مجله دوربین دانشنامه هرات، ادبی، فرهنگی، هنری و اجتماعی 
نشريات مجاهدین در دوران جهاد و مقاومت
کودتای هفتم ثور 1357 شمسی و اشغال افغانستان به دست روسها-1358- ، به تشكیل و گسترش نهضت مقاومت اسلامی در این كشور انجامید و مهاجرتهای وسیع افغانها به ایران و پاكستان، جامعه افغانستان را وارد مرحله جدیدی از تاریخ معاصرش ساخت. در این مرحله، در عرصه مطبوعات و روزنامه‌نگاری نیز دگرگونی هایی به وجود آمد. مطبوعاتِ ویژه مقاومت اسلامی با ادبیات خاص خود شكل گرفت. این مطبوعات غالباً در ضدیت با ماركسیسم و تجاوز شوروی و ګرداننده ګان قدرت در افغانستان و در دفاع از اسلام و میهن، خبر، گزارش، مصاحبه، مقاله، عكس و از این قبیل منتشر می‌ساختند و می‌كوشیدند برخی واقعیات از اشغال كشور و مبارزه ملت افغانستان را منعكس سازند. مجاهدین هم مانند جراید و تلویزیون افغانستان که بعد از ۷ ثور انتشار میافت و اصطلاحات جدید مانند عناصر ضد انقلاب، اشرار… غلامان امپریالیزم، نوکرازتجاع وغیره علیه مجاهدین به کار می بردند . مخالفان آنها هم اصطلاحات چون کمونیست ، خلقی ، پرچمی ، خادیست و متجاوز واشغالگر را به کار می گرفتند .بدین‌ترتیب، گروههای مختلف مجاهدان و مهاجران ۳۰۶ جریده منتشر كردند كه فهرست آنها بسیار طولانی است
۱- حزب اسلامی افغانستان (گلبدین حکمتیار) (پاکستان) ۶۲ عنوان نشریه، به زبانهای مختلف
۲- جمعیت اسلامی افغانستان ( برهان الدین ربانی) (پاکستان)۴۷ عنوان نشریه، به زبان های مختلف
۳ – تعداد نشرات و روزنامه ها در دوره ی حکومت ربانی در کابل (کابل) ۲۸ عنوان
۴ – حزب وحدت اسلامی افغانستان (عبدالعلی مزاری) (ایران) ۲۱…
۵ – حرکت اسلامی افغانستان (شیخ آصف محسنی) (ایران) ۱۷…
۶- دفتر تبلیغات مجاهدین افغانستان در هالند (هوادارحزب اسلامی) (هالند) ۱۶ …
۷ – اتحاد اسلامی افغانستان (عبد رب الرسول سیاف) (پاکستان) ۱۱ …
۸ – جبهه ملی نجات افغانستان ( صبغت الله مجددی) (پاکستان) ۹ ….
۹ – دولت موقت در پیشاور (به رهبری انجنیر احمدشاه) (پاکستان) ۷ ….
۱۰- جنبش ملی اسلامی افغانستان (عبدالرشید دوستم) (شمال کشور) ۶…
۱۱- محاذ ملی افغانستان ( پیر سید احمد گیلانی) (پاکستان) ۶ …
۱۲- سازمان نصر افغانستان (عبدالعلی مزاری) (ایران) ۵ دری
۱۳- اتحاد موسوم به ” سه گانه ” (مجددی، محمدی، گیلانی) (پاکستان) ۵ …. زبان های مختلف
۱۴- حرکت انقلاب اسلامی افغانستان ( مولوی محمد نبی محمدی) (پاکستان) ۵ …
۱۵ – حرکت انقلاب اسلامی ( مولوی نصرالله منصور) (پاکستان) ۵ …
۱۶- اتحاد موسوم به “هفتگانه ” (پاکستان) ۴ …
۱۷ – اسلام مکتب توحید (سید اسدالله نکته دان) (ایران) ۴ … دری
۱۸- حزب اسلامی رعد ( شیخ زاده خزاعی) (ایران) ۳ … دری
۱۹ – حزب دعوت اسلامی (شیخ زاده غزنوی) (ایران) ۳ … دری
۲۰ – جبهه ی متحد (شورایی) (ایران) ۳ … دری
۲۱ – کانون مهاجر (شورایی) (ایران) ۳ … دری
۲۲ – مجاهدین مستضعفین (شورایی) (بامیان) ۳ … دری
۲۳ – نهضت اسلامی (علی یاور افتخاری) (ایران) ۳ … دری
۲۴ – سازمان های بشری جهان درمورد افغانستان (پاکستان) ۳ … زبان های مختلف
۲۵- حزب اسلامی (مولوی یونس خلص) (پاکستان) ۲ …
۲۶- روحانیت وجوان (سید محسن نقوی) (ایران) ۲ … دری
۲۷- حزب الله (قاری سید احمد) (ایران) ۲ …
۲۸- شورای اتفاق اسلامی افغانستان (سید علی بهشتی) (بامیان) ۲ …
۲۹- مرکز اطلاعاتی افغان (سید بهاوالدین مجروح) (پاکستان) ۲ … زبان های مختلف
۳۰- اتحادیه نویسندگان افغانستان آزاد (عبدالرسول امین) (پاکستان) ۲ …
۳۱- مرکز فرهنگی اسلامی افغانستان (حسن الله متوکل) (پاکستان) ۱ … پشتو و دری
۳۲- جبهه ی آزادی بخش انقلاب اسلامی (ایران) ۱ .. دری
۳۳- جنبش اسلامی مستضعفین (عبدالحسین عاقلی) (ایران) ۱ ….
۳۴ – پاسدارن جهاد اسلامی افغانستان (محمداکبری) (ایران) ۱ ….
۳۵ – سازمان آزادی بخش اسلامی (الحدید( (مولوی عبدالقیوم پیام) (ایران) ۱ …
۳۶ – نیروی اسلامی افغانستان (سید ظاهر محقق) (ایران) 1 ” ” ” “
۳۷ – نیروی انقلاب اسلامی افغانستان (حسن کریمی) (ایران) ۱ …
۳۸ – انجمن اسلامی سوم حوت (شورایی) (ایران) ۱ ….
۳۹ – قیام توحیدی مستضعفین (قسیم اخگر) (پاکستان) ۱ …
۴۰- مرکز تحقیقات جهاد افغانستان (فارق اعظم) (پاکستان) ۱ …. زبان های مختلف
۴۱ – شورای ثقافتی جهاد افغانستان (صباح الدین کشککی) (پاکستان) ۱ ….
۴۲- کانون ترجمه آثار جهاد افغانستان (محمد یوسف علمی) (پاکستان) ۱ …
۴۳ – انجمن دایرةالمعارف اسلامی افغانستان (شورایی) (پاکستان)۱ …
۴۴ – اتحادیه مجاهدین اسلامی افغانستان (عبدالحسین مقصودی) (پاکستان) ۱… دری.
اما با پیروزی مجاهدان در ۸ ثور ۱۳۷۱ و تأسیس دولت اسلامی در افغانستان، شمار زیادی از جراید نهضت مقاومت به داخل كشور منتقل شدند، اما بر اثر جنگهای خونین و ویرانگر گروهی و حزبی، گسترش ناامنی و ایجاد فضای هراس و وحشت، مطبوعات مقاومت افغانستان نیز سیر قهقرایی پیمودند و از رشد و بالندگی سالهای پیش از پیروزی مجاهدان بازماندند.
شورای ثقافتی جهاد افغانستان :
در ماه سنبله ۱۳۶۲ هـ ش = اگوست ۱۹۸۳ م به ابتکار صباح الدین کشککی روزنامه نگار برجسته ی معاصر افغانی و با عضویت محمد صدیق راشد سلجوقی ، حبیب الله غالب، عبدالسلام عظیمی و محمد هاشم مجددی در اسلام آباد تاسیس شد
در حالیکه این شوری باوجود بی طرف خود ، اغلب مورد غضب رهبران جهادی قرار می گرفت و سر انجام در ماه جدی ۱۳۷۰ = جنوری ۱۹۹۱ به کار خود پایان داد .
این کانون علاوه بر نشر جریده ای با عنوان ” افغانستان در مطبوعات جهان” تعداد ۱۹ عنوان کتاب از نویسندگان مختلف جهان (در موضوع حوادث افغانستان به زبان های پشتو و دری ترجمه نموده و به نشر سپرد.
از کار کرد های این ثقافت میتوان نکات ذیل را برشمرد :
الف ـ ترجمه و نشر تفسیر ” فی ظلال القرآن ” (نوشته ی سید قطب به زبان دری .
ب ـ تشکیل کتابخانه ی با بیش از پنج هزار جلد کتاب مرجع و انواع دایرة المعارف .
ج ـ تاسیس مکاتب ابتدایی و متوسطه در مناطق آزاد شده .
د ـ توسعه ی برنامه های تعلیمی صوتی و تصویری زیر نام ” آواز جهاد”
ه ـ تاسیس شعبه و کورس های عکاسی و فیلم برداری به منظور تهیه ی گزارشات و فیلم های مستند از وقایع داخل کشور .
و ـ تهیه یی نصاب تعلیمی برای کودکان افغانستان به زبان های پشتو و دری از صنف اول تا نهم. این شوری توانست طی دو سال اول بیش ازهشتاد هزار جلد کتاب تعلیمی چاپ نموده و به مراجع تعلیمی تحویل دهد .
ز ـ تدویر سمینارهای گسترده در مورد برنامه ریزی و تحلیل ابعاد اقتصادی، سیاسی، تعلیم و تربیه، رسانه های گروهی، قانون گذاری و آینده ای افغانستان و نشر محتویات سمینارها در مجموعه ای زیر عنوان ” فردای افغانستان ” به زبان های دری، پشتو و انگلیسی.
نشریات آزاد:
افزون بر نشرات سازمانهای رسمی و بزرگ سیاسی، جراید زیادی توسط محافل و جریانات کوچک و غیر وابسته به تنظیمهای سیاسی- جهادی ، با گرایشها و تمایلات گوناگون و بعضا هواداری ضمنی از تنظیمهای جهادی، یا قوماندانهای سرشناس مستقر در داخل کشور، با زبان های مختلف در کشورهای همجواری چون پاکستان، ایران، هندوستان و هم در سراسر جهان به نشر می رسیدند که من حیث المجموع پیام آور اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و فکری افغانستانیها در قبال وقایع جاری در کشورشان بود که فی الجمله نقشی برجسته در جهت دهی افکار عمومی داشته اند .
تعداد آنها به ۲۲۳ عنوان میرسد که بررسی آماری و مشخصات، موضع گیریها و محتویات هریک از ظرفیت این مطلب خارج است.
جای بسی مسرت است که فرهنگسرای دوربین جهت حفظ و مراقبت از داشته های فرهنگی و مطبوعاتی کشور، اقدام به آرشیف نشریات دوران جهاد و مقاومت ساکنان این دیار نموده و شما شمارگان مختلف نشریات فوق را در این فرهنگسرا بدست آورده می توانید. در این جا لازم می دانیم تا اسامی تعدادی از نشریات احزاب و تنظیم های جهادی را جهت آشنایی بیشتر شما گرامیان، به معرفی بگیریم:
اسامی بعضی از نشريات جهادي موجود در فرهنگسرای دوربین
1- آزادي- روزنامه- فريدون افراسيابي- 1369- پاكستان. شمارگان: (90)
2- آواي هري- حركت اسلامي افغانستان- ك.پويا- 1369- هرات. شمارگان: (11)
3- ارشاد – 1368 – وزارت دعوت و ارشاد – پيشاور
4- افغان جهاد- شوراي ثقافتي جهاد افغانستان – اسد 1366 – پاكستان- شمارگان: سال اول ( 2-3-4) سال دوم (1)
5- افغانستان- محاذ ملي اسلامي افغانستان- 1367- پاكستان- شمارگان: (6- 8 )
6- افغانستان در مطبوعات جهان- پوهاند دكتور سيد محمد يوسف علمي- 1364- پاكستان- شمارگان: ( 3-5)
7- البدر- دفتر تبليغات مجاهدين افغانستان- 1365- پخش اروپا. شمارگان: ( سال سوم 5)
8- البيان – حزب اسلامي افغانستان – ( 32 ، 33 ) 1365
9- الصبح- حزب اسلامي افغانستان- 1364- اروپا. شمارگان: ( فقط لوگو)
10- الفتح- عربي- جمعيت اسلامي افغانستان- 1371- پاكستان. شمارگان: (13 شوال 1412- 17 شوال 1412)
11- الفتح- مجاهدين فراه و شيندند جمعيت اسلامي افغانستان- 1367. شمارگان: (1)
12- المجاهدون- جمعيت اسلامي افغانستان- عربي- پاكستان- 1365- شمارگان: (22)
13- الموفق- حزب اسلامي افغانستان- سيد اسحاق دلجو حسيني- عربي- 1365- پاكستان ( جمادي الثاني 1409 )
14- امت اسلام. شمارگان: (صفحه 3 و 4)
15- انجمن- گروه مبارزان مسلمان افغانستان- 1359- ايران. شمارگان: (3)
16- انقلاب اسلامي افغانستان- جمعيت اسلامي افغانستان- 1357- پاكستان – شمارگان: (110-113-147)
قمري)
17- ايمان- انجمن اسلامي آزادي خواهان مبارز افغاني- 1361- امريكا. شمارگان: (3)
18- بشارت – امارت عمومي حوزه جنوب غرب – 1359
19- بولتن خبري- خبررساني افغانستان اسلامي، وزارت دعوت و ارشاد مجاهدين- 1368- پاكستان. شمارگان: (30 جدي 1368- 29حوت 1368- 31حمل 1369- 31 جوزا 1369)
20- بيست و چهار حوت هرات و 25 هزار شهيد- ويژه نامه- ايران- شمارگان:(1)
21- بيست و سه حوت- اتحاديه عمومي محصلان افغاني در خارج- 1354. شمارگان: (23)
22- پيام بلخ- جيهات شيهد ذبيح الله- جمعيت اسلامي افغانستان- 1369-ايران- شمارگان: ( ميزان 1370 ( 4،5،6))
23- پيام جهاد- حركت اسلامي افغانستان- 1369- پاكستان- شمارگان: (39)
24- پيام مهاجر- جنبش مقاومت اسلامي افغانستان- 1358- ايران. شمارگان: (جدي 1359، 22)
25- پيروزي- هواداران حزب اسلامي افغانستان در ايران- 1368- ايران. شمارگان: (9-11-12-15-18-22)
26- تجلي حق- جبهه فتح المبين افغانستان- 1369- ايران. شمارگان: (1)
27- توحيد- شوراي انقلاب اتفاق اسلامي افغانستان- 1359- ايران. شمارگان: (1)
28- توحيد سنگر – ارگان نشراتي شوراي مركزي ارشاد جهادي حوزه جنوب غرب جمعيت اسلامي افغانستان – 1367 – 1370 ( 1 ، 2 ، 3 ، 4 ، 5 ، 6 ، 8 ، 9 ، 10 ، 14 ، 15 ، 18 ، 19 ، 20 ، 21 ، 22 ، 23 ، 25 ، 26 ، 27 ، 28 ، 30 ، 31 ، 32 ، 33 ، 34 ، 35 ، 36 ، 37 ، 38 ، 39 ، 40 ، 41 ، 42 ، 43 )
29- جبهه جهاد- جبهه ملي نجات افغانستان- 1367- پاكستان. شمارگان: (48)
30- جهاد- صداي انقلاب اسلامي افغانستان- 1367- ايران- شمارگان: (15 حوت 1368، 17-18)
31- حبل الله – ارگان نشراتي سيد جمال الدين حسيني – مسئول شهاب – حزب وحدت اسلامي افغانستان
32- خبرنامه- پايگاه هاي جهادي حزب اسلامي افغانستان- 15 قوس 1366- هرات. شمارگان: (1)
33- دختران زينب- انجمن نسوان حزب اسلامي رعد افغانستان- 1359- ايران- شمارگان: (4)
34- دنياي سخن
35- راستگويان- جبهه نجات ملي افغانستان- 1368- اروپا- دنمارك. شمارگان: ( 1 – 11)
36- راهيان نور- قرارگاه شهيد غلام محمد نيازي- 1366- هرات. شمارگان: (20 ميزان 1367، شماره 11)
37- رهروان سميه- جمعيت اسلامي افغانستان- 1367- ايران. شمارگان: (5-6-7)
ريپورتس ( انگليسي ) – امارت عمومي حوزه جنوب غرب
38- زن مسلمان- تنظيم اسلامي زنان افغانستان- ل . خرم – 1366- پاكستان – شمارگان: ميزان 68( 16) حمل 1370 ( 24)
39- سنان- سازمان نيروي انقلاب اسلامي افغانستان- 1359- ايران. شمارگان: (1)
40- سوم حوت- انجمن اسلامي دانشجويان افغانستان در خارج از كشور- 1359- ايران- شمارگان: (2-3)
41- شهادت- حزب اسلامي افغانستان- 1357- پاكستان- شمارگان: (16)
42- صبح پيروزي- نجات ملي افغانستان- 1368- پاكستان. شمارگان: (24 ميزان 1368- 8 عقرب 1368)
43- صداي آريانا- آژانس خبررساني صداي اريانا- عبدالغفور گداز- 1368- پاكستان- شمارگان: (37-40-43)
44- صداي افغانستان- اتحاديه دانشجويان و افغان هاي مبارز در ايران- 1359- ايران- شمارگان: (7-8-10-11-14)
45- صفه- اتحاديه انجمن هاي اسلامي محصلان افغاني در اروپا- 1357- اروپا. شمارگان: (حمل و ثور 1360، شماره 4)
46- طلوع آزادي- امارت عمومي حوزه جنوبغرب جكعيت اسلامي افغانستان- 24 حوت 1367- پاكستان- شمارگان: (1)
47- طلوع انقلاب – جمعيت علما حركت اسلامي افغانستان- 1359- ايران. شمارگان: (2- سنبله 1362، شماره 11)
48- فتح- حزب الله افغانستان- 1367- ايران. شمارگان: سال اول( جدي 1367) سال دوم ( 10- 13) سال سوم ( 2 ، 3 -4 ، 5 – 10 ، 11) سال چهارم ( 1 ، 2 )
49- فجر اميد- حركت اسلامي افغانستان- 1360- ايران- شمارگان: (3-5)
50- فروغ- شوراي ولايتي هرات حركت اسلامي افغانستان- 1370- پاكستان. شمارگان: (4-5-6- 7)
51- فرياد- افغانان مسلمان غير وابسته- 1370- پاكستان- شمارگان: (1-2-3-4)
52- قلب آسيا- معاذ ملي اسلامي افغانستان- 1370- پاكستان. شمارگان: (5)
53- قيادت- كميسيون فرهنگي كميته پيگيري فرماندهان غرب افغانستان- جدي 1370- شمارگان: ( 1 )
54- قيام 24 حوت- حزب اسلامي افغانستان- مباحث- نشريه جبهات جهادي- 1360. شمارگان: (دور اول، سال سوم، شماره 24- 29 ميزان 1363- دور دوم، سال دوم، 1)
55- قيام حق – اتحاد اسلامي مجاهدين افغانستان – 1404
56- لواي حق – ارگان نشراتي جبهات شهيد حفيظ الله افضلي – 1366 ، ( 2 ، 3 ، 8 ، 45 ، 8 ، 9 ، 10 ) ( 7 ، 8 )
57- لواي خواجه عبدالله انصاري – جبهات شهيد نور احمد غورياني – 1368
58- مجاهد- جمعيت اسلامي افغانستان- 1357- پاكستان. شمارگان: (28-168)
59- مجاهد ولس- محمد حسن ولس مل- 1360- ناروي. شمارگان: (157-161)
60- محاذ- محاذ ملي اسلامي افغانستان- 1366- پاكستان- شمارگان : سال دوم (3)
61- مشعل – جمعيت اسلامي افغانستان – پيشاور پاكستان – 1366
62- ميثاق خون – جمعيت اسلامي افغانستان – دور دوم – 1365 – مدير مسئوول ف فاضل – معاون ناصرالدين جمال – پيشاور پاكستان ( 4 ، 8 ، 9 ، 11 ، 12 ) 1366 ( 1 ، 2 ، 8 ، 9 ، 10 ، 11 ) 1367 ( 1 ، 4 ، 5 ، 6 ، 7 ، 8 ، 9 ، 10 ، 11 ، 12 ) 1368 ( 1 ، 2 ، 3 ، 4 ، 5 ، 6 ، 7 ، 8 ، 9 ، 10 ، 11 ، 12 ) 1369 ( 1 ، 2 ، 3 ، 4 ، 5 ، 6 ، 7 ، 8 ، 9 ، 10 ، 11 ، 12 ) 1370 ( 1 ، 2 ، 3 ، 9 ، 10 ، 11 )
63- نجات- جبهه ملي نجات افغانستان- دو ماهنامه – 1367- شمارگان: ( 3 )
64- نداي آزادي- 1358. شمارگان: ( دوره چهارم، سال دهم، 5)
65- نداي خواهران مسلمان- جمعيت اسلامي افغانستان- اول قوس1367- ايران. شمارگان: (1)
نشريات دوران طالبان
65- نداي سنگر- امارت عمومي حوزه جنوبغرب- 1365- ايران. شمارگان: سال دوم ( 3- 9-10-11-14) سال سوم (1)
67- نداي مسلمانان افغانستان- شوراي ارشاد جهادي ولايات حوزه جنوبغرب جمعيت اسلامي- 1367- هرات. شمارگان: (1-2-5-6)
68- نداي وحدت- ارگان نشراتي قرارگاه محمد رسول الله (ص)
69- نويد پيروزي- حركت اسلامي افغانستان- 1367- ايران. شمارگان: (4 – 11- 13- 18-25) ( 30 ، 31 )
70- نهضت- نهضت ملي افغانستان براي آزادي و دموكراسي- سنبله 1380- آلمان- شمارگان: (1)
71- نيروي ايمان
72- وحدت – ارگان نشراتي شوراي اتحاديه اسلامي علما – 1369
73- همبستگي اسلامي- بيانگر انديشه هاي توحيدي مهاجرين مسلمان افغانستان- 22جدي 1369- ايران – شمارگان: (1-2-3)
74- همسنگران- قومانداني عمومي امارت گذره جمعيت اسلامي- غلام محمد خداجو- 1368- هرات. شمارگان: (10 سنبله 1369، 11)
نشريات مهاجرين
1- امت- جمعيت اسلامي افغانستان- جوزا 1379- ايران – شمارگان: ( 1) سال دوم ( جوزا 1380)
جوانان ميهن – مهندس توريالي غياثي – مشهد ايران – جدي 1380 – شمارگان : (1)
2- خط سوم – فصلنامه فرهنگي ادبي هنري – محمد جواد خاوري– 1381تابستان – مشهد ايران- شمارگان : (2- 5، 6 – 12 ، 13 )
3- صراط المستقيم – حركت انقلاب اسلامي افغانستان – مير محمد يعقوب مشهوف – ايران مشهد- شمارگان: ( 32، 33)
4- ميهن – فرهنگي سياسي اجتماعي خبري – 1379 – مهندس توريالي غياثي – احمد شاه فرزان – مشهد ايران- شمارگان : (13،14- 17، 18- 19 ،20، 21 ، 22 ، 23 ، 24 – 25،26 )
5- امت- جمعيت اسلامي افغانستان- زير نظر هيئت تحرير- شمارگان: (13)
6- مهاجر- سفارت كبراي دولت اسلامي افغانستان- 27/9/1372- تهران- شمارگان: ( 1- 2-4-5-6-7-8-9)
6- شهدا- موسسه خيريه شهدا- فصلنامه- علي عبداللهي- ايران- 1367- شمارگان: ( 9)
8- قرن 21- ايران- نشر سپنتا-1380- شمارگان: (13)
