مجله دوربین دانشنامه هرات، ادبی، فرهنگی، هنری و اجتماعی 
نام ریاست: انکشاف دهات 040-2445854
رئیس برحال: آقا محمد صدیقی -1371 شمسی/0700401071
آدرس ریاست: ناحیه اول شهر هرات- مجتمع اداری ولایت هرات- جاده محبس
تاریخچه ریاست انکشاف ولایت هرات
نوشته: نوراحمد کریمی
فعالیت های روستایی و انکشاف دهات در هرات از گذشته های دور در چوکات اداراتی چون زراعت و آبیاری زیر نظر صادرت کشور صورت می گرفته است. این اداره در ولایت هرات به نام « مدیریت انکشاف محل » مسمی بود و از طریق آن برنامه های متعددی برای رشد و انکشاف دهات و قریه جات ولسوالی ها به پیش برده می شد. در سال 1364 این اداره ملغی و تشکیلات آن در ولایت هرات در چوکات ریاست آبیاری و منابع قرار گرفت. رئیس این اداره آقا محمد صدیقی بود و فعالیت های آن بخاطر تداوم جنگ در روستا ها و قریه جات، بعضاً با سکتگی های فراوانی مواجه می گردید.
در سال سوم ریاست جمهوری داکتر نجیب الله ( ثور 1367 ) وزارت احیاء و انکشاف دهات تاسیس شد. در پی آن، رباست انکشاف دهات در ولایت هرات نیز آغاز به فعالیت نمود و آقا محمد صدیقی به حیث رئیس این اداره گماشته شد.
تاسیس ریاست انکشاف دهات هرات مقارن بود با شدت جنگ های خانمانسوز و ویرانی بیش از حد روستا های کشور و این موضوع فعالیت های آن ریاست را به مانند بسیاری از ادارات دیگر با سکتگی فراوان مواجه ساخته بود و بعضاً اگر فعالیتی هم صورت می گرفت، بیشتر در مناطقی بود که در زیر حاکمیت حکومت وقت قرار داشت.
ریاست انکشاف دهات که از بدو تاسیس در منازل کرایی داخل شهر مستقر بود، در سال 1368 صاحب جایگاهی خاص برای خود در ضلع شمال شرقی مقام ولایت که اکنون به ساحه مجتمع اداری هرات معروف است، گردید و در همان سال، سنگ بنای تعمیر اداری آن به شکل عصری و در دو منزل گذاشته شد که پس از ختم کار تعمیراتی، در اواسط سال 1370 افتتاح و ادارات این ریاست از منزل کرایی، به تعمیر جدید آن انتقال داده شد.
روی کار آمدن دولت مجاهدین و مساعد شدن راه های بازگشت مهاجرین داخلی و بیرون مرزی -1371-، فرصت مغتنمی برای آبادانی دوباره روستا ها و قریه جات کشور بود.
انکشاف دهات نیز از این موقعیت استفاده کرد و نقش آن در ترمیم چاده های روستایی و ارایه خدمات اولیه زنده گی پر رنگ گردید و این اداره از همان سالیان با کمک موسسات ملی و بین المللی به ارایه برنامه های روستایی پرداخت.
به این ترتیب طی آن سالها جاده های روستایی بیشماری جغل اندازی شد و زمینه اتصال قریه جات با شهر هرات مهیا گردید. در کنار آن به دیگر فعالیت های عمرانی از جمله پاککاری کانال های آب و توسعه باغداری و زراعتی بهاء و ارزش فراوان داده شد. اما این فعالیت ها، مدت زیادی به طول نیانجامید و با تصرف شهر هرات به دست طالبان -1374- ریاست انکشاف دهات لغو و کلیه فعالیت های آن متوقف گردید.
با روی کار آمدن حکومت قانونمدار در کشور -1380 -، بخش مهمی از بازسازی قریه جات دوباره به ریاست انکشاف دهات سپرده شد.
در این زمان و در سالیان ولایت دوباره امیر محمد اسماعیل، تشکیلات انکشاف دهات هرات افزایش یافت و امکانات و ماشین آلات جدیدی را به خود دید. فعالیت های عمرانی و راه سازی این اداره وسعت چشمگیری به خود یافت و عملکرد های مثبت آن در نقاط دور افتاده این ولایت نشان داد که روند خدمات رسانی به روستا های کشور تصمیمی جدی، آگاهانه و برنامه‌ریزی شده است.
به این ترتیب، فعالیت های عام المنفعه انکشاف هرات دنبال شد تا این اداره اکنون و پس از گذشت سه دهه از تاسیس ، ستون محکمی برای اجرای برنامه‌ها و فعالیت‌های بزرگ ملی باشد.
برنامه هایی نظیر پروژه همبستگی ملی که یکی از فعالیت های مهم وزارت انکشاف دهات در سرتاسر کشور بود، برای چهارده سال موفقانه از سوی ریاست انکشاف دهات به پیش برده شد و تغییرات چشمگیری در زندگانی ساکنان این دیار به میان آورد.
این برنامه از اوایل سال 1382 خورشیدی به کمک جامعه حهانی روی دست گرفته شد و تا اخیر سال 1395 ادامه یافت. با اجرای برنامه چهارده ساله همبستگی ملی در ولسوالی ها و قریه جات مختلف ولایت هرات، صدها کیلومتر جاده روستایی جغل اندازی و یا هم اسفالت گردید. صدها قریه به آب آشامیدنی صحی دست یافتند و منابع و ذخایر مهم آبی احداث شد. در کنار آن صد ها صنوف درسی، مراکز صحی و حمام ها اعمار گردید و دسترسی مردم به خدمات تعلیم و تربیه و صحت افزایش یافت. همچنان احداث صدها کیلومتر کانال آب رسانی، سبب رونق کار و بار زراعتی و توسعه باغداری در گوشه و کنار این ولایت گردید. مهمتر اینکه بسیاری از قریه جات ولسوالی هایی چون انجیل، گذره و کرخ از طریق برق وارداتی تنویر شدند و شبکه برق هرات به ساکنان بسیاری از روستا ها امتداد یافت.
بعد از ختم موفقانه پروژه همبستگی ملی در کشور، برنامۀ ملی میثاق شهروندی روی دست گرفته شد. این برنامه بعد از تکمیلی طرح ابتدائی، در ماه میزان سال 1395 هجری شمسی توسط محمد اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان رسماً افتتاح گردید . برنامۀ ملی میثاق شهروندی یکی از مهم ترین برنامه های دارای اولویت حکومت وحدت ملی میباشد که به هدف کاهش فقر، رشد اقتصادی و اجتماعی روستاها و رسیده گی به بحران مهاجرت قشر جوان به بیرون از افغانستان طرح گردیده است. این برنامه طی مدت ده سال در سه مرحله تطبیق خواهد گردید. برنامۀ ملی میثاق شهروندی با ارایۀ حد اقل خدمات معیاری منحیث یک بستۀ اساسی از سوی حکومت برای تمام شهروندان کشور، تعهدیست میان حکومت و شهروندان. برای ارایۀ بستۀ اساسی خدمات، وزارتخانه های ذیدخل با ایجاد یک راهکار جدید و همه جانبه بطور مشترک در سکتورهای مختلف فعالیت مینمایند.
برنامه میثاق شهروندی در ولایت هرات برای نخستین بار از اوایل ماه ثور سال 1396 در شش ولسوالی این ولایت آغاز گردید. در گام نخست ولسوالی‌های فارسی، پشتون زرغون، کهسان، زنده‌جان، اوبه و کروخ شامل برنامه میثاق شهروندی گردیدند و خیلی زود این برنامه در سایر ولسوالی های این ولایت نیز به مرحله اجرا گذاشته شد.
اهداف برنامۀ ملی میثاق شهروندی ایجاد شهرها، قریجات و محلات متحد، تحکیم ارتباط میان دولت ومردم و کاهش فقر از طریق ارایۀ بستۀ خدمات اساسی میباشد. دولت با فراهم نمودن منابع، شهر ها و قریجات را انکشاف میدهد. شورا های انکشافی قریه، روند انکشافی را رهبری و از اشتراک زنان، مردان، جوانان و اطفال در تمام برنامه ها و فعالیت های انکشافی اطمینان حاصل مینمایند. شورا های انکشافی در احیاء، بازسازی، پلانگذاری و تطبیق پروژه ها سهیم بوده و از تطبیق پروژه و ارایۀ حد اقل خدمات معیاری بوسیلۀ دولت، نظارت می باشد.
تاريخچه وزارت احيا و انکشاف دهات
انکشاف دهات در چوکات وزارت تجارت، کار خود را شروع نمود. در سال ۱۳۳۵ به کميسيون مستقلي تحت ادارة صدر اعظم وقت در آمد. بعداً، به رياست انكشاف دهات تغيير نام کرد و در سال ۱۳۴۵ تحت اداره وزارت امور داخله قرار داده شد.
وزارت احيا و انکشاف دهات در سال ۱۳۳۳ به صفت کميسيون انكشاف دهات در چوكات اين اداره در سال ۱۳۴۸ ، منحل گرديد، دارايي و پرسونل آن بين وزارت هاي معارف، صحت عامه، زراعت و ديگر وزارتخانه ها تقسيم گرديد. در سال ۱۳۴۹ دو باره با نام اداره انکشاف محل ايجاد گرديد. بعد از چندين بار تغيير نام، اين رياست زير نظر وزارت هاي مختلف؛ يکبار ديگر در سال ۱۳۶۳ منحل گرديد.
