تقویم تاریخ ( سوم ماه ثور )

امروز 3 ماه ثور برابر با 23 اپریل تقویم میلادی است. روزی که در افغانستان و جهان اتفاقات زیادی به وقوع پیوسته است و ما به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

روز جهاني كتاب و حق مولف (23 آپريل)

رویداد ها:

1479 پيش از ميلاد – توتموس سوم Tuthmose III در چنين روزي (طبق محاسبات تقويمي!) در سال 1479 پيش از ميلاد به عنوان ششمين فرعون سلسله هجدم مصر باستان زمام امور اين كشور را به دست گرفت، ولي چون مادرش ملكه (زن اصلي فرعون متوفا) نبود؛ تا با خواهر خود كه از ملكه (زن اصلي فرعون) به دنيا آمده بود ازدواج نكرد!، پادشاهي او برسميت شناخته نشد. وي كه گورش در وادي فراعنه (لوكسور) به دست آمده است در طول سلطنت خود سوريه و سودان (نوبي) را تصرف كرد و بر قلمرو مصر افزود. تصوير زير، روكش جسد توتموس را كه به دست آمده است نشان مي دهد. معمولا اين روكش ها به شكل صاحب جنازه ساخته مي شد و المثناي او بود:

478 پيش از ميلاد – اتحاديه «دلوس» بر ضد امپراتوري آریایی

23 اپريل سال 478 پيش از ميلاد سران كشور ــ شهرها و جزاير يوناني كه اتحاديه دلوس«Delos League» را به منظور مقابله گروهي با تهديدهاي آریاناــ تنها ابرقدرت وقت جهان ــ تشكيل داده بودند اعلاميه اي را امضاء كردند كه در آن آمده بود: وجود يك ابر قدرت در جهان؛ مغاير نظم گيتي، منطق و عقل سليم و منافع ملل است و آنان اين اتحاديه را تشكيل داده اند تا در برابر هرگونه زورگويي بايستند و بدون دغدغه از خطر تجاوز نظامي و تنها ماندن در برابر تعرض، به زندگاني خود ادامه دهند.

مورخان يوناني و بعدا رومي، بخشهايي از اين اعلاميه را در تاليفات خود آورده اند. «دلوس» نخستين اتحاديه ملل كوچك در برابر يك دولت بزرگ در طول تاريخ بشمار مي رود. نام اين اتحاديه از جزيره «دلوس» گرفته شده است، زيرا طلا و نقره جمع آوري شده از اعضاي اتحاديه (خزائن) در اين جزيره نگهداري مي شد. اتحاديه «دلوس» كه بي شباهت به كنفدراسيونهاي امروز نبود به ابتكار آريستيدس آتني Aristides (متوفا در 468 پيش از ميلاد) تاسيس شده بود.

Aristides مبتكر اتحاديه Delos

پس از دو حمله سنگين آریایی ها به يونان و سقوط آتن، بيشتر يونانيان انتظار حمله ديگري را مي كشيدند. در حمله دوم آریایی ها، آتني ها مجبور به انتقال خانواده هاي خود به كشتي و انتقال آنان به جزاير شده بودند و پس از بازگشت آریایی ها تصميم به كشيدن ديوار به گرد شهر آتن گرفتند كه اسپارتي ها مخالفت كردند و استدلالشان اين بود كه آریایی ها شهر را تصرف و چون داراي ديوار است آنجا را تبديل به يك دژ دائمي در قلب جهان يونانيان خواهند كرد. آتني ها به اين مخالفت توجه نكردند و ديوار را كشيدند و اسپارت نيز از شركت در اتحاديه «دلوس» خودداري كرد و به سوي آریانا متمايل شد، مخصوصا كه پائوسانياس (پوزانياس) ژنرال اسپارتي به آریانا نزديك شده بود و پولي را كه منظما آریانا براي او ارسال مي داشت مي پذيرفت.

پائوسانياس (پوزانياس) كه از آریانا پول مي گرفت

مجسمه شير محافظ در جزيره «Delos» يادگار همان زمان است.

1398 – تیمور لنگ به هند حمله کرد

امير تيمور 23 اپريل 1398 میلادی از طریق تنگه خیبر آهنگ تصرف هند كرد و 17 دسامبر همين سال پس از غلبه بر ارتش 50 هزار نفري سلطان هند وارد دهلي شد و این شهر را غارت كرد و ويران ساخت. امپراتوران هند تا زمان سلطه انگلستان از اعقاب او بودند، به فارسي دری سخن مي گفتند و مغولها خطاب می شدند. امیر تیمور مغول تبار بود.

1500 – كشور پهناور برازيل متعلق به پرتغال شد!

پدرو آلوارز كابرال Pedro Alvarez Cabral دريانورد پرتغالي كه آرزويش ثروتمند شدن خود و توانمند ساختن وطنش پرتغال بود 23 اپريل سال 1500 ميلادي به سرزميني در قاره آمريكا رسيد كه چون داراي جنگلهاي درخت برزيل (چوب سرخ) بود نامش را برزيل گذارد و پس از يك توقف هشت روزه، اول ماه مه آنجا را ملك شخصي پادشاه پرتغال اعلام داشت و با نصب يك پرچم پرتغال و يك صليب چوبي كه همانجا ساخته شده بود آن سرزمين پهناور و مسكون را به همين آساني متصاحب شد. كابرال قصد سفر به قاره آمريكا را نداشت كه كريستف كلمب از جانب اسپانيا هشت سال پيش از آن (سال 1492) به آنجا رسيده بود، اما در ميان اقيانوس اطلس جنوبي راه را گم كرده و به برزيل رسيده بود که پس از اعلام تملك آن به نام پادشاه پرتغال! عازم ماموريت اصلي شد كه رسيدن به هند و جزاير ادويه (اندونزي) بود.

كابرال و همراهانش هنگام ورود به برزيل با انبوه بوميان رو به رو شدند كه در كلبه هاي بزرگ زندگي مي كردند و در گهواره (هموك) مي خوابيدند و براي شكار از تير و كمان استفاده مي كردند. بوميان برزيل مردماني صلح طلب بودند و در صدد وارد ساختن آزار به تازه واردين برنيامدند.

Pedro Alvarez Cabral

كابرال چند مجرم را كه از زندان پرتغال با خود آورده بود و نگران مرگ آنان نبود در برزيل باقي گذارد و يكي از كشتي هايش را روانه پرتغال ساخت تا خبر اين كشف را به پادشاه برسانند و از آنجا عازم هند شد.

وي ازجانب پادشاه پرتغال ماموريت داشت كه در سر راه خود به هند كه قبلا وسكو دوگاما و همراهان پرتغالي او رفته بودند پاسگاه ميان راه تاسيس كند و نظامي بگمارد. در اجراي اين ماموريت، کابرال با خود 1200 مرد مسلح و 13 كشتي برده بود.

پادشاه پرتغال با اين كه «دياز» را که قبلا به جنوب آفريقا رفته بود با كابرال همراه كرده بود؛ با توجه به تجربه وسكو دوگاما، به او توصيه كرده بود بيش از دريا نوردان قبلي در جهت جنوب در اقيانوس اطلس پيش برود و سپس از آنجا به سوي اقيانوس هند حركت كند تا گرفتار توفانهاي مجاور دماغه اميد نيك نشود. «دياز» 12 سال پيش از آن به عنوان نخستين اروپايي به دماغه اميد نيك در منتهي اليه قاره آفريقا رسيده بود و راه ورود به اقيانوس هند را پيدا كرده بود. وسكو دوگاما در23 ماه مه 1498پس از طي همين مسير خود را به هند رسانده بود.

ميان راه كشتي هاي كابرال دچار توفان و قطعات يخهاي سرگردان شدند و چهار كشتي و بسياري از مردان او از جمله «دياز» از دست رفتند. با وجود اين، كابرال به ماموريت خود ادامه داد و از مناطق مورد نظر ديدن كرد.

اين سفر ها مقدمه برتري اروپا (غرب) بر ساير نقاط شده است كه هنوز ادامه دارد. عامل اين برتري از همان زمان اسلحه پيشرفته بود كه هنوز هم به قوت خود باقي است. اروپاييان با استفاده از سفر نامه ماركوپولو از چگونگي ساخت باروت و قطب نما كه در چين معمول بود آگاه شدند؛ توپ و تفنگ ساختند و قادر به عبور از درياهاي عميق و دور دست شدند و … و از آن زمان تا به امروز كوششان بر اين است كه كشوري ديگر داراي اسلحه پيشرفته نشود كه كليد آقايي كردن و يا خارج شدن از مرحله آقا داشتن است.

مناسبت ها:

روز جهاني كتاب و حق تأليف

سازمان تربيتي، علمي و فرهنگي ملل متحد، يونسكو، طي مصوبه خود در سال 1991م، روز بيست و سوم آوريل )برابر با 3 ارديبهشت( هر سال را به عنوان روز جهاني كتاب و حق مؤلّف اعلام كرد. روز جهاني كتاب را نخست، اتحاديه بين‏المللي ناشران و دولت اسپانيا به بيست و هشتمين اجلاس كنفرانس عمومي يونسكو پيشنهاد كرد. سپس به پيشنهاد فدراسيون روسيه، عنوان حق مؤلف نيز به آن افزوده شد و توسط اعضا به تصويب رسيد. دليل انتخاب بيست و سوم آوريل، ريشه در مراسمي در ناحيه كاتالونياي اسپانيا دارد كه در اين روز، فروشندگان كتاب با هر كتابي كه مي‏فروختند، گل سرخي هديه مي‏كردند. دليل ديگر، تقارن اين روز با تولد يا مرگ برخي از نويسندگان معروف و شخصيت‏هاي ادبي جهان از قبيل ويليام شكسپير اديب شهير انگليسي و ميشل سروانتس نويسنده معروف اسپانيايي و… است. هدف از اختصاص روزي براي بزرگ‏داشت كتاب و حق مؤلف، جلب توجه سازمان‏ها و انجمن‏هاي دولتي و خصوصي به اين آسان‏ترين و ارزان‏ترين روش كسب دانش، بيان احساس انديشه و كهن‏ترين وسيله ارتباطي معنوي بشر است كه به رغم ظهور و گسترش رسانه‏هاي پيشرفته و مدرن، هنوز هم وسيله‏اي مؤثر، جذاب، قابل دسترسي و جاي‏گزين‏ناپذير است و مي‏تواند بزرگ‏ترين عامل پيشرفت، گسترش دانش و فرهنگ و ايجاد دوستي و تفاهم بين ملت‏هاي جهان باشد.

زادروزها

۱۸۵۸ – ماکس پلانک فیزیکدان مشهور آلمانی. وی به سال ۱۹۱۸میلادی جایزه نوبل فیزیک را ازآن خود کرد.
1775 – تولد ويليام تُرنِر نقاش معروف انگليسي

ماکس پلانک

1891 –  تولد سرگئي پرو كُفيف موسيقي‏دان بلندآوازه روسي
۱۹۵۴ – مایکل فرانسیس مور (به انگلیسی: Michael Francis Moore) ‏ کارگردان مستندساز آمریکایی برندهٔ جایزه اسکار و نخل طلایی کن

ويليام تُرنِر

مرگ‌ها

۱۰۱۶ – اتلرد بدفهم، پادشاه انگلستان
۱۶۱۶ – ویلیام شکسپیر (به انگلیسی: William Shakespeare) ‏ (۱۵۶۴-۱۶۱۶) شاعر و نمایشنامه‌نویس انگلیسی.

ویلیام شکسپیر

۱۶۱۶ -دن میگل د سِروانتِس ساآودرا رمان‌نویس، شاعر، نقاش و نمایشنامه‌نویس اسپانیایی بود.
۱۹۹۲ – ساتیاجیت رای کارگردان و فیلمنامه نویس هندی. فیلمهای جیت رای به عنوان آثار شاخص هنری در سینمای هند در افشانی می‌کنند. آوازجادو عنوان مهمترین فیلم اوست .

دن میگل د سِروانتِس ساآودرا

1850 – ويليام ورد زورث شاعر معروف انگليسي

ساتیاجیت رای