ناحیه هفتم شهر هرات

ناحیه هفتم در یک نگاه

براساس تحقیقات میدانی همکاران فرهنگسرای دوربین

——————————————————————–

ناحیه هفتم شهر هرات در ضلع شمال غربی شهر قدیم واقع شده و دارای مساحتی در حدود 10 کیلو متر مربع است. این ناحیه از شمال به ناحیه پنجم و نهم، از غرب به ناحیه چهار دهم، از جنوب به چهار دهم و از شرق به ناحیه دوم محدود می‌شود. این ناحیه به دلیل واقع بودن در شهر قدیم هرات، از دیرباز مورد توجه‌ی سیاحان و مسافران داخلی و خارجی بوده است. امروزه نیز به دلیل وجود بر خی آبده های تاریخی و فضا های تجاری از جمله قلعه اختیار الدین، خانه حیدر کبابی، مساجد، حوض ها و آب انبار ها، بازار نخود فروش ها و بازار چادر فروش های موجود در در آن، همچنان حائز اهمیت است.

بازار ملک، از بازار های معروف این ناحیه است حد فاصل با ناحیه دوم شهری می باشد که از جانب شمال به سمت جنوب امتداد دارد. این بازار از امتداد خیابان شهر نو شروع شده و تا بازار درب قندهار امتداد می یابد و هنوز یکی از نقاط پر رفت و آمد شهر هرات به شمار می‌رود.

بازار ملک در پنجاه سال گذشته

نقطه طلاقی این بازار با دیگر بازار های همجوار، چهارسوق هرات، با دکان های قدیمی، آدم های قدیمی و صنایع قدیمی آنکه تقریباً هنوز با همان شکل و شمایل گذشته باقی مانده است و با وجود ساخته شدن صدها مارکت جدید و مجلل در شهر هرات که اجناس لوکس و مدرن عرضه می کنند، بازار چهارسوق با تولیدات ساده و سنتی اش، هنوز به عنوان قلب شهر هرات، شور و شوق گذشته اش را از دست نداده است.

چهار سوق شهر هرات

جاذبه های تاریخی و دیدنی ناحیه هفتم

بردرانی ها، کوچه حوض اسماعیل غازی و شورا خانه از محله‌های قدیمی و معروف ناحیه هفتم هستند که به دلیل واقع بودن برخی از آبده های تاریخی و عمارت های قدیمی، از محلات مهم شهر هرات به شمار می آیند.

شهر قدیم هرات یاد آور تلخی ها و شیرینی های فراوان است. در طول قرن های گذشته، هرات مامن و پایتخت حکمرانان قدرتمند وقت و محل سکونت انسان های هنرپرور و فرهنگ دوست بوده و شاهان و حکومت های بسیاری را شاهد بوده است.

شهر قدیم هرات که اکنون به در میان نواحی دوم، هفتم و دهم شهری تقسیم شده است، بر اساس تجربه هایی که در طول دوره های مختلف برای ساکنان بومی آن بدست آمده بود، بنا شده است که ثمره آن باره ها، حوض ها، دلان ها و خندق هایی شد که هر یک از آنها نیازمندی های اساسی یک شهر بررگ و پر جمعیت را مرفوع می ساخت.

امروزه اگرچه تناسب آنچنانی با محلات شهر قدیم دهه های قبل وجود ندارد و جایی بسیاری از زیبایی های قدیم را دیوار ها و خانه های سمنتی و در و پنجره های آهنی و آلمونیمی گرفته و سیم ها و جیم بکس های برق، محلات شهر قدیم را به کوچه پسکوچه ها و خانه های مدرن تبدیل کرده است، اما  محلات شمال غربی شهر قدیم که به منطقه …. معرف است، به دلیل تلاش هایی که برای تریمیم دوباره و حفظ و مراقبت از بعضی خانه های قدیمی، حوض ها و دالان ها صورت گرفته، همچنان حال و هوای گردش در کوچه های آن را برای اهالی تداعی میکند.

و این همه مرهون تلاش های پروژه حفظ و مرمت آبدات تاریخی بنیاد آغا خان به شمار می رود. بنیاد آغا خان قلعه اختیار الدین را ترمیم و مرمت کرد ، خانه های قدیمی چون منزل عطار باشی را بعد از ترمیم به مرکز فرهنگی و هنری بدل ساخت و مانع از فرو ریختن بعضی از دالان های شهر قدیم شد.

قلعه اختیار الدین

مجموعه تاریخی قلعه اختیار الدین، با قلعه پائین و حرمسرا و فضای باز زیبا و  ویژگی‌های منحصر به فرد خود از جمله مهم‌ترین مکان‌های مهم و دلیلی بر قدامت و مدنیت شهر هرات است.
قلعه اختیار الدین هرات ۱۵۰۰ سال قدامت تاریخی دارد و از آن در گذشته به عنوان باروی جنگی استفاده می شده است.
این قلعه در شمال ناحیه هفتم شهر هرات موقعیت دارد و از جمله دهها بنای دیگر تاریخی است که هرات آن را در خود جا داده است.
قلعه اختیار الدین هرات که به قلعه شمیران مشهور بود در سال ۶۰۰ هجری در حمله چنگیز خان مغول به هرات تخریب شد و در سال ۶۷۰ هجری دوباره بازسازی و به قلعه اختیار الدین تغییر نام داد.
خیابان های  جنوبی شهر نو  و فلکه درب ملک به این قلعه منتهی می شود.

خانه حیدر کبابی

بیشتر دالان ها، خانه ها، حوض ها و مساجد قدیمی و خشتی شهر هرات در ناحیه هفتم واقع شده اند و همه و همه پذیرای گردشگران داخلی و خارجی هستند. منزل حیدر کبابی با زیبایی خیره کننده‌ و ویژه‌ی خود، یکی از مقاصد اصلی گشت و گذار در هرات است. از ویژگی‌های این منزل، نماهای خشتی آن است که جلوه‌ای خاص دارد. این خانه در محله بردرانی ها قرار دارد. دالان های منتهی به آن  نیز از دیگر از مکان‌های دیدنی ناحیه هفتم هستند.

حوض ملک

حوض ملک یکی از حوض های مشهور بعد از حوض چهار سوق در شهر هرات است. این حوض در شمال ناحیه هفتم شهر و مقابل دروازه غربی قلعه اختیار الدین واقع شده است.

حوض ملک که در جنگ های چند دهه اخیر آسیب های جدید دیده بود، از سوی بنیاد آغا خان باز سازی و زیبایی گذشته اش را باز یافته است.

حوض حاجی سرور؛ حوض اسماعیل قاضی و حوض پایحصار از دیگر آبده های معروف و قدیمی موجود ناحیه هفتم شهر هرات می باشند.

 سرای «ابریشم» و سرای «ارباب زاده»

سرای «ابریشم» و سرای «ارباب زاده» دو تا از مهمترین تیمچه هی موجود در ناحیه هفتم شهر هرات است که گذشته از نقش اقتصادی و تاریخی شان، آثار هنری قابل توجهی در معماری نیز به شمار می روند. سرای ابریشم که در قرن 19 میلادی ساخته شده است، یک ساختمان سرپوشیده است که دو ضلع دارد و در هر دو طرف آن دکان های کوچک ابریشم بافی و ابریشم فروشی قرار گرفته اند. سرای ارباب زاده که در 1329 خورشیدی ساخته شده است، یک ساختمان دو منزله با سقف چوبی است که در منزل اول آن دکان ها و در منزل دوم آن گدام ها قرار دارند. به اساس گزارش هایی که بنیاد آغاخان نشر کرده است، مرمت و بازسازی این مکان های تاریخی که در اقتصاد چهارسوق نقش اساسی را ایفا می کنند، منجر به شکوفایی و افزایش داد و ستد تجاری در بازار قدیمی هرات شده است.

مسجد جامع خرقه مبارکه

 کنیسه‌ی گلکیا

کنیسه‌ی گلکیا که اکنون به مسجد تبدیل شده است، در محله بردرانی ها موقعیت دارد. این کنیسه با اندکی تغییر و با حفظ معماری گذشته، مورد استفاده نمازگذاران مسلمان قرار می‌گیرد.

آرشیف و موزیم ملی

موزیم ملی هرات در ۲۴ میزان سال 1303 خورشیدی، تاسیس شد. در سال ۱٣۱٢ خورشیدی از تالار زرنگار، واقع در چار باغ هرات، به هوتل پارک در شهر جدید وقت هرات، نقل مکان کرد.

بیشتر آثار تاریخی و باستانی این موزیم، توسط شهرداری وقت خریداری ‌شده بود. افزون بر این، در اواسط دهه سی خورشیدی، چند اثر بودایی از جانب موزیم کابل نیز به موزیم هرات اهدأ گردیده بود که داشته های این موزیم، شامل آثار مربوط به دوران مختلف پیش از اسلام، مانند آثار بودایی و کوشانی، و بعد از اسلام، مانند آثار طاهریان، غزنویان، غوری‌ها و تیموریان می‌شد.

در سال 1345 موزیم هرات در چوکات اداری آمریت اطلاعات و کلتور قرار گرفت و در این سال استاد محمدعلی عطار هروی، از طرف محمدعثمان صدقی، وزیر اطلاعات و فرهنگ وقت کشور، رئیس موزیم هرات شد و چند سالی در این سمت باقی ماند.

طی این سال ها شخصیت‌های معروف هرات، چون: فکری سلجوقی مورخ و شاعر، محمدسعید مشعل میناتوریست و محمد علی عطار هروی خطاط و خوش‌نویس، سهم ارزنده در توسعه و رشد این موزیم، داشتند. موزیم ملی هرات در حال حاضر در مجموعه تاریخی قلعه اختیارالدین هرات واقع در ناحیه هفتم قرار دارد. همچنان آرشیف ملی نیز در انتهای موزیم و در دهلیزی جداگانه قرار دارد و در آن صد ها آثار قلمی و چاپی از کتب و فرامین دولتی به نمایش گذاشته شده است.

نمایشگاه دایمی ارتباطات

نمایشگاه “تعامل فرهنگ و ارتباطات” برای اولین بار در پانزدهم ماه حمل سال 1395 در ارگ تاریخی هرات با بیش از ۲۱۰ وسیله مختلف ارتباط جمعی از سوی فرهنگسرای دوربین به همکاری ریاست اطلاعات و فرهنگ و موسسه هلپ راه اندازی شد.

وسایلی چون کمره‌های قدیمی، دستگاه‌های مخابراتی، گرامافون و دستگاه‌های چاپ روزنامه که شماری از آنها قدامتی بالغ بر یکصد سال دارند، در این نمایشگاه موجود می‌باشد.

نمایشگاه دائمی ارتباطات به هدف انتقال دانش ارتباطات در ولایت هرات برای اولین بار راه اندازی شده است و در کنار آن بخش بخش از موضوعات ارتباطی در آن نمادسازی گردیده است.

کارگاه هنری استاد حبیب زاده

کارگاه هنری استاد حبیب زاده در داخل حوض ملک و مقابل قلعه اختیار الدین موقعیت دارد. این کارگاه هنری به منظور آموزش هنرجویان هنر نقاشی راه اندازی گردیده و در گرداگرد این حوض، آثار هنری زیبایی به سبک ها و موضوعات مختلف نقاشی شده است. استاد حبیب زاده یکی از هنرمندان چیره دست ولایت می باشد.

در همین رابطه:

• ناحیه اول شهر هرات
• ناحیه دوم شهر هرات
• ناحیه چهارم شهر  هرات
• ناحیه پنجم شهر  هرات
• ناحیه ششم شهر  هرات
• ناحیه هفتم شهر  هرات
• ناحیه هشتم شهر  هرات
• ناحیه نهم شهر  هرات
• ناحیه دهم شهر  هرات
• ناحیه یازدهم شهر  هرات
• ناحیه دوازدهم شهر  هرات
• ناحیه سیزدهم شهر  هرات
• ناحیه چهاردهم شهر  هرات
• ناحیه پانزدهم شهر  هرات

نوت: استفاده از مطالب این سایت با ذکر منبع، بلا مانع است.