مجله دوربین دانشنامه هرات، ادبی، فرهنگی، هنری و اجتماعی 
آناهیتا راتب‌زاد (زادهٔ اول نوامبر ۱۹۳۱ در گل‌دره، ولایت کابل – درگذشته ۷ سپتامبر ۲۰۱۴ در آلمان) سیاستمدار مارکسیست و داکتر افغانستانی و از رهبران حزب دمکراتیک خلق افغانستان بود که از ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۶ در مقام معاون رئیس‌جمهور این کشور فعالیت می‌کرد.
وی اولین زن افغانی بود که نقش فعالی را در سیاست این کشور ایفا کرد و یکی از نخستین پزشکان زن در این کشور به شمار می‌رفت.
راتب‌زاد از لیسه ملالی در کابل فارغ‌التحصیل شد. در مدرسهٔ پرستاری شیکاگو، ایلینوی مدرک پرستاری گرفت و از دانشگاه کابل دوکتورای طبی دریافت کرد.
وی که از مهمترین شخصیت‌های جناح چپ در سیاست افغانستان و از رهبران شاخهٔ پرچم حزب دمکراتیک خلق افغانستان بود. در سال ۱۹۶۵ به عنوان نمایندهٔ مجلس این کشور انتخاب شد. در همین سال سازمان دمکراتیک زنان افغانستان را پایه‌گذاری کرد.
با قدرت‌گرفتن حزب دمکراتیک در این کشور به عنوان سفیر افغانستان در یوگسلاوی، وزیر امور اجتماعی و وزیر آموزش فعالیت کرد؛ و از ۱۹۸۰ با به قدرت رسیدن ببرک کارمل به عنوان معاون رئیس‌جمهور انتخاب شد.
در ۱۹۸۶ با به قدرت رسیدن محمد نجیب‌الله به همراه کارمل به مسکو گریخت، ولی در ۱۹۸۹ به کشور بازگشت و در سال ۱۹۹۲ در پی پیروزی مجاهدین و سقوط حکومت حزب دمکراتیک مجدداً به مسکو فرار کرد. وی پس از سقوط طالبان نیز به کشورش بازنگشت.
خانم راتب‌زاد روز یکشنبه هفتم سپتامبر در سن ۸۲ سالگی در آلمان درگذشت و پیکر وی در مراسمی در منطقه شهدای صالحین کابل به خاک سپرده شد.
محمدنور احمد اعتمادی فرزند غلام‌محمد، در خانوادۀ اعیانی عبدالقدوس‌خان اعتمادالدوله فرزند سردار سلطان‌محمدخان طلایی، در ۴ حوت ۱٢۹۹ خورشیدی در استان قندهار به‌دنیا آمد. پدرش در وزارت امور خارجه خدمت می‌کرد و با مشروطه‌طلبان میانه‌رو همکاری داشت و جد او، اعتمادالدوله از عصر امیر عبدالرحمان‌خان تا دورۀ شاه امان‌الله، از رجال سیاسی فعال دربار و در سیاست خارجی مشاور پادشاهان بود.
اعتمادی، که با خاندان شاهی پیوند داشت، تحصیلات عالی نداشت، اما شخص با مطالعه و خودساخته بود. در جوانی به استخدام وزارت امور خارجه درآمد و سالیان دراز زیر نظر سردار محمدنعیم‌خان، به‌کار دیپلماسی مشغول بود و در این راه، تجربۀ فراوان اندوخت. وی، بین سال‌های ۱٣۴٣ و ۱٣۴۴، سفیر دولت پادشاهی افغانستان در پاکستان بود و در سال ۱٣۴۴، به‌عنوان وزیر امور خارجه افغانستان منصوب شد. سپس، در ۱٠ عقرب ۱٣۴٦، به‌مقام نخست وزیری این کشور رسید. با توجه به‌عدم موفقیت در رشد اقتصاد راکد افغانستان، ناگزیر، در ۱۹ جوزا ۱٣۵٠، از هر دو سمت کنار رفت و به‌عنوان سفیر در ایتالیا گماشته شد.
بر خلاف بسیاری از سیاستمداران برجستۀ زمان پادشاهی محمدظاهر شاه، اعتمادی پس از کودتای ٢٦ سرطان ۱٣۵٢، در سمت دولتی باقی ماند. منتها با این تفاوت که از مقام سفارت در ایتالیا عزل گردید و به‌مقام سفارت افغانستان در اتحاد جماهیر شوروی منصوب شد. پس از آن، از سال ۱٣۵۵ تا ۱٣۵٧، سفیر افغانستان در پاکستان بود.
پس از کودتای هفتم ثور ۱٣۵٧، اعتمادی نیز مانند بسیاری از نخبگان سیاسی دستگیر و روانۀ زندان شد و در نهایت، در ۱۹ اسد ۱٣۵٨ (۱٠ آگست ۱۹٧۹)، در زندان پلچرخی به جوخۀ اعدام سپرده شد
578 – باز پس گرفتن شهر «آمِد =ديار بکر»
يکم نوامبر سال 578 ميلادي دو جنرال آریایی باشكست دادن سپاهيان روم شرقي «آمد Aamed = ديار بکر» را پس گرفتند. اين دو جنرال آریایی «تام خسرو» و «آذرمان» سپس به پيشروي خود در جهت شمال غربي ادامه دادند. تيبريوس دوم كه تازه امپراتور روم شرقي (قسطنطنيه) شده بود وقتي که چنين ديد درخواست ترك مخاصمه كرد و حاضر به پرداخت غرامت شد.
تيبريوس دوم
ژوستين دوم امپراتور قبلي روم شرقي در پي شكست نظامي پُر تلفات از ارتش آریانا كه خسروانوشيروان با وجود پيري شخصا هدايت نيروها را در آن جنگ بر عهده داشت از فرط اندوه دچار افسردگي مزمن شده و كنار رفته بود.
1604 – تراژدي «اتلّو» كار شكسپير براي نخستين بار در كاخ «وايت هال» روي صحنه آمد.
1755 – زلزله لیسبون با دهها هزار کشته
ساعت 9 و 40 دقیقه بامداد یکم نوامبر 1755 یک زمین لرزه بسیار شدید و متعاقب آن سونامی و حریق شهر ساحلی لیسبون پایتخت پرتغال را ویران ساخت و یک سوم جمعیت شهر را نابود کرد. جمع کشته شدگان 60 تا 100 هزار تن برآورد شده است. این زمین لرزه تا اسپانیا و مراکش ـ همه جا را تکان داد که جمع تلفات این مناطق 15 هزار تن بود. این زلزله باعث فقر اقتصادی و دگرگونی های سیاسی در پرتغال شد ازجمله سیاست این کشور برای توسعه مستعمرات پایان یافت و ….
1928 – روز مولف، تشويق نويسندگان و پژهشگران به تاليف
با هدف تشويق مولفان كتاب، از سال 1928 در آمريكا، یکم نوامبر هر سال (روزي چون امروز) روز مولف تعیین شده و برگزار می شود كه به تدريج ساير كشورها هم يك روز سال را به بزرگداشت مولفان و دادن جايزه به آنان اختصاص داده اند. از نيمه قرن 20 به اين سوي، بسياري از کشورها با هدف تسهيل امر تاليف و قراردادن وسائل تحقيق و تاليف؛ وام، معرفي ناشر و کمک به چاپ و توزيع اين تاليفات يک مرکز دولتي و يا نيمه دولتي به صورت كانون و انجمن در کشور خود داير كرده اند كه اسما و يا عملا زير نظر مستقيم رئيس دولت قرار دارد. با اين که ايران در زمان خسروانوشيروان (15 قرن پیش) و پس از او سامانيان (11 قرن پیش) داراي چنين مراکزي بود که کتابهای آن دوره در دست است، به نظر مي رسد که فعلا فاقد چنين كانوني مهم و لازم باشد.
در قديم، پادشاهان و اميران مشوّق و متولي امر تحقيق و تاليف بودند و اينک، جز معدودي از کشورها، دولتها طبق قانون و با بودجه كافي و برنامه مدون عهده دار اين وظيفه بسيار مهم و اساسي شده اند.
1928 – الفباي لاتين به جاي الفباي عربي در ترکيه
دولت جمهوري تركيه يکم نوامبر 1928ميلادي الفباي اين كشور را كه تا آن زمان همانند ساير ممالك اسلامي الفباي عربي بود به لاتين تغيير داد تا نه تنها هرچه بيشتر از گذشته اش فاصله بگيرد، بلکه تلفظ واژگان در سراسر کشور يكسان شود و تفاوت لهجه ها كاهش يابد. از آن پس واژه ها به همان گونه كه دركوچه و بازار تلفظ مي شد ــ نه مطابق ريشه و اصل واژه ــ به لاتين نوشته شد و اندكي تغيير يافت. براي مثال ؛ اسلامبول به صورت استانبول درآمد، بلند «بولنت» و محمد «مهمت» نوشته شد و …. در ايران هم عده اي به رضا شاه اصرار كردند كه چنين كند که به نتيجه نرسيدند. بيش از سي درصد واژه هاي زبان ترکيه ريشه فارسي دارند.
1963 – كودتاي سايگون كه نتيجه نهايي آن معكوس بود
اول نوامبر سال 1963 چند واحد ارتش در جنوب ويتنام بر ضد دولت «نگو دين دي امNgo Dinh Diem» كه در سال 1955 با بركنار كردن «بائو داي» امپراتور اسمي ويتنام جنوبي رئيس اين كشور موقت شده بود دست به كودتا زدند كه ضمن اين كودتا «دين دي ام» و برادرش كشته شدند و يك شوراي نظامي زمام امور را به دست گرفت كه ضد كمونيست تر از او بود. دولت آمريكا هفتم نوامبر رژيم تازه را به رسميت شناخت.
Ngo Dinh Diem
همسر «نگو دين دي ام» كه در زمان كودتا در آمريكا بود دولت جان اف كندي رئيس جمهوري وقت امريكا را كه خود 22 روز بعد در شهر دالاس ترور شد متهم به حمايت از نقشه كودتا و مرگ شوهرش كرد. در پي اين كودتا، جنگ ويتنام و در نتيجه مداخله امريكا در اين جنگ گسترش يافت، جنگي كه آمريكا در آن موفق نبود و وحدت ويتنام تامين شد.
«نگودين دي ام» يك كاتوليك بود كه پيروان اين مذهب در ويتنام جنوبي در اقليت هستند. فرانسويان در طول استعمار ويتنام، مذهب كاتوليك را درآنجا ترويج كرده بودند. نگو دين ديم با حمايت جنرال آيزنهاور رئيس جمهوري وقت آمريكا بود كه موفق شد در ويتنام نظام جمهوري برقرار كند. حال آن كه طبق قرارداد ژنو قرار بود تا انجام رفراندم وحدت دو ويتنام، بائو داي رئيس قسمت جنوبي اين كشور باشد. نگو دين ديم هنگام مرگ 54 ساله بود.
1993 – سالروز ایجاد «اتحاديه اروپا»
يكم نوامبر سال 1993 پيمان ايجاد «اتحاديه اروپا» معروف به پيمان Maastrich كه در هفتم فوريه 1992 به امضا رسيده بود به اجرا گذارده شد كه اينك داراي 27 عضو، چهار میلیون و 324 هزار کیلومتر مربع وسعت (نزدیک به سه برابر ایران) و 500 میلیون جمعیت با زبان و فرهنگ مختلف است که 23 زبان در مکاتبات و مکالمات اتحادیه رسمیت دارند. مذاكرات مربوط به تاسيس اتحاديه اروپا كه جاي «جامعه اروپايي» را بگيرد از 19 دسامبر 1991 و همزمان با قطعي شدن فروپاشي شوروي آغاز شده بود ولي به سختي پيشرفت مي كرد. شالوده اين اتحاديه به نام بازار مشترك اروپا در دهه 1950 در گردهمايي «رم» منتهی به اعلامیه مورّخ 25 مارس 1957 گذارده شده بود و پیش از این اعلامیه، طرح موضوع در مذاکرات سال 1951 پاریس که در 18 آوریل این سال پایان یافته بود.تصويب پيمان فوريه 1992 در كشورهاي اروپايي هم چندان آسان نبود. در فرانسه درصد اكثريت تصويب كننده ناچيز بود و در انگلستان به جاي رفراندم، پارلمان آن را به تصويب رساند و در دانمارك، اكثريت مردم آن را رد كردند.
اصول اين پيمان بر پايه هماهنگي امور اجتماعي، اقتصادي، سياسي و امنيت مشترك كشورهاي عضو تنظيم شده است و «يورو» پول واحد كشورهاي اروپايي در اجراي همين پيمان به وجود آمده است كه باز اكثريت مردم برخي از كشورهاي عضو ازجمله سوئد راي به حفظ پول ملي خود دادند. تكليف قانون اساسي اروپا هم كه در بعضي از كشورهاي عضو از سوي اكثريت مردم رد شده بود به درستي روشن و قطعي نشده است. علاوه بر تفاوت های فرهنگی ميان ملل عضو اتحاديه اروپا، روسيه بزرگترين كشور اروپا در خارج از اين اتحاديه قرار دارد و تا چنين باشد نمي توان به آينده اين اتحاديه زياد خوش بين بود، مخصوصا كه بيشتر اعضاي آن عضو «ناتو» هستند كه يك اتحاديه نظامي و گرداننده اصلي آن آمريكا ـ کشوری در قاره دیگر ـ است.
زادروزها
۸۴۶ – زادروز لویی کندزبان پادشاه فرانسه
۱۸۸۰ – زادروز آلفرد وگنر دانشمند، زمین‌شناس و هواشناس آلمانی
آلفرد وگنر
۱۹۲۴ – زادروز سلیمان دمیرل رئیس‌جمهور ترکیه از سال ۱۹۹۳ تا ۲۰۰۰
۱۹۳۵ – زادروز ادوارد سعید نظریه‌پرداز ادبی، منتقد فرهنگی و فعال سیاسی فلسطینی_آمریکایی
۱۹۴۴ – زادروز رفیق حریری سیاستمدار و فعال اقتصادی لبنانی، دو دوره نخست وزیر لبنان
رفیق حریری
۱۹۵۰ – زادروز رابرت لافلین فیزیکدان آمریکایی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک
۱۹۷۳ – زادروز آیشواریا رای بازیگر هندی و دختر شایستهٔ دنیا سال ۱۹۹۴
آیشواریا رای
درگذشت‌ها
۲۵۱ – درگذشت هوستیلیان امپراتور روم
۱۸۹۴ – درگذشت الکساندر سوم تزار روسیه از ۱۳ مارس ۱۸۸۱ تا هنگام مرگش
تئودور مومسن
۱۹۰۳ – درگذشت تئودور مومسن تاریخ‌دان، واژه‌شناس و نویسنده آلمانی، برندهٔ جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۰۲
۱۹۵۵ – درگذشت دیل کارنگی نویسنده و سخنران آمریکایی
دیل کارنگی
۱۹۵۶ – درگذشت مارشال پیترو بادوگیلیو بیست و هشتمین نخست وزیر پادشاهی ایتالیا
۱۹۷۲ – درگذشت ازرا پاوند شاعر آمریکایی
ازرا پاوند
