26 سرطان 1352 افغانستان در آینه مطبوعات ایران

منبع: آرشیف فرهنگسرای دوربین- هرات

کودتا 26 سرطان سال 1352 (1973 ) یکی از مهمترین رویدادهای سیاسی – نظامی در افغانستان بود. از اینرو بسیاری از خبرگزاری های منطقه و جهان به انعکاس این تحول بزرگ که باعث تغییر نظام در این کشور شده بود، پرداختند.در این میان روزنامه صبح خراسان ایران نگاه ویژه خود را نسبت به تحولات سیاسی افغانستان اینگونه آشکار کرد. در بین تیتر و مطالب این روزنامه که در روز چهارشنبه 27 ماه سرطان و یک روز بعد از وقوع کودتا در افغانستان به نشر رسیده است، دو موضوع بیش از سایر موضوعات خودنمایی می کرد: کودتا در افغانستان و اینکه رهبر کودتا محمد داود خان است.روزنامه خراسان در تیتر یک خود با عنوان «دیروز در افغانستان کودتا شد» به انعکاس این موضوع پرداخت و با مطرح کردن نام سردار محمد داود خان را به عنوان رهبر کودتا نوشته بود:« کودتا در غیاب پادشاه که برای معالجه به ایتالیا بسر می برد، صورت گرفت. رهبر کودتا در افغانستان رژیم جمهوری اعلام کرد و مردم را به آرامش و حمایت از رژیم تازه دعوت نمود.سردار محمد داود خان طی نطقی گفت: در صدر برنامه خود افکار و ایده های اسلام را قرار داده است. رهبر کودتای افغانستان یکی از اعضای خاندان سلطنتی این کشور است. فرودگاه های افغانستان بروی هواپیما های خارجی بسته شده است. رهبر کودتا گفت: دمکراسی را به کشور باز خواهد گرداند. هنوز از سرنوشت مقامات برجسته افغانی اطلاعی در دست نیست. مرزداران افغانی از وقوع کودتا اظهار بی اطلاعی کردند.»پیرامون کودتای افغانستان یکی دیگر از موضوعاتی بود که در آخر روزنامه خراسان خودنمایی می کرد. این روزنامه در قالب این گزارش، چشم اندازی کوتاه به تاریخ معصر افغانستان و خانواده سلطنتی این کشور انداخته و مطلبش را اینگونه آغاز نموده بود:« دهلی نو( خبرگزاری فرانسه- رویتر – آسوشیتد پرس- یونایتد پرس- خبرگزاری هند ) از قول رادیو کابل گزارش داد که به دنبال یک کودتا در افغانسستان ، حکومت جمهوری اعلام شده است. خبر وقوع کودتا را که سبب سرنگون شدن حکومت در افغانستان شده است، سردار محمد داود خان از رادیو کابل اعلام کرد.سردار محمد داود در 1953 نخست وزیر افغانستان بوده است. او شوهر خواهر پادشاه است.سردار محمد داود طرفدار یک خط مشی خشن نسبت به پاکستان در زمینه پشتونستان به شمار می رود و پیشنهاد می کند که بنام قبایلی که در منطقه شمال غربی پاکستان زندگی می کنند، دست به یک اقدام مستقیم زده شود. سردار داود خان پس از کودتا در نطق کوتاه خود گفت: سیاست خارجی افغانستان بر عدم تعهد استوار خواهد بود و افغانستان به هیچ پیمان نظامی نخواهد پیوست./سردار محمد داود در 20 اسفند ( حوت ) 1341 بعد از 9 سال از نخست وزیری افغانستان استعفا کرد و دکتر محمد یوسف بجای او نخست وزیر شد. در آن هنگام محمد ظاهر شاه ضمن موافقت با استعفای داود خان، از اقدامات مفید او نیز در طی مدت زمامداری یاد کرده بود.دکتر محمد یوسف اولین نخست وزیر افغانستان بود که از اعضای خانواده سلطنتی آن کشور نبود و این تحولی بزرگ در سراسر افغانستان به شمار می رفت.. یک سخنگوی وزارت خارجه انگلیس گفت که محمد ظاهر شاه در اوایل ماه جاری در لندن بوده است و از آنجا به روم رفته بود. یک مقام رسمی سفارت افغانستان در روم گفت که محمد ظاهر شاه در نزدیکی های روم اقامت دارد. ولی حاضر نشد درباره کودتا اظهار نظر کند.سردار محمد داود در نطق رادیویی خود به نقش ارتش در کودتا اشاره ای نکرد. فرماندهی پادگان کابل با داماد محمد ظاهر شاه سردار شاهزاده عبدالولی است.محمد ظا هر شاه در سال 1914 متولد شد و در سال 1933 پس از قتل پدرش به سلطنت رسید. وی در سال 1965 اعلام کرد که افغانستان از این پس یک کشور مشروطه با رژیم پارلمانی دمکراسی خواهد بود. قوای مقننه، مجریه و قضائیه از یکدیگر جدا شدند. ولی پادشاه حق انتخاب نخست وزیر و اعضای دیوان عالی کشور را داشت.محمد ظاهر شاه 19 ساله بود که پدرش کشته شد و او به سلطنت رسید. افغانستان با این که راه به دریا ندارد و به شدت به کشاورزی متکی است، در سال های اخیر توانسته است، روابط بازرگانی خود را با همسایگانش شوروی توسعه دهد. گاز طبیعی در مناطق شمالی افغانستان کشف شده و شوروی در توسعه این مناطق کمک می کند.محمد ظاهر شاه در سال 1963 قدرت عمو ها ( کاکا ها ) و پسر عمو ها را در خاندان سلطنتی افغانستان سلب کرد و اصلاحاتی دمکراتیک انجام داد.کاردار افغانستان در تهران در یک گفتگوی کوتاه تلفنی به خبرنگاران گفت: ماه هنوز اطلاع زیادی درباره اخبار و حوادث افغانستان نداریم و منتظر گزارش های رسمی و صحیح هستیم. به همین جهت نمی توانیم درباره این وقایع اظهار نظری بنمائیم… »روزنامه خراسان در تیتر های دیگری با عنوان « مرز ایران، پاکستان در افغانستان بسته شد » و « در کابل انفجار هایی روی داد و تانک ها در خیابان ها به حرکت در آمدند و مقررات حکومت نظامی اعلام شد » قسمت اعظمی صفحات آن روز خویش را به موضوع کودتا در افغانستان اختصاص داده بود.

درباره admin

مطلب پیشنهادی

تاجران ملی افغانستان

نگاهی به سرگذشت محمد امین خان به قلم مبین مقدمه وقتی به تاریخ تجارت افغانستان …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *