امروز 9 ماه عقرب هجری شمسی برابر با 31 اکتوبر تقویم میلادی است. روزی که در افغانستان و جهان اتفاقات زیادی به وقوع پیوسته است و ما به مرور برخی از این وقایع میپردازیم.
رویداد ها:
امضاء قانون اساسی کشور به نام اصولنامه دولت افغانستان/1931
نادر شاه دومین قانون اساسی افغانستان را در ماه اکتوبر 1931 با عنوان “اصول اساسی دولت عالیه افغانستان” مرکب از 110 ماده به تصویب رساند. هر چند این قانون اساسی که با استفاده از قوانین اساسی ترکیه و ایران و قانون اساسی سال 1923 با دستکاریهای لازم تسویه شده بود، به ظاهر نظام مشروطه را در کشور قائم می کرد، اما در واقع صلاحیت نهایی را در بین شاه و قشر روحانی و عالمان دینی تقسیم می کرد و از بسیار جهات نسبت به قانون اساسی سال 1923 مقیدتر بود.
مثلا در قسمت آزادی شخصی که مواد قانون اساسی سابق آن را به طور عام تضمین می کرد، عبارت قانون جدید طوری ترتیب شده بود که آن را به کار های تجارتی، زراعی و صنعتی مربوط و محدود می ساخت. همچنان بر آزادی مطبوعات قیود شدید وضع می کرد و از همه مهمتر اینکه صلاحیت مجلس را در وضع قانون به عدم مخالفت با سیاست دولت مقید می ساخت که در واقع شورای ملی را به درجه مجلس مشوره تنزل می داد ii. با وجود اینکه قانون اساسی شکل گرفت اما نظام سیاسی بی قید و بند ترین نظام بود. نادر بدون توجه به قانون اساسی که به وجود آورده بود بیشترین استفاده عریان از قدرت نمودند. استبداد بیش از اندازه نادر باعث شد که وی خود قربانی استبداد خود شود.
ربانی پس از پیروزی مجاهدین و شکست دولت نجیب الله احمد زی در ۱ سرطان۱۳۷۱ طبق توافقنامه گروههای مجاهد افغانستان در کنفرانس اسلامآباد، به عنوان دومین رئیسجمهور موقت افغانستان بعد از دوره دوماهه صبغتالله مجددی برگزیده شده بود تا در دورهٔ چهارماههٔ ریاست خود زمینهٔ انتخابات را فراهم کند. اما بر اثر جنگهای شدید، و نقض توافقات از طرف جناحهای مختلف، زمینهٔ انتخابات فراهم نشد و ربانی برای تعیین رئیسجمهور بعد از خود شورای اهل حل و عقد را با تاخیر و با حضور شخصیتهای مختلف از اقوام و نواحی مختلف افغانستان برگزار کرد.
شورای حل و عقد نیز در ۹ جدی ۱۳۷۱ برهانالدین ربانی را به عنوان نخستین رئیسجمهور رسمی حکومت مجاهدین در افغانستان برگزید.
محمد ناصر کفاش هروی، نویسنده و شاعر مردمی در چنین روزی درگذشت.
وی مانند اکثریت مردم در تنگ دستی می زیست. در اواخر عمر از درد پا رنج می کشید و کمتر در محافل اشتراک می کرد ولی در جمع دوستان فرهنگی گاهی شرکت می نمود.
محمد ناصر کفاش، فرزند محمد رضا، متولد شهر کهنه هرات، شاعرو نویسنده ای بود که نوشته ها و اشعار اش، نابرابریها و اختلافات طبقاتی جامعه افغانستان را به تصویر می کشید و از عدم نابرابری ها در کشور بسیار رنج می برد. اوایل عضو انجمن ادبی هرات بود و همراه ناظم هروی و در کنار استاد براتعلی فدایی و سایر شاعران و نویسندگان هرات برای شعر و ادب فارسی کوشا بود. برخی بر این باورند که شعر او، شاعرانی چون فرخی یزدی و میرزاده عشقی را به یاد میآورد.
او در دوران نوجوانی به همراه پدر خود به عراق سفر کرد، در آن دیار به مطالعه اشعار شاعران پارسیگو علاقمند شد و پس از مراجعت به کشور به سطح بالایی به فارسی می سرود. محمد ناصر کفاش به زبان عربی نیز مسلط بود. اشعار او در نشریات مختلف هرات منتشر شده است، دفتری از اشعارش با مقدمه نجیب مایل هروی در سال 1365 در تهران به چاپ رسیده است. همچنین ترنم های آسمانی که ترجمه منظوم صحیفه سجادیه می باشد برنده جوایز متعدد ادبی شده است.
وقوع حادثه پر تلفات هوایی در ولایت هرات/1397
چرخبال مقامهای محلی فراه به کوههای اناردره برخورد کرد.
مقامهای محلی در فراه تایید میکنند که براثر سقوط چرخبال ارتش در این ولایت، به شمول رئیس، شمار دیگری از اعضای شورای ولایتی و مقام های امنیتی غرب کشور کشته شدهاند.
این چرخبال از ولسوالی اناردره در ولایت فراه به سمت هرات در حرکت بود که در مسیر راه به دلیل بدی وضعیت هوا دچار نقص فنی شد و در منطقه جالغازی سقوط کرد.
تمام سرنشینان این چرخبال که گفته می شود، 25 تن بودند، به همراه دو خلبان کشته شدند. این سومین سقوط مرگبار در غرب کشور طی یک سال گذشته است.
641 – تصرف اصفهان به دست سپاه اعراب مسلمان31اكتبر سال 641 ميلادي شهر اصفهان به تصرف سپاه اعراب مسلمان در آمد. اين سپاه قبلا در نهاوند لشكريان يزدگرد سوم ـ شاه وقت را شكست و او را به شمال شرقي ايران فراري داده بود. در جنگ اصفهان (سپاهان)، پادگان اين شهر به فرماندهي «استندر» كه موفق به دريافت كمك و نيروي تقويتي از يزدگرد نشده بود كه خود در حال فرار بود شكست خورد.
اعراب به دليل وجود چند آبادي و شهرك پُردرخت و سرسبز با فاصله اي كم از اصفهان، اين مجموعه را «شهرستان» خواندند. اصفهان در آن زمان داراي دو محله معروف بود؛ يكي يهوديه و ديگري «جِي».
1083 – تورانشاه سلجوقي، شاه كرمان شددر اين روز در سال 1083 ميلادي تورانشاه سلجوقي پسر ملك قاورد و پسر عموي ملكشاه، شاه كرمان شد كه در آن روزگار، و تا اواسط سلطنت پهلوي دوم تا خليج فارس و درياي عُمان امتداد داشت.
ملك قاورد كه حاضر نشده بود پادشاهي برادرزاده خود ـ ملكشاه را به رسميت بشناسد به دست او كشته شده بود. از آثار باقي مانده از زمان حکومت ملك قاورد در شهر كرمان، مسجدي در مركز شهر موسوم به «مسجد ملك» است كه پس از انقلاب ایران به مسجد امام تجديد نام شده است.
ملكشاه كه دست پرورده خواجه نظام الملك بود پس از كشته شدن پدرش آلب ارسلان، به پادشاهي رسيده بود.
1517 – پيدايش مذهب پروتستان
سي و يكم اكتبر سال 1517 مارتين لوتر كشيش آلماني و تحصيلكرده رشته الهيات 95 مورد اعتراض خود به روش پاپ ها و كليساي كاتوليك را روي كاغذ نوشت و آن را بر در ورودي كليساي «كسل» در وينتربرگ آلمان چسبانيد و با اين عمل سنگ بناي پروتستانيسم (اعتراضيون) گذارده شد. اين اصلاحات 95 گانه اصطلاحا «تزهاظ لوتر» خوانده مي شوند. مهمترين موارد اين اعتراض ها مربوط به بخشودن گناه از سوي كشيش ها پس از اعتراف فرد گناهكار در برابر آنان و در كليسا، همچنين فروش بخشودگي گناهان از سوي كشيش هاي كاتوليك، تشريفات زائد كليسايي و سلسله مراتب، اختيارات بيش از حد پاپ از جمله مصادره اموال و مجازات افراد و پافشاري در منع اصحاب كليسا از ازدواج بشمار مي رود.
با اين كه بعدا لوتر از سوي پاپ تكفير شد، راه و روش او پيروان فراوان يافته و شمار ژروتستانهاي جهان از ششصد ميليون تن متجاوز است و در بسياري از كشورهاي مسيحي از جمله ايالات متحده، پروتستانها در اكثريت هستند.
1901 – برگزاري اولين مسابقه فوتبال در جهان
اولین مسابقه بینالمللی فوتبال در جهان بین دو تیم ملی فوتبال مجارستان و اتریش ،انجام شد .گو این كه قبل از این مسابقه فوتبال ،مسابقه دیگری نیز بین اسكاتلند و انگلستان انجام شده بود اما ،چون اسكاتلند قسمتی از انگلستان محسوب میشود ،آن را مسابقه بینالمللی به حساب نیاورده و مسابقه اتریش و مجارستان را مسابقه رسمی میشمارند .این مسابقه 5 بر 2 به نفع اتریش تمام شد.
1952 – آزمايش اولين بمب هيدروژني امريكا
س از دستيابي ايالات متحده امريكا به بمب هستهاي و به كارگيري آن در شهرهاي هيروشيما و ناكازاكيِ ژاپن در جريان جنگ جهاني دوم و قتل عام صدها هزار نفر توسط آن، اين بار در اوايل دهه 1950م دانشمندان امريكايى براي ساختن بمب هيدروژني تلاش ميكردند. قدرت انهدامي اين بمب، به درجاتْ بيشتر از بمب هستهاي بود. آزمايشهاي اوليه اين بمب در سال 1952م صورت گرفت. اما در 21 مه 1956، اولين بمب هيدروژني امريكا در جزيره بيكيني واقع در اقيانوس اطلس آزمايش شد. قدرت اين بمب برابر با ده ميليون تن ماده منفجره تي.ان.تي بود و انفجار آن، انهدام وسيع و غيرقابل باوري ايجاد كرد. با افشاي خبر آزمايش اين بمب هيدروژني، مردم در سراسر عالم به اعتراض عليه آن برخاستند و خواهان جلوگيري از ادامه اين آزمايشها گرديدند. در اين ميان حتي دانشمنداني نظير آلبرت انيشتين نيز جهانيان را عليه خطرات مرگبار سلاحهاي هستهاي آگاه كرد. هرچند در سالهاي بعد مبارزه براي خلع سلاح هستهاي در جهان آغاز شد و قراردادهايي نيز در اين زمينه منعقد گرديد، با اين حال، توليد اين سلاحها متوقف نشد و قدرتهاي بزرگ، بدون توجه به تهديدات اين سلاحها براي جامعه بشري، به ساخت آن ادامه دادند.
زادروزها
۱۶۳۲ – زادروز یوهانس ورمر نقاش هلندی سبک باروک، خالق اثر معروف دختری با گوشواره مروارید
۱۷۰۵ – زادروز پاپ کلمنت چهاردهم از پاپهای کلیسای کاتولیک روم
۱۷۶۰ – زادروز هوکوسائی نقاش و چاپگر ژاپنی در سبک اوکییوئه
۱۷۹۵ – زادروز جان کیتس شاعر برجستۀ انگلیسی
۱۸۸۷ – زادروز چیانگ کایشک رهبر سیاسی و نظامی چینی
۱۹۴۷ – زادروز هرمن ون رومپوی سیاستمدار بلژیکی، نخست وزیر بلژیک
درگذشتها
۱۴۴۸ – درگذشت ژان هشتم امپراتور ماقبل آخر روم شرقی (بیزانس)
۱۹۱۸ – درگذشت اِگون شیله نقاش و گراورساز اکسپرسیونیست اتریشی
۱۹۲۶ – درگذشت هری هودینی شعبدهباز، بدلکار، تهیهکننده و بازیگر مجارستانی-آمریکایی
۱۹۸۶ – درگذشت روبرت اس مالیکن فیزیکدان و شیمیدان آمریکایی، برندهٔ جایزه نوبل کیمیا سال ۱۹۶۶
۱۹۹۳ – درگذشت فدریکو فلینی فیلمنامهنویس و کارگردان ایتالیایی
*****