تقویم تاریخ ( هفدهم ماه حمل )

امروز 17 ماه حملبرابر با 6 اپریل تقویم میلادی است. روزی که در افغانستان و جهان اتفاقات زیادی به وقوع پیوسته  است و ما به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم. 

رویداد ها:

514 پيش از ميلاد – لشكركشي آریایی هابه اروپا و عبور از دانوب

تصورير يك سرباز پياده ايران 25 قرن پيش (شوش)

بوغابيش (بگابيش) جنرال آریایی با 81 هزار سرباز درسال 514 پيش از ميلاد، 17 روز پس از نوروز، عبور از درياي مرمره را آغاز كرد تا در اروپاي جنوب شرقي اقوام غير متمدن را از نزديكي قلمرو ايران براند. داريوش در آن زمان در شمال شرقي آریانا بود و بوغابيش را مامور آن سوي مرزهاي شمال غربي كشور كرده بود.

مورخان يونان باستان در نوشته هاي خود به توصيف رسته هاي سپاه بوغابيش پرداخته و به تخصصي بودن واحدها كه برايشان تازگي داشت توجه ويژه كرده بودند. اين مورخان در شرح پيادگان نيزه دار ارتش وقت ايران نوشته اند كه سربازان پياده آریانا داراي لباس بلند و متحدالشكل هستند و تيردان سربازان اين رسته در پشت شانه آنان قراردارد.

628 – هوس ازدواج خسروپرویز با دختر عرب و بر باد رفتن امپراتوری آریایی

قبیله عرب بنی لخم (بنو لخم) که در منطقه وسیعی از جنوب عراق، شمال غربی کشور سعودی  زندگی می کردند، قرن ها از اتباع وفادار به امپراتوری آریانا بودند و به مرکزیت شهر حیره (چند کیلومتری شهرهای کوفه و نجف) خودمختاری محدود داشتند و زیر نظر مرزبان آریایی منطقه بودند. خسروپرویز که مردی هوسباز و جاه طلب بود ناگهان به سرش زد که با دختر نعمان سوم امیر «بنی لخم» هم ازدواج کند. نعمان خواستگاری خسرو را رد کرد و خسرو بدون تأمل دستور داد که اورا اعدام کنند. این عمل، قبیله مسیحی بنی لخم را به خشم آورد و سلب وفاداری کرد و به رغم قتل خسروپرویز در زندان کاخ سلطنتی در نخستین فصل سال 628 میلادی به رنجش خود از تیسفون ادامه داد. ابوبکر خلیفه وقت از این فرصت استفاده کرد و خالد بن ولید ـ ژنرال خودرا با 18 هزار نظامی سبک اسلحه به منطقه سکونت بنی لخم فرستاد و این نیرو در آخرین هفته ماه مارچ 633 با یکانهای مرزبان هرمز رو به رو شد. جنگ در چند روز اول نتیجه ای نداشت. سرانجام، سوم اپریل مرزبان هرمز که شمار نیروهایش کمتر از خالد بود پیشنهاد نبرد تن به تن با خالد را داد که در این نبرد هرمز کشته شد و خالد پیروز. در تاریخ از این نخستین نبرد آریایی ها و مسلمانان عرب به «نبرد زنجیز» یاد شده است. بهمن برادر مرزبان هرمز برای گرفتن انتقام، با یک سپاه مجهز به فیل جنگی وارد نبرد با عرب به فرماندهی ابوعبید ثقفی شد و در این نبرد که به «جنگ پُل» معروف است و در کناره فرات جنوبی روی داد چهار هزار عرب ازجمله ابوعبید کشته شدند. دولت تیسفون که گرفتار مبارزه بزرگان بر سر قدرت و فساد دولتی بود نتوانست انتقام گیری عرب را پیش بینی و خودرا آماده کند که در سال 636 جنگ قادسیه روی داد و ….

خسروپرویز

1580 – الحاق سرزمين پرتغال به استعمار اسپانيا 

پرتغال از ديرباز رقيب سرسخت سياسي و استعماري اسپانيا در قاره‏هاي آسيا، افريقا و امريكا به شمار مي‏رفت، اما به علت مهاجرت فراوان اتباع پرتغال به مستعمرات اين كشور و نابساماني اوضاع اقتصادي، پرتغال اين كشور به تدريج نفوذ و قدرت سياسي خود را از دست داد و همين موضوع موجب شد تا اسپانيا، اين سرزمين را تصرف كند. پس از اين واقعه بسياري از مستعمرات پرتغال به دست قدرت استعماري هلند افتاد و برخي نيز به تصرف اسپانيا درآمد. اما در سال 1640م، بر اثر قيام مردم پرتغال، اين كشور بار ديگر مستقل شد.

1712 – بپاخيزي گسترده بردگان سياه در مهاجرنشين نيويارک

يک بپاخيزي گسترده بردگان سياهپوست در آمريكاي شمالي دراين روز در سال 1712 در منطقه نيويورك آغاز شد و هفته ها طول كشيد. در آن زمان اين قسمت از آمريكاي شمالي يک مهاجرنشين انگليسي و متعلق به اين دولت بود. بپاخيزي بردگان سرانجام توسط ميليشياي محلي سركوب و چهارم ژوئيه اين سال 12 تن از بردگان كه محرّك قيام تشخيص داده شده بودند اعدام شدند.

1909 – كشف قطب شمال توسط “رابرت پيري” درياسالار امريكايي 

آدمي از ديرباز درصدد شناسايى محيط اطراف خود بود و طي سال‏هاي متمادي، نقاط مختلف زمين را كشف كرد. افراد بسياري براي شناساندن نقاط ناشناخته زمين، سختي‏هاي طاقت فرسايى را تحمل كردند و گوشه وكنار جهان را كشف نمودند. يكي از نقاط مجهول براي بشر، ناحيه قطب بود و تلاش فراواني براي كشف و ورود به آن به عمل آمد. در تاريخ‏ششم اپریل 1909م يكي از آمال ديرينه بشر كه رسيدن به قطب شمال بود جامه عمل پوشيد و يك دريانورد امريكايى به نام رابرت ادوين پيري به اتفاق پنج نفر از همراهان خود، پس از تحمل رنج و مشقت زيادْ به آن سرزمين رسيدند. وي پيش از آن چند سفر ديگر به قطب شمال كرده بود ولي نتوانست وارد آن شود تا اينكه در سفر سال 1909م بود كه به اين موفقيت نائل آمد. وي در يكي از اين سفرها، دچار سرمازدگي شد كه به قطع ده انگشت پاي او منجر گشت.

رابرت ادوين پيري

1917 – ورود امريكا به جنگ جهاني اوّل و اعلان جنگ به آلمان 

در شرايطي كه حدود سه سال از آغاز جنگ جهاني اول گذشته بود، امريكا در ششم آوريل 1917م به نفع فرانسه و انگليس وارد جنگ شد و به آلمان اعلان جنگ داد. بهانه ورود امريكا به جنگ، حملات زيردريايى‏هاي آلمان به كشتي‏هاي بازرگاني امريكا و غرق شدن تعدادي از آنها بود. به دنبال آمادگي امريكا براي ورود به جنگ، معاهده‏اي در اين مورد به تصويب مجالس سنا و نمايندگان امريكا رسيد و سپس ويلسون رئيس جمهور وقت امريكا نيز آن را امضا كرد و از روز ششم آوريل 1917م، دستور داد تا ارتش اين كشور به طور رسمي وارد جنگ با آلمان شود. ورود امريكا به جنگ جهاني اول، نقش مؤثري در پيروزي متحدين داشت. امريكا در جريان جنگ جهاني اول، به علت بُعد مسافت و دور بودن از صحنه اصلي نبرد در اروپا، از لحاظ زيرساخت‏هاي اقتصادي دچار زيان و ضرر نگرديد. اين در حالي بود كه بيشتر اماكن و منابع اقتصادي دول اروپايى تخريب شده بود. امريكا در اين مدت به كشورهاي اروپايى وام‏هاي كلان داد كه با دريافت بهره‏هاي آن، ذخاير اين كشور انباشته شد. از طرف ديگر، امريكا در مناطقي چون امريكاي لاتين، با روي كار آوردن رژيم‏هاي دست نشانده، به تحكيم جايگاه خود پرداخت، مجموعه اين عوامل و ديگر عوامل پنهان و پيدا، باعث قدرت‏گيري هرچه بيشتر امريكا در صحنه بين‏المللي گرديد و اين كشور، نقش تعيين‏كننده‏اي يافت.

1917 – بازگشت لنين از تبعيد و ورود انقلاب روسيه به دوره نهايي خود

ششم اپريل 1917 ولاديمير ايليچ (لنين) پس از يازده سال كه به حالت تبعيد در اتريش و سويس بسر برده بود و از آنجا جنبش سوسياليستي را رهبري مي كرد با كمك آلماني ها كه مي خواستند دولت روسيه را گرفتار دشواري هاي داخلي كنند و از جنگ جهاني اول خارج سازند به وطن باز گشت. روايت است كه آلماني ها لنين را در يك واگن قطار راه آهن قراردادند، اين واگن را قفل كردند، از ميان جبهه هاي جنگ عبور دادند و به روسيه رسانيدند.

لنين

لنين در بازگشت به روسيه كاپيتاليسم و رقابت بر سر استثمار ملل را عامل شعله ور شدن آتش جنگ بزرگ (جنگ جهاني اول) اعلام داشت. وي تاكيد كرده بود كه تا اين دو عامل وجود داشته باشد جنگ نيز ادامه خواهد داشت.

لنين كه در آن سال 47 ساله بود در 28 ماه مه 1917 خواهان ايجاد يك جمهوري دمكراتيك فدرال در روسيه شد. وي در دوم ژوئن راهپيمايي بزرگي ترتيب داد كه قبلا نظير آن در روسيه ديده نشده بود. لنين در شانزدهم ژوئن طرح خود در زمينه شورايي كردن كشور را اعلام و نخستي شورا (ساويت) را تشكيل داد. وي ماه بعد از آن تمهيدات دولت موقت روسيه از جمله ايجاد مجلس (دوما) را كارهايي عبث خواند كه به منظور خريد وقت و به تاخير انداختن وقوع يك انقلاب راستين انجام مي شود و گفت: در كشور روسيه كه مردم با انتخابات آشنا نيستند و آن گروه هم كه آشنايي دارند درستي مراحل كار و نتايج آن را باور ندارند نمي توان از الگوي كشورهايي كه قرنها اين نوع انتخابات را تمرين و تجربه كرده اند استفاده كرد؛ انتخابات بايد هرمي شکل و از سطوح محلي آغاز شود تا واقعيت دمكراتيك داشته باشد.

مبارزات لنين از اين دست تا اكتوبر همين سال ــ ماه هفتم پس ازبازگشت از تبعيد ــ به انقلاب بلشويكي و تغيير نظام روسيه انجاميد. ولي، اين نظام و عمدتا به علت سوء مديريت برژنف و جانشينانش و فساد اداري و انتصابات نادرست و بي اعتنايي به عامل روانشناسي انساني و انسانيت فروپاشيد و نظام بهتري هم جاي آن را نگرفت. به باور مورخان، اگر سران مسکو به هشدار اصلاح طلبان ازجمله «دوبچک» توجه کرده بودند کار به فروپاشي کشانده نمي شد.

زادروزها

    ۱۸۱۲ – زادروز آلکساندر هرتسن نویسندهٔ روس
    ۱۸۲۰ – زادروز نادار نویسنده و کاریکاتوریست فرانسوی

نادار

    ۱۸۹۰ – زادروز آنتونی فوکر خلبان و مهندس هوافضای هلندی-آمریکایی، بنیانگذار شرکت فوکر
    ۱۹۰۴ – زادروز کورت گئورگ کیزینگر سومین صدر اعظم آلمان

آنتونی فوکر

    ۱۹۲۸ – زادروز جیمز واتسون زیست‌فیزیکدان و متخصّص علم ژنتیک آمریکایی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی سال ۱۹۶۲
    ۱۹۴۹ – زادروز هورست لودویگ اشتورمر فیزیکدان آلمانی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۹۸

جیمز واتسون

    ۱۹۶۳ – زادروز رافائل کورئا رئیس‌جمهور اکوادور

درگذشت‌ها

    ۱۱۹۹ – درگذشت ریچارد یکم پادشاه انگلستان
    ۱۵۲۰ – درگذشت رافائل نقاش و معمار ایتالیایی

رافائل

    ۱۵۲۸ – درگذشت آلبرشت دورر، نقاش، حکاک و ریاضیدان آلمانی
    ۱۸۲۹ – درگذشت نیلس هنریک آبل ریاضیدان نروژی، از پایه‌گذاران جبر مدرن

نیلس هنریک آبل

    ۱۹۷۱ – درگذشت ایگور استراوینسکی آهنگساز روس، خالق پرنده آتشین
    ۱۹۹۲ – درگذشت آیزاک آسیموف نویسندهٔ آمریکایی روسی تبار گونه‌های علمی، علمی-تخیلی

آیزاک آسیموف

۱۵۲۸ – آلبرشت دورر (به آلمانی: Albrecht Dürer) ‏ نقاش و حکاک و ریاضی‌دان آلمانی دوره نوزائی.
۲۰۱۲ – توماس کینکید، نقاش و نگارگر آمریکایی.