مجله دوربین دانشنامه هرات، ادبی، فرهنگی، هنری و اجتماعی 
گزارش از: نوراحمد کریمی
لازم می بینم تا قبل از هر گونه ابراز نظری، سخنم را با ضرب المثل معروف و قدیمی یک بام و دو هوا آغاز کنم و حكايت آن از اين قرار است:
گویند در روزگاران قدیم، زنی بود که با عروس و دامادش در خانه ای زندگی می کردند. تابستان بود و هوا گرم، همه روی پشت بام میخوابیدند. یک طرف بام ، داماد و دخترش می خوابیدند و طرف دیگر بام، عروس و پسرش .
شبی زن، روی پشت بام آمد و مشاهده کرد که دختر و دامادش جدا از هم خوابیده اند .
گفت : هوا به این سردی، خوب نیست از هم جدا بخوابید، بروید کنار هم !
آن طرف بام دید که عروسش نزديك پسرش خوابیده.
گفت : هوایی به این گرمی ، خوب نیست كار هم بخوابید!
عروس که اینگونه دید، از جا برخاست و گفت :
قربان شوم خدا را یک بام و دو هوا را
یک بر بام سرما را یک بر بام گرما را
و اما اين ضرب االمثل چه شباهتي به شرايط كنوني ما و شاروالي اين شهر و ديار دارد؟
متاسفانه خيلي هم ربط و شباهت فراوان دارد. يكي از اين شباهت ها در اعمال سياست و نمايش قدرتي است كه شاروالي هرات بالاي افراد عادي و طبقه پايين جامعه از لحاظ اقتصادي در فعاليت هاي ساختماني كه انجام مي دهند، به مرحله اجرا مي گذارد و از جانب ديگر، اغماض ، چشم پوشي و تباني است كه در قبال ساخت و ساز هاي غير قانوني قدرتمندان و سرمايه داران انجام مي دهد.
چنانچه در سال های اخیر و همچنان در دوره ریاست شاروال جدید این شهر و دیار که سخن از مدیریت بحران به میان می آید، روند اعمار بلند منزل های سمنتی در ساحات ( بايفرزون ) شهر هرات به شدت ادامه داشته و دارد. کار های فرا قانونی و مغایر با ماستر پلان های شهری که نه تنها برای برخورد با خاطیان سرمایه دار و قدرتمدار، هیچگونه اقدام مناسبی برای جلوگیری از آن صورت نمی گیرد، بلکه بعد از اعمار اینگونه ساختمان های بلند منزل، سایر ارگان های دولتی از قبیل هرات برشنا، آب رسانی، مخابرات و… نیز مجبور به ارایه خدمات به این گونه بلند منزل های غیر قانونی می شوند و حتی شاروالی هرات هم به دوکان ها و شرکت های تازه تاسیس در این ساختمان ها، جواز فعالیت می دهد.
مساله ای که طی این سال ها نه تنها در مواجهه با آنها هیچگونه اقدامی صورت نگرفته است، حالا آنکه به نظر می رسد، بی توجهی در نظارت بر ساخت و ساز های بلند منزل و غیر معیاری در ساحات ( كروزون و بايفرزون ) دامن گیر مدیریت جدید شاروالی این شهر و دیار نیز است و نه تنها برخوردی صورت نمی گیرد، بلکه زمینه تشویق سایرین به فعالیت های فراقانونی به میان می آید. مثال بارز آن، اقدام به پنهان كاري فعالیت های ساختمانی بلند منزل ضلع شمالغربی چهار راهی آمریت ناحیه اول شهری است که با الگو برداری از تعمیر قد برافراشته مقابل ریاست ترانسپورت ولایت هرات، با افراشتن دار بست های محفوظ شده از پارچه، سعی در افزودن طبقی دیگر بر طبقه های اعمار شده اش دارد.
هر چند سوال از شاروالی، ریاست شهرسازی و تمامی نهاد های ذیدخل این است که چرا از ابتدا نظارت ها و اعمال قوانین به شکلی صورت نمی گیرد که از ساخت و ساز های بلند منزل در ساحات (کروزن و بايفرزون) ممانعت شود؟ و چگونه عده ای از افراد می توانند به سادگی در روز روشن سقف روی سقف بگذارند و تعمیر های خود را بالا ببرند؟
اما به نظر می رسد، این سوال پاسخ خود را در نحوه ی مصلحت انگاری ها و چشم پوشی های ارگان های ذیدخل بویژه شاروالی، یافته است. چرا که وقتی مدیریت های نوایی شاروالی این شهر و دیار بر ساخت و سازی های حتی خشتی و گلی شهروندان عادی ممانعت های فوق العاده ایجاد می کنند و با جمع آوری لوازم کاری شان، آنها را سرگشته شعبات متعدد آن ریاست می سازند، جای هیچ شکی باقی نمی ماند که در روند فعالیت های ساختمانی غیر مجاز عده ای از افراد سرمایه دار و یا واسطه دار و یا هم قدرتمدار، اغماض و چشم پوشی صورت می گیرد.
تاکیدات آگاهان امور این است که در مقابله با قانون گریزی عده از افراد بخاطر بی توجهی به ماستر پلان شهری، عزم راسخ می طلبد و می باید به تمامی ابعاد ساختمان سازی از جمله ارتفاع، پارکینگ، پیک های برآمده ساختمان ها، نما کاری ها، یکسان سازی پیاده روی ها و… توجه شود و موضوع برخورد قانونی، صرفاً برای شهروندان عادي نباشد و نگاه یکسان به تمامی شهروندان صورت گیرد.
اکنون باید پرسید که چرا مسئولان شاروالی صرفاً باعث تطبیق قانون بالای افراد عادي و بی بضاعت می شوند و بر قانون گریزی عده ای از افراد خاص، چشم پوشی می نمایند ؟ آیا با توجه به اینکه چانس شهر هرات از نامزد شدن در لیست میراث های فرهنگی جهان روز به روز ضعیف شده تر می رود، تخریب طبقاتی از ساختمان های بلند منزل سهل تر و آسان تر است یا جلوگیری از ساخت و ساز ساختمان های خود سری که اجازه ساخت دو تا سه منزل را بیشتر ندارند و اینک بر اساس همین بی توجهی ها به طبقات هفتم تا هشتم خود رسیده اند؟
بدون شک این نشان از سیاست یک بام و دو هوای است که شاروالی هرات همچنان به خود حفظ نموده است و گویا هیچ کسی حاضر به تغییر دادن آن نیست.
