مجله دوربین دانشنامه هرات، ادبی، فرهنگی، هنری و اجتماعی 
امروز 16 ماه حمل برابر با 5 اپریل تقویم میلادی است. روزی که در تافغانستان و جهان اتفاقات زیادی به وقوع پیوسته است و ما به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.
قتل شاه شجاع درانی/ میلادی۱۸۴۲
شاه شجاع توسط یکی از رهبران غازیان افغان در منطقه سیاه سنگ کابل به قتل رسید.
شاه شجاع درانی یا شاه شجاع افغانی یا شجاع شاه یا شجاع‌الملک پادشاه درانی در دوره میان‌سال‌های ۱۸۰۳ تا ۱۸۰۹ و سپس ۱۸۳۹ تا زمان مرگش بود. شاه شجاع از شاخهٔ سدوزی دودمان درانی بود. او پنجمین امیر افغانستان و پسر تیمورشاه درانی بود.
شاه شجاع نخستین بار با برکنارنمودن برادرش شاه محمود به پادشاهی رسید. در ۱۸۰۹ او با بریتانیا -که از نفوذ ناپلئون بناپارت و روسیه به هندوستان بیم‌داشت- پیمان اتحاد بست. در مهٔ همان سال برادرش شاه محمود توانست او را شکست دهد و به هندوستان تبعید کند. هنگامی که او در ۱۸۱۴ از تبعید رهایی یافت، الماس کوه نور را به رانجیت سینگ پیش‌کش نمود. او کوشید با یاری سیک‌ها، قندهار را بگشاید، ولی ازدوست‌محمد خان شکست خورد و گریخت.
در ۱۸۳۸ او توانست در کنار پشتیبانی سیک‌ها از یاری بریتانیا نیز برای بازگشت به قدرت بهره‌مند گردد. در ۱۸۳۹ او دوباره پس از سی سال به پادشاهی رسید، ولی اتحادش با بریتانیا جنگ اول افغان را رقم‌زد. در ۱۸۴۲ میلادی شاه شجاع به دست فردی به نام شجاع‌الدوله ترور شد.
برگزاری سومین دوره انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای ولایتی افغانستان/ 1393.
سومین انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان برای انتخابات رئیس‌جمهور و معاون اول و دوم او در دور در حمل و جوزا ۱۳۹۳ برگزار گشت که به موجب آن اشرف غنی احمدزَیْ پیروز انتخابات اعلام گردید.
دور نخست همزمان با انتخابات شوراهای ولایتی در تاریخ ۱۶ حمل در سراسر افغانستان برگزار شد که از میان ۸ نامزد عبدالله با ۴۵٪ با غنی با ۳۲٪ رای‌ها به دور دوم رفتند؛ در این دور زلمی رسول و عبدرب رسول سیاف سوم و چهارم شدند. از میان ۱۱ نامزد سه تن کناره‌گیری کرده‌بودند. از ۷ میلیون شرکت‌کننده حدود ۶۴ درصد رای‌دهندگان مرد و ۳۶ درصد زن بودند.
طبق توافق ملی قرار شد غنی رئیس‌جمهور و و شخصی با پیشنهاد عبدالله عبدالله رئیس اجرایی شود و پس از دو سال و با ویراستن قانون اساسی به نخست‌وزیری ارتقا یابد.
این انتخابات با مخالفت گسترده و اتهام تقلب از سوی عبدالله همراه شده‌بود و او نتیجهٔ انتخابات را نپذیرفت. در نهایت و در چند ماه کش‌مکش و توافق‌های گوناگون سرانجام با بازشماری رای‌ها و با پادرمیانی حامد کرزی رئیس‌جمهور و شخصیت‌های جهادی عبدالله و غنی توافق کردند که برنده رئیس‌جمهور شود و فرد پیشنهادی نامزد رقیب با موافقت او رئیس اجرایی که پس از دو سال به نخست‌وزیری تغییر یابد.
514 پیش از میلاد – بوغابیش (بگابیش) جنرال آریایی با ۸۱ هزار سرباز اقوام غیر متمدن را از نزدیکی قلمرو آریانا راند.
بوغابیش ۱۷ روز پس از نوروز، عبور از دریای مرمره را آغاز كرد تا اروپای جنوب شرقی را بگیرد. داریوش بزرگ در آن زمان در شمال شرقی آریانا بود و بوغابیش را مامور آن سوی مرزهای شمال غربی كشور كرده بود.
52 – کارهای بلاش یکم، شاه انتخابی و یک ناسیونالیست آریایی
بلاش يکم
سه روز پس از 13 حمل در سال 52 میلادی (پنجم اپریل) كه يونانيان رقم 13 را به عنوان عدد نحس وارد فرهنگ پاره اي از ملتها از جمله آریایی ها كرده اند، مهستان (سناي آریانا) از ميان شاهزادگان اشكاني و خانواده هاي وابسته، بلاش را كه مادرش از مادهای آریانا (کرد) بود به شاهي کشور برگزيد و وي نيز برادرش تيرداد را شاه ارمنستان كرد. “تاریخ عمومی” از بلاش یکم به نام یک ناسیونالیست یاد کرده است. وی نه تنها همه آیین ها و مراسم دوران هخامنشیان را احیاء کرد بلکه رعایت آنهارا به صورت قانون درآورد و به تصویب مهستان رساند. وی همه کارهای اقتباسی از دنیای هلنیک (یونانیان) را که از جانشینان اسکندر به یاد مانده بود ممنوع ساخت حتی بکار بردن حروف یونانی را که عادت شده بود بر سکه ها درج شود و همچنین اسامی و اصطلاحات یونانی را در قلمرو دولت آریانا. او در استان تیسفون شهری ساخت به نام «بلاش کرد = بلاش گرد» و دستور جمع آوری متون «اوستا» را داد.
1585 – وقوع قتل عام معروف هارلم در هالند
در پنجم اپريل 1585م قتل عام معروف به “هارلم “در شهري به همين نام در هالند كه مركز استقلالطلبان اين كشور بود، انجام شد. اسپانيا به منظور تحكيم سلطه خويش بر سرزمين هالند، دست به كشتارهاي وسيعي در اين كشور زد كه فاجعه بارترين آنها، قتل عام هارلم بود. در اين روز شهر تاريخي هارلم به دست اسپانياييها افتاد و در جريان آن، حدود شش هزار نفر از آزادي خواهان و استقلالطلبان هالندي جان خود را از دست دادند. با اين حال، در 1609م، هلند از سلطه اسپانيا رهايي يافت و استقلال خود را به دست آورد.
1794 – اعدام ژرژ دانتون يكي از رهبران انقلاب فرانسه
ژرژ ژاك دانتون مبارز انقلابي فرانسه در 25 اوت 1759م در فرانسه به دنيا آمد. وي در ابتدا به فراگيري علوم مذهبي پرداخت اما چون با محيط آموزشگاههاي مذهبي سازش نداشت، در يك مدرسه غيرمذهبي به تحصيل مشغول شد. دانتون پس از به پايان رساندن اين دوره، به خواندن زندگي مورخين و رجال قديمي روم پرداخت و تحت تأثير جمهوري خواهان روم قرار گرفت. وي پس از چندي راهي پاريس شد و با فراگرفتن علم حقوق، به كار وكالت روي آورد. دانتون همواره از مردم تهيدست و فقير و محروم طرفداري ميكرد تا اين كه به شهرت رسيد. وي قبل از وقوع انقلابِ كبير فرانسه، فعاليتهاي سياسي خود را آغاز كرد و با اتخاذ مواضع ضد حكومت سلطنتي، مورد توجه انقلابيون اين كشور قرار گرفت. دانتون اعتقاد داشت كه شاه و درباريان را بايد زنداني كرد كه اين امر مخالفت گروههاي تندرو را كه معتقد به اعدام شاه بودند، برانگيخت. دانتون در جريان انقلاب فرانسه، در روز دهم اوت 1792م در راس گروهي از انقلابيون مسلح، به محل اقامت خانواده سلطنتي حمله برد و در صدد دستگيري لويى شانزدهم برآمد. او در دوران انقلاب فرانسه مشاغل مهمي يافت و در شمار سران انقلاب جاي گرفت. دانتون پس از پيروزي انقلاب، مدير اصلي دفاع ملي در فرانسه و كارگردان محاكمات انقلابي بود كه سياستي خشن را تعقيب ميكرد و ترور را وسيلهاي موقت براي حكومت ميدانست. با اين حال پس از چندي بين دانتون و روبسپير رئيس كنوانسيون و يكي از رهبران عمده انقلاب فرانسه اختلاف نظر روي داد و به جدايى آن دو انجاميد. پس از مدت كوتاهي، روبسپير حتي به دانتون به عنوان دوست نزديك و همكار قديمي خود هم رحم نكرد و دادگاه انقلابي پاريس در يك جلسه كوتاه، حكم اعدام او چند تن از پيروان وي را كه به دانتونيست معروف شده بودند صادر كرد. در پنجم اپریل 1794م، در 35 سالگي به تيغ گيوتين سپرده شد و جان داد. با اين حال، دوران حكومت روبسپير دوام چنداني نيافت و كمتر از چهار ماه بعد سر روبسپير نيز زير تيغ گيوتين از تن جدا شد.
ژرژ ژاك دانتون
1896 – مسابقه هاي المپيك پس از 15 قرن از سرگرفته شد
پنجم اپريل 1896 مسابقه هاي جهاني ورزشي (المپيک) پس از 15 قرن كه از توقف آنها مي گذشت در يونان، زادگاه اين مسابقه ها، از سرگرفته شدند و از آن پس هر چهار سال يك بار در يك كشور انجام مي شوند.
مسابقه هاي المپيك در سال 776 پيش از ميلاد در جلگه المپ در يونان به خاطر شادي «زئوس» يكي از خدايان يونانيان آغاز شده بودند. در آن زمان اين مسابقه ها، مواردي ديگر از رقابت هاي مسالمت آميز از جمله شعر خواني و رقص را هم شامل مي شد كه پس از تجديد حيات، تنها در قلمرو ورزش بدني صورت مي گيرد.
بازي هاي المپيك 1896 به اين صورت با مسابقه دو صدمتر آغاز شد
اين مسابقه ها از سال 333 ميلادي به تصميم امپراتور وقت روم كه آنها را به دليل برپا داشته شدن به خاطر زئوس، غير مذهبي و کفر اعلام داشت برچيده شده بودند.
ابتكار تجديد حيات اين مسابقه ها از يك بارون فرانسوي به نام «پير دو كوبرتين Pierre de Coubertin» است كه براي راه اندازي مجدد آنها تلاش بسيار كرد. مراسم برپايي اين بازيها بمانند عهد باستان با مشعل فروزان و رژه ورزشكاران و… همراه است.
فضل اللَّه زاهدي
زادروزها
۱۵۸۸ – تامس هابز، فیلسوف انگلیسی.
۱۹۱۶ – گریگوری پک، بازیگر آمریکایی.
تامس هابز
۱۹۳۷ – کالین پاول، سیاستمدار آمریکایی.
1798 – زادروز جياكوما كازانووا Giacomo Casanova نويسنده ايتاليايي قرن هجدهم
جياكوما كازانووا
مرگ‌ها
1794 – ژرژ ژاك دانتون مبارز انقلابي فرانسه
