مجله دوربین دانشنامه هرات، ادبی، فرهنگی، هنری و اجتماعی 
رویداد ها:
1071 – آلپ ارسلان، رومانوس ديوژنس امپراتور روم شرقي آزاد کرد
آلپ ارسلان سلجوقي 27 آگوست 1071 و يک روز پس از پيروزي بر امپراتوري روم شرقي و اسيرکردن رومانوس ديوژنس تصميم گرفت که اورا رهاسازد. برخي از مورخان نوشته اند: ” پس از اينکه رومانوس امپراتور روم شرقي را به حضور آلپ ارسلان آوردند از او پرسيد که اگر نتيجه جنگ معکوس بود و وي اسير روميان (دولت بيزانس) شده بود چه مي کرد و رومانوس پاسخ داده بود شمارا مي کشتم. آلپ ارسلان در برابر اين جواب گفته بود که من بالعکس، و تصميم گرفته ام که شمارا آزاد کنم و برويد و باقيمانده قلمرو خودرا اداره کنيد و ….”.
26 آگوست 1071 ميلادي ارتش آلپ ارسلان سلجوقي در ملازگرد Melazgerd (به زبان ارمني: منزيكرت) در شرق آناتولي و شمال درياچه وان كه در آن زمان ارمني نشين بود ارتش روم شرقي را شكست داد و با اين رويداد، يك دوران تاريخي 848 كه تا پايان جنگ جهاني اول ادامه يافت آغاز شد. در نبرد ملازگرد، رومانوس ديوژنس R.Diogenes امپراتور روم شرقي نيز به اسارت آلپ ارسلان درآمده بود. سلجوقيان در سال 1054 ميلادي تلاش كرده بودند كه ملازگرد را تصرف كنند ولي شكست خورده بودند.
رومانوس ديوژنس زیر پای آلپ ارسلان
مورخان کارشناس تحولات قرون وسطی شکست بیزانس (روم شرقي) در نبرد ملازگرد را آغاز پایان اين امپراتوری نوشته اند (که در سال 1453 به دست محمد دوم از نوه زادگان عثمان از يک طايفه ترکان غُز از میان رفت). به نوشته این مورخان، نبرد ملازگرد دولت روم شرقی (قسطنطنیه) را مقروض و ورشکست کرد و این وضعیت پیامدهای اجتماعی و سیاسی متعدد داشت و با تضعیف مرزبانی روم شرقی دسته های مهاجر و عمدتا اقوام ترکیک، بلغارها، بقایای هونها و … که در سده های قبل از جنوب غربی سیبری به غرب وارد شده بودند به قلمرو آن نفوذ کردند و …. ورود مغولها به شمال شرقی ایران و جنوب روسيه تا درياي سياه در قرن سیزدهم سبب شد که چند طایفه دیگر از ترکان غز (اوغوز) که سلجوقیان از این دسته بودند به آناتولی بروند و متحد حکمرانان سلجوقی این منطقه شوند که هرکدام به نام «غازی» برناحیه ای حکومت داشتند. «ارطغرل» یکی از سرکردگان غُز بود که با 400 مرد مسلح و گويا از ایران به آناتولی رفته بود و ناحیه کوچکی در جنوب مرمره را به دست آورده بود. پسر او عثمان که بر وسعت ناحیه متصرفی افزود دودمان عثمانی (1299 ـ 1923) را بوجود آورد که پس از انهدام دولت بیزانس امپراتوری بزرگی را در آسیای غربی، آفریقای شمالی و اروپای جنوبی بوجود آوردند و تا وین (پایتخت اتریش) پیش رفتند و خودرا جانشین خلیفه اسلام اعلام کردند. اين امپراتوري که با اروپاييان و نيز ايران درگيري هاي متعدد داشت در جريان جنگ جهاني اول متحد آلمان شد و شکست خورد و ازميان رفت که جمهوري ترکيه در آناتولي و گوشه کوچکي از اروپا برجايش نشسته و زبان ترکي و تمدن و فرهنگ خودرا حفظ کرده است.
1387 – تصرف اصفهان به دست تيمور لنگ
اصفهان در 27 آگوست سال 1387 ميلادي، پس از يك مقاومت چشمگير به دست تيموريان افتاد.
امير تيمور
امير تيمور در همين سال، شيراز را هم متصرف شد. تيمور از قبيله مغولي “بارلاس” بود. اين قبيله در زمان چنگيز خان به “سين كيانگ و اويغورستان امروز” كوچ كرده بود و تيمور در فرارود (ماوراء النهر) متولد شده بود. وي با اين كه سواد كافي نداشت، علاقه مند به فلاسفه، اديبان، معماري و بازي شطرنج بود. امير تيمور در سال 1393 بغداد و در سال 1398 دهلي را تصرف كرد و در جنگ آنكارا، ايلدرم بايزيد سلطان عثماني را به اسارت گرفت و تا زمان مرگ در قفس آهنين قرارداد. اروپاييان اقوام مغولي را تاتار مي خوانند و به همين لحاظ، مورخان غرب تيموريان را در رديف تاتارها قرار داده اند. تيمور كه سه بار به ايران لشكر كشيد و در 69 سالگي در سال 1405 ميلادي درگذشت در طول سي و پنج سال، مناطقي از مرز غربي چين تا مديترانه را تصرف كرده بود. او سمرقند را پايتخت قرارداد كه با اين استناد، ازبكها وي را موسس كشور خود مي پندارند.
1813 – ناپلئون بناپارت با 130 هزار سرباز فرانسوي ارتش 200 هزار نفري متحدين، مركب از آلمان، اتريش و روسيه را در درسدن Dresden آلمان تار و مار كرد و نابغه نظامي خوانده شد.
1945 – اشغال نظامي جاپان توسط آمریکا
نخستين واحدهاي نظامي آمريكا 27 آگوست 1945 وارد خاك ژاپن شدند . دولت جاپان درپي بمباران اتمي هيروشيما و ناگاساکي اعلام کرده بود که آماده تسليم شدن است و 15 آگوست رئيس جمهوري آمريکا با قبول تسليم ژاپن پايان جنگ دوم جهاني در همه جبهه ها را اعلام داشته بود. کار اشغال نظامي جاپان كه در ميدان جنگ شكست نخورده بود پس از ورود نظاميان آمريکايي به آن کشور آعاز شد. قرارداد تسليم ژاپن دوم سپتامبر 1945 در عرشه ناو ميسوري درخليج توکيو طي مراسمي به امضاي مقامات جاپانی و متفقين رسيد. سپس دستگيري و بازجويي و محاكمه و سپس اعدام برخي مسئولان جاپانی صورت گرفت. مقامات آمريکايي به رياست ژنرال مک آرتور در طول اشغال نظامي چاپان براي اين کشور يك قانون اساسي نوشتند كه هنوز اجرا مي شود.
مقامات ژاپني در عرشه ناو ميسوري ، اندكي پيش از امضاي قرارداد تسليم
حاپان که همواره در جستجوي منافع خويش بوده در آغاز جنگ جهاني اول که به دوستي انگلستان نياز داشت به آلمان اعلان جنگ داد ولي چون به خاطر تصرف نواحي شمال شرقي چين «متجاوز» اعلام شده بود در آغاز جنگ جهاني دوم با آلمان متحد شد و اين بار به نام اخراج غرب استعمارگر از آسيا و منطقه اقيانوس آرام و با اين شعار وارد نبرد شد. پس از جنگ دوم که نياز به تجديد حيات داشت برتري آمريکا را پذيرفت وبه اين سياست، بي چون و چرا ادامه مي دهد. ژاپن با چين و روسيه اختلاف ارضي دارد. ژاپن که با آمريکا قرارداد امنيت مشترک دارد همچنين گرفتار رقابت اقتصادي با چين است که هر دو نياز به مواد خام و بازار فروش دارند. جاپان ميان دو جنگ جهاني، بخش هايي از چين را اشغال نظامي کرد و در برخي شهرها قتل عام به راه انداخت و پيش از آن ـ زماني که انقلاب بلشويکي روسيه نوزادي بيش نبود با استفاده از ضعف نظامي اين کشور برخي از نقاط سيبري شرقي را با فرستادن نيرو اشغال کرده بود و براي پنج سال اين مناطق را در اشغال داشت و با اين حساب است که برخي از مورخان مقامات ژاپني را فرصت طلبان بين المللي خوانده اند. ژاپن در دهه يکم قرن بيستم در يک جنگ دريايي روسيه را شکست داده و در شرق اين کشور نيرو پياده کرده بود که همين وضعيت دولت روسيه را تضعيف و شورش و انقلاب به راه انداخت و سرانجام نظام تزاري روسيه بر اثر همين بپاخيزي ها از ميان رفت. زادروزها
۱۷۷۰ – زادروز گئورگ ویلهلم فریدریش هگل فیلسوف آلمانی مکتب ایدئالیسم
گئورگ ویلهلم فریدریش هگل
۱۸۶۵ – زادروز چارلز گیتس دویز سیاستمدار اهل آمریکا ، سی‌امین معاون رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا، برنده جایزه صلح نوبل ۱۹۲۵
عباس میرزا
۱۸۹۰ – زادروز من ری هنرمند آمریکایی ، از توسعه دهندگان مهم دو جنبش دادا و سورئالیست
۱۹۰۸ – زادروز لیندون بی. جانسون سی و ششمین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا
لیندون بی. جانسون
۱۹۷۷ – زادروز دکو فوتبالیست پرتغالی
آندرانیک آساطوریان
درگذشت‌ها
۱۵۹۰ – درگذشت سیکتوس پنجم از پاپهای کلیسای کاتولیک رم
۱۶۳۵ – درگذشت لوپه د وگا نمایشنامه نویس و شاعر اسپانیایی
لوپه د وگا
۱۹۵۰ – درگذشت چزاره پاوزه رمان نویس ، شاعر، مترجم و منتقد ادبی اهل ایتالیا
۱۹۵۸ – درگذشت ارنست ارلاندو لارنس فیزیک‌دان آمریکایی ، مخترع سیکلوترون ، برنده جایزه نوبل فیزیک
ارنست ارلاندو لارنس
۱۹۶۵ – درگذشت لوکوربوزیه معمار، طراح ، شهرساز، نویسنده و نقاش سوئیسی
۱۹۷۵ – درگذشت هایله سلاسی آخرین امپراتور اتیوپی و آخرین شاه افریقا
هایله سلاسی
مارکو گریگوریان
*****
