تشکیلات پولیس از قدیم الایام وجود داشت وریشه های تاریخی و بین المللی دارد، چنانچه تاریخچه تشکیل پولیس در کشور مصر سابقه چند هزار ساله را نشان میدهد و در دوره های مختلفه و اولیه اسلام بنام العس مفهوم نگهبان، گزمه و معلومات در زمینه افراد تحت اشتباه را افاده میکرد.

در زمان حضرت محمد مصطفی (ص) در راس وظیفه نگهبان شهر یکی از صحابه کرام به نام سعد بن وقاص رابرگزیده بودند و درعهد خلافت حضرت ابوبکر صدیق (رض) عبدالله ابن مسعود را در راس وظیفه مذکور قرار داده و وظایف امنیتی را به پیش می برد تا اینکه بنا بر تراکم و ازدیاد نفوس در شهرها و ایجاد شهر و راه ها، انکشاف علم و تخنیک، تجارت و اقتصاد، توسعه ترافیک و به مرور زمان بروز حوادث و قضایای جرمی که به منظور جلوگیری، وقایه و مجادله با جرایم ناگزیر قوای منظم پولیس تشکیل گردید، که این تشکیلات در سطح کشورهای جهان اغلبا به نام Police یاد گردید و با گذشت زمان کلمه پولیس اصطلاح بین المللی را کمایی نمود.

در کشور عزیز ما افغانستان کلمه پولیس اولین مرتبه در سال 1315 ه ش به نام تعلیم گاه پولیس یاد گردید و این تعلیم گاه در موقعیت مهتاب قلعه کابل (نزدیک پل سوخته) تاسیس که از جانب استادان کشور المان مسئولیت پیشبرد تعلیمات آنها بدوش گرفته شده بود و در زمان سلطنت شاه امان الله خان وقبل از آن پولیس را که تشکیل خیلی محدود داشت به نام امنیه یاد میکردند.

فارغین این تعلیم گاه بعد از فراگیری مدت 9 ماه یا یک سال تعلیمی لقب صوبه دار را گرفته و قوماندانی آن دوران به نام کوتوالی یاد میگردید.

کوتوال ها تحت اثر والی قرار داشتند، بالاخره در نتیجه فراغت دوره های متعدد از تعلیمگاه تصمیم برآن شد تا به مقصد سوق و اداره سالم قوا، تشکیلی به نام ریاست امنیه در چوکات وزارت امور داخله منظور گردید که از سال 1321 الی 1326 ه ش به عین نام باقی مانده بود.

در سال 1326 ریاست امنیه به نام قوماندانی عمومی پولیس و ژاندارم مسمی گردید که بر اساس آن مسایل و موضوعات امنیت داخلی کشور شامل شهرها و محلات را پولیس و وظایف تامین امنیت سرحدات کشور را ژاندارم به عهده داشت.

کلمه پولیس اصطلاح قبول شده و تائید شده بین المللی بوده، افراد شامل تشکیلات پولیس در کشور حامی قانون و محافظ امن و نظم عامه میباشند.

قبلا از 1326 اکثرا افسران واجد شرایط را از حربی شونحی و حربی پوهنتون نیز در تعلیمگاه های پولیس برای مدتی شامل و منحیث موظفین پولیس غرض خدمت مردم گماشته می شدند تا بالاخره اکادمی پولیس در ساحه افشار کابل به منظور فراگیری تعلیمات بیشتر و خوبتر پولیس ایجاد گردید.

در اکادمی پولیس آن وقت سه نوع تعلیمات مروج بود:
1- تحصیلات سه سال که به سطح لیسانس پولیس فراغت حاصل می نمودند دوهم حارن معادل دوهم برید من اردو..

2- تعلیمات سه ساله برای فارغین صنوف نهم معارف که بنام ساتنوال دارای چهار پلیت فارغ می شدند یعنی معاونین.

3- فارغین صنوف ششم که ایشان با تعلیم 9 ماه منحیث دریم ساتنمن به جامعه و خدمت مردم تقدیم گردیده اند. تعلیمات آنها توسط استادان کشور جرمنی و افغانی به پیش پرده می شد.

در سال 1352 هش در عهد جمهوری شهید محمد داود خان بعضی از قوانین و مقررات نافذه در کشور لغو، تعدیل و تنقیض گردید از آنجمله تعلیمات  سه سال پولیس، این سه سال به تعلیمات ذیل تعویض گردید:

1- فارغین صنوف دوازدهم معارف بعداز گذرانیدن امتحان کانکور، معاینات صعب صحی، اندازه قد و برجستگی اندام، عدم موجودیت و شمولیت در احزاب سیاسی ، عدم موجودیت دوسیه جزایی و داشتن عشق به وطن و صداقت، شرایط شمولیت در اکادمی پولیس بوده، که فارغین بعد از یک دوره تعلیمی به رتبه دریم ساتنمن بکلوریا پاس و بعد از خدمت موعود دوباره شامل صنوف دوم و به همین منوال به صنف سوم و بعد از سپری نمودن امتحانات موفقانه به رتبه دوهم حارن موقف می گرفتند.

2- فارغین صنوف نهم صرف برای 9 ماه تعلیم، فراغت به رتبه دریم ساتنمن را حاصل و بالترتیب در بین هر چهار سال یک رتبه ترفیع به رتبه دوهم، لمری و با سپری نمودن کورس به رتبه سر ساتنمن یا معادل ساتنوال میرسیدند.

3- البسه یونیفورم پولیس وقت برنگ فولادی تیره و کرتی آن بدون کمربند بود.

جنرالان صرف کلاه و پطلون به رنگ سیاه و کرتی برنگ فولادی را استعمال می نمودند و با فورم و نشان های جداگانه متمایز بودند.

4- پولیس تحت امر قوماندان پولیس و ژاندارم ایفای وظیفه می نمود.

بخش ها و صنوف مختلف پولیس عبارت بود از:آمریت های عمومی امنیت، ترافیک، پاسپورت، سرحدی ، پیژنتون، تخنیک، مخابره، محبوسین، حرکات ، جنایی، استخابارات و امثال هم که در آن زمان به تحقق هرم اداری و تشکیلات توجه و اهمیت زیاد قابل بودند.

– بعد از 7 ثور 1357 ه ش (9 میزان) اسم پولیس به حارندوی تعویض گردید، یک نفر محصل دیپلوم فراغت سه سال تعلیم را حایز میگردید، و به صفت دوهم حارن از اکادمی حارندوی فارغ میگردید و دارای بخش های تعلیمی پولیس امنی، جنایی، سرحدی، ترافیک و پوهنحی سیاسی بود.

1- نشان ها و فورم بحال خودش، نشان کلان و رنگ البسه متغیر گردید.

2- قوماندانی پولیس و ژاندارم الی 6 جدی 1358 مسمی بود ولی بعدا جای آنرا معینیت امور امنیتی گرفت و در سال های 69 این پست به معاونیت اول وزارت امور داخله مسمی گردید.

3- در میزان 1371 در نخستین دور ج. ا.ا حارندوی جای خود را دو باره دریافت و به پولیس مسمی گردید که در راس تشکیلات آن قوماندانی عمومی پولیس و ژاندارم قرار داشت.

4- گرچه وزارت امور داخله و پولیس مانند سایر نهاد های دولتی از اثر جنگ ها از هم پاشید ولی بعد از ایجاد دولت موقت آهسته، آهسته با انکه پولیس از بسا مشکلات و چالش های متنوع ضد مسلک که آسیب بزرگ مادی و معنوی بالای اداره پولیس کشور عاید آمد، طرح و اجرای پروسه ریفورم کسیرا جایگاه خود را دریافت و به خدمت حضور یافت ولی قانع کننده و مرفوع کننده کار مسلکی نیست.

5- تشکیلات بازهم به مانند گذشته یک مدتی بنام قوماندانی پولیس و ژاندارم و بعد از آن معاونیت اول و متعاقبا در سال 1388 به معینیت ارشد امور امنیتی مسمی گردید که بخشی از اجرا کننده گان و نافذین قانون و تامین کننده امن و نظم و محافظت عامه را در تشکیل دارد.

6- وزارت امور داخله در سال 1388 دارای چهار معین در بخش های امنیتی ، اداری و تامینات مبارزه با مواد مخدر و معینیت پالیسی و استراتیژی می باشد که هر یک وظایف جداگانه کاری و مسلکی خویش را با داشتن ریاست های متعدد ایفا می نمایند.

با توجه و رهنمایی داهیانه رهبری وزارت امور داخله همکاری های جامعه بین المللی وحمایت دولت جمهوری اسلامی افغانستان به یاری خداوند ج شاهد پیشرفت  ها و توسعه از کمیت و کیفیت و ارتقای ظرفیت های مسلکی و خدمتگذاری سالم برای مردم و کشور عزیز ما خواهد بود.