تقویم تاریخ ( بیست و پنجم ماه دلو )
شكركشي چين به فرارود و شكست از لشكريان آریانا / 102 میلادی
در چنین روزی، «وادي» امپراتور وقت چين با استفاده از فرصت درگيري آریایی ها با روميان در غرب، يك سپاه چهل هزار نفري از نيروهاي خود را روانه منطقه فرارود كرد. اين حمله توسط نيروهاي محلي پارت (خراسان)، آريانا (هرات و غرب افغانستان امروز) در هم شكسته شد و بسياري از چينيان به اسارت درآمدند.
تصویب قانون اساسی جمهوریت داود خان/1355
این قانون در زمان زمامداری محمد داود خان در ۱۳ فصل و ۱۳۶ ماده در چنین روزی از طرف لویه جرگه به تصویب رسید.
در آغاز تأسیس جمهوریت، محمدداود در بیانیۀ تصویب قانون اساسی جدیدی را بر مبنای دموکراسی حقیقی وعده داده بود . این وعده برای مدت چهار سال بدون تذکار دلیل آن معطل ماند. اما بالاخره در سال ۱۹۷۶ هییتی را به تهیۀ مسوده قانون اساسی موظف ساخت.
در ماه دلو سال ۱۳۵۵ ش مسودۀ قانون اساسی جدید در جراید انتشار یافت و انتخاب اعضای لویه جرگه جهت بررسی و تصویب آن اعلان شد.
اشخاص مطلوب به تعداد ۲۱۹ نفر به نام اعضای منتخب لویه جرگه به مرکز آمدند. و یکصد و سی تن هم از جانب رئیس جمهور به نمایندگی از اقشار مختلف مثل دهقانان، کارگران، روشنفکران و زنان تعیین شدند … اعضا در کابل گرد هم آمده و در مدت ۱۳ روز از ۳۱ جنوری تا ۱۳ فبروری قانون اساسی جدید را در یکصد و سی و شش ماده به تصویب رسانیدند.
بدینگونه چهارمین قانون اساسی افغانستان به وجود آمد و به تصویب اعضای لویه جرگه رسید.
********
انتخاب اولین رئیس جمهور کشور/ 1355
سردار محمد داود خان از طرف اعضای لویه جرگه، به حیث رئیس جمهور کشور انتخاب شد.
او مؤسس جمهوری در کشور و اولین رئیسجمهور افغانستان از 1352 تا 1357 بود. سردار محمد داود همچنین در بین سالهای 1332 تا 1341 نخست وزیر افغانستان بود. داوود خان در کودتایی بدون خونریزی در سال 1352نظام پادشاهی در افغانستان را که در آن زمان توسط پسرکاکایش (پسر عمو) محمد ظاهرشاه اداره میشد سرنگون ساخت و جمهوری افغانستان را شکل داد و خود را به عنوان رییس جمهور افغانستان اعلام کرد. داوود خان بهخاطر سیاست های مترقیاش، تلاشهایش برای بهبود حقوق زنان و شروع دو طرح نوسازی پنجساله که نیروی کار را در حدود ۵۰ درصد افزایش داد، شناخته میشود.
او سمت رییسجمهوری را تا روز ترورش توسط حزب دموکراتیک خلق افغانستان که به عنوان انقلاب ثور شناخته میشود، برعهده داشت. حزب دموکراتیک خلق افغانستان پس از کشمکشهای طولانی او را همراه با تمام اعضای خانوادهاش در ارگ ریاستجمهوری ترور کرده و اجساد آنها را در مکانی ناشناس به صورت دستهجمعی گور کردند. سی سال بعد (در سال ۱۳۸۷ خورشیدی) با شناسایی بقایای اجسادشان در شرق کابل، دولت آنها در مراسمی رسمی در تپهای در غرب کابل به خاک سپرد.
********
قتل سفیر امریکا در کابل/1358
ادلف دابس سفیر ایالات متحده آمریکا در افغانستان، در چنین روزی در شهر کابل، به قتل رسید.
دابس نخست توسط اشخاص ناشناس از روی جاده ربوده و به هوتل کابل منتقل شد. دهشت افگنان تقاضا داشتند تا بحرالدین باحث و مولانا فیضانی در برابر رهایی سفیر امریکا، از زندان رها ساخته شوند. حال آنکه این دو بلافاصله پس از کودتای ثور اعدام شده بودند. امین به مشورۀ کی جی بی به یک گروه هجومی امر کرد تا به اتاقی در هوتل کابل که سفیر در آنجا نگهداری می شد، یورش برند و تروریستان را نابود سازند. دستۀ هجومی که واسکت های محافظتی روسی به تن و کلاشنیکوف به دست داشتند، اتاقی را که دهشت افگنان و گروگان شان در آن قرار داشتند، زیر رگبار گلوله گرفتند. حد اقل دو مرمی بر دابس اصابت نمود و او را زخم مرگبار زد که به اثر آن جان داد. از تروریستان دو تن کشته، یکی دستگیر و یکی هم مؤفق به فرار شد.
دابس پیشتر از آن سمت سکرتر اول سفارت امریکا در مسکو را بر عهده داشت. گفته می شود، کی جی بی از تقرر دابس به حیث سفیر امریکا در افغانستان نگران بود.
از نظر کی جی بی، دابس با منطقه و فعل و انفعالات سیاسی آن از نزدیک آشنا بود و با سی آی ای پیوند هایی داشت و مورد اعتماد آن بود، بنا برآن انتصاب وی به حیث سفیر به افغانستان به مثابۀ جزئی از تلاش های ایالات متحدۀ امریکا برای اثر گذاری بر حکومت جدید افغانستان جهت مانع شدن از نزدیکی بیش از حد آن با اتحاد شوروی تلقی می شد
امریکایی ها حفیظ الله امین را در قتل ادلف دبس سفیر امریکا در افغانستان مقصر می دانستند.
*******
رویداد های جهان مطابق تقویم میلادی:
ل1876 – «الکساندر گراهام بِل» اختراع خود ـ تلیفون را به ثبت داد تا به نام او باقي بماند.
1945 – 135 هزار كشته و مجروح در بمباران «درسدن» آلمان
شهر «درسدن» آلمان در چنین روزی مورد حمله 772 بمب افكن انگليسي و امريكايي قرار گرفت و 311 بمب افکن آن را بمباران کردند که شديدا آسيب ديد و از نفوس آن جمعا 45 هزار تن كشته و 90 هزار نفر ديگر مجروح شدند. به نوشته مورخان، اين بمباران لازم نبود زيراکه که شکست آلمان قطعي و نيروهايش درحال عقب نشيني بودند. بمباران درسدن 56 روز قبل از خودکشي هيتلر صورت گرفته بود!. درسدن در ژانویه 1944 نیز شدیدا بمباران شده بود.
در بمباران درسدن از بمب هاي آتشزا استفاده شده بود كه گرمايي معادل ششصد درجه ايجاد و تيرهاي آهن ساختمانها را ذوب كرده بودند.
در اين زمينه كتابهاي متعدد از جمله كتاب «آتش» تاليف فردريك مورخ آلماني و كتاب «كشتارگاه شماره پنج» تاليف نويسنده آمريكايي كورت ودنه گات انتشار يافته است. مورخان، بمباران درسدن را به آن صورت و در آن زمان يک انتقامگيري از ملت آلمان بشمارآورده اند.
«درسدن» پس از بمباران فوریه 1945
1963 – موفقيت اولين پيوند كليه انسان در انگليس
در چنین روزی پروفسور مارتين اسكات، جراح انگليسي، در بيمارستان شهر ليدز انگلستان كليه فردي را كه تازه فوت كرده بود، برداشت و طي يك عمل جراحي به يكي از بيماران خود پيوند زد. اين پيوند با موفقيت روبرو شد.
2005 – «رفيق حريري» ميلياردر لبناني و قبلا پنج بار (متناوبا از سال 1992 تا سال 2004) نخست وزير اين کشور بر اثر انفجار کشته شد.
ماسبت ها:
روز جهانی عشاق (ولنتاین)
14 فبروری روز ولنتاین یا جشن ولنتاین در بسیاری از کشور های جهان گرامی داشته می شود. در حالی که در اکثر این کشورها، روز ولنتاین تعطیل نیست.
روز ولنتاین به عنوان گرامی داشتِ مذهبی یکی از قدیسان صدر مسیحیت به نام والنتینوس آغاز شد. داستان های شهادت متفاوتی درباره ولنتاین های متفاوت در طول تاریخ روایت شده است. داستان مشهور ولنتاین قدیس چنین است که این کشیش مسیحی در رم باستان برای سربازان مراسم ازدواج برگزار میکرد.
طبق دستور امپراطور کلادیوس دوم ازدواج برای سربازان در امپراتوری روم ممنوع شده بود. زیرا امپراتور معتقد بود مردان مجرد، جنگجویان بهتری هستند. از دیگر اتهامات والنتینوس تلاش برای آزادی زندانیان مسیحی از زندان بود. تا اینکه به علت این فعالیت ها به زندان افتاد. براساس این افسانه، ولنتاین قدیس دختر کور زندانبانش را شفا داده است.و در روز اعدامش در وداع نامه ای که برای این دختر نوشته بود «ولنتاین تو» امضاء کرده بود.
اولین بار در قرون وسطی پیوستگیِ روز ولنتاین و عشق جسمانی در آثار جفری چاسر شاعر انگلیسی قرن چهاردهم مطرح شده است. در این مناسب عشاق با اهدای گل، شیرینی و ارسال کارت تبریک ابراز عشق می کرده اند. از قرن نوزدهم کارت های گرامی داشت ولنتاین به صورت انبوه تولید می شود.
در برخی از کشورهای آمریکای لاتین مانند مکزیک و کلمبیا ولنتاین روز «دوستی و عشق» نامیده شده است و در این روز مردم علاوه بر محبوب شان از دوستان شان نیز قدردانی می کنند. در کره جنوبی ولنتاین همچون ژاپن برگذار می شود با این تفاوت که مردان و زنانی که در14 فوریه و 14 مارس شکلات هدیه نگرفته اند به رستوران می روند و نودل سیاه می خورند وبر زندگی مجردی خود ناله می کنند.
زادروزها
۱۴۸۳ – بابر بنیادگذار و امپراتور گورکانی هند.
۱۸۳۸ – مارگارت نایت، مخترع امریکایی، معروف به توماس ادیسون مونث، (م. ۱۹۱۴).
۱۸۹۵ – مکس هورکهایمر، فیلسوف آلمانی عضو مکتب فرانکفورت، (دیالکتیک روشنگری)، (م. ۱۹۷۳).
۱۹۰۴ – هرتا کوزینن، کمونیست فنلاندی، (م. ۱۹۷۴).
۱۹۰۴ – چارلز آوتلی، پروفسور در مهندسی الکترونیک، (میکروسکوپ الکترونیک اسکن کننده)، (م. ۱۹۹۶).
۱۹۱۶ – مازاکی کوبایاشی، فیلمساز ژاپنی، (کوایدان)، (م. ۱۹۹۶).
مرگها
۱۷۷۹ – جیمز کوک، کاشف اسکاتلندی، کشته شد، (ت. ۱۷۲۸).
۱۸۳۱ – وینسنتو گوئررو، قهرمان انقلابی مکزیک، (ت. ۱۷۸۲).
۱۹۴۳ – داوید هیلبرت، ریاضیدان آلمانی.
۱۹۴۹ – یوسف سلمان یوسف، دبیرکل حزب کمونیست عراق از ۱۹۴۱ تا زمان اعدامش در ۱۹۴۹، از اولین کمونیستهای عراق، (ت. ۱۹۰۱).