میوه جات خشکبار هرات

در تمامی فصول سال، اگر به بازار فروشندگان میوه های خشکبار شهر هرات سری بزنید ، با میوه های متنوع و رنگارنگ روبرو می شوید و طبعاً هر کسی به یکی از آن ها علاقمند می باشد.
برخی میوه جات خشکباری چون پسته و بادام و برخی دیگر نخود و کشمش را دوست دارند. باید گفت که میوه جات خشکبار، سوغاتی اساسی مسافران و جهانگردانی است که قبل از رفتن از این شهر، برای دوستان خویش خریداری می کنند.  به همین منظور به سراغ میوه جات خشکبار رفته و آنها را به معرفی می گیریم.

جوز (چهار مغز):

چهار مغز از قديم، سمبول عقلانيت بوده است. زيرا دانه آن در پوششی جداگانه، داخل پوسته آن قرار دارد. درست مثل مغز.
روغن گرفته شده از چهار مغز، به غير از آشپزي، به عنوان روغن حامل در دوا سازي، مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
چهار مغز منبع عالي از انرژِي است که مواد مغذي، مواد معدني و ويتامين‌هاي مفید بسياري در خود دارد.
مصرف مداوم چهار مغز به پايين آوردن کلسترول بد و افزايش کلسترول خوب در خون کمک مي‌کند.
علاوه بر اينها، چهار مغز منبعي بسيار خوب از ويتامين E و ويتامين‌هاي گروه B  نيز مي‌باشد.

پسته:

درخت پسته اولين بار در ترکيه، ايران و افغانستان يافت شد. در آن زمان، پسته غذاي اشراف بود. در سال هاي بعد، فقط در جشن ها و مهماني ها مصرف مي شد. بعدها در انواع شيريني ها، بستني و حتي به عنوان اشتها آور خورده مي  شد. پسته به عنوان يک ماده غذايي گياهي و نيرو بخش و درمان کننده بسياري از بيماري ها مورد استفاده قرار مي گيرد. پسته در مقايسه با ديگر میوه جات خشکبار، مقدار کمي کالري دارد. بدون کلسترول مي باشد و داراي مقدار کمي چربي اشباع مي باشد. پسته باعث عملکرد درست مغز مي شود و شخص را آرام مي کند.

خسته:

زردآلو طبیعتی سرد و تر دارد . امروزه از زردآلو به دلیل کاربرد فراوانش در درمان بیماری ها و مشکلات پوستی استفاده زیادی می کنند.
اما خسته زردآلو طبیعت گرم دارد و برای درمان انسداد کبد، کاهش قند و دیابت، درمان تنگی نفس، پیشگیری از سنگ کلیه و جلوگیری از درد کلیه مفید است.

کشمش:

همان‌قدر که انگور انواع و اقسام مختلف دارد، طبیعی است که این تنوع را در کشمش نیز بتوان یافت. کشمش یک منبع غنی از مواد غذایی انرژی‌زاست. مقدار انرژی حاصل از کشمش بسیار بیشتر از خود انگور است. کشمش سرشار از ویتامین‌های A و B و مواد معدنی مختلف شامل کلسیم، فسفر، آهن و منگنز است.

نخود:

نخود تقویت‌کننده قلب بوده و در رفع یبوست‌های حاد و مزمن موثر است.
همچنین عضلات اسکلتی را تقویت می‌کند و به همین دلیل مصرف آن به ورزشکاران توصیه می‌شود.نخود دارای خاصیت ضد سرفه و سرما خوردگی است. این ماده غذایی سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند. بنابراین به افرادی که دارای بیماری‌های خود ایمنی مانند ام‌اس هستند، نیز توصیه می‌شود.

بادام زمینی:

بادام زمینی منبع غنی از ویتامین ها، منگنز و پروتئین است که برای عملکرد مناسب اعضا و دستگاه‌های مختلف بدن مفید هستند. بادام زمینی به کاهش خطر بروز بیماری های قلبی کمک می‌کند. بادام‌ زمینی همچنین منبع غنی از چربی های مفید است و به همین دلیل برای کاهش میزان کلسترول مفید است.

بادام درختی:

درخت بادام به بلندی ۸ متر می رسد. درختی است زیبا که از زمانهای قدیم در نواحی مرکزی و غربی آسیا مخصوصاً افغانستان، ایران، سوریه و فلسطین پرورش می یافته است .میوه بادام بر دو گونه است. بادام تلخ و شیرین. بادام شیرین مصارف خوراکی و بادام تلخ بیشتر مصارف طبی دارد.

تخم کدو:

این دانه های کوچک، اما پرخاصیت در درمان بیماری های مثانه و پروستات موثر هستند. همچنین به درمان بیماری افسردگی و ناتوانی در یادگیری نیز کمک می کند. تخم کدو در درمان سرطان و افسردگی موثر است.

تخم هندوانه:

تخم هندوانه سرشار از اسیدهای چرب، پروتئین‌ها، اسیدها ، ویتامین‌ها و مواد معدنی چون منیزیم، منگنز، فسفر، روی، آهن، پتاسیم و مس است. چربی موجود در این دانه‌ها، 400 کالری از کل انرژی این دانه‌ها را تامین می‌کند. همچنین تخمه هندوانه سرشار از فیبر می‌باشد که برای حرکت و هضم صحیح در دستگاه گوارش لازم است.
دو روش برای استفاده از تخم هندوانه به منظور مراقبت از پوست وجود دارد:  مصرف تخم هندوانه به صورت خوراکی و استفاده موضعی.
اسید های موجود در تخم هندوانه مراقبت پوستی را افزایش می‌دهد. و باعث قدرت ارتجاعی مناسب در پوست، سخت شدن پوست، محو خط و چین چروک‌ها، از بین بردن لکه‌های سیاه، رفع خارش و زرد شدگی پوست می‌شود.
تخم هندوانه ضد جوش بوده و فشار خون را نیز کنترول می کند. همچنان منجر به کنترول قند خون در دیابتی‌ها می‌شود.

تخم خربوزه

خربزه یکی از بهترین میوه‌های تابستانی به شمار می‌رود. طبیعت خربزه معتدل و‌ تر (رطوبتی) است که هرچه شیرین‌تر باشد «گرمی و تری» آن بیشتر است.
خربزه برای تقویت اشتها مفید است و دارای ویتامین‌های A و B و C است و دارای کلسیم، پتاسیم، فسفر و ضد سرطانو ضد انعقاد خون و سکته است.
این میوه در درمان سل، سوختگی‌های روی پوست، عطش، کم خونی، بی اشتهایی، نرم کردن سینه، نقرس، سنگ کلیه، کمبود شیر مادران، خشکی پوست، نفخ و … مفید است.
خربزه همچنین چون دارای قند است، در اشخاص مبتلا به سل ریوی و یا کم خونی‌های مختلف اثری مفید برجای می‌گذارد. ویتامین A موجود در آن سلول‌های بدن را ترمیم کرده و یکی از عوامل تجدید جوانی می‌شود. آب فراوان خربزه و طالبی برای رفع عطش و تقویت اشتها مفید و موثر است.
اگرچه ارزش غذایی طالبی، گرمک و حتی خربزه خیلی زیاد نیست، اما خنک، اشتها آور، ملین، ادرار آور و موجب طراوت پوست می‌شوند.
تخم خربزه دارای اثر ضد کرم روده است، اما نباید زیاد مصرف شود، همچنین تخم خربزه حاوی ویتامین A نیز است.

تخم آفتاب گردان:

تخم آفتابگردان در سالادها، نان ها و شیرینی ها و حتی به عنوان میان وعده در بین مردم بسیار محبوب است. آنها غنی از چربی های سالم، ترکیبات گیاهی مفید و چندین ویتامین و ماده معدنی هستند. این مواد مغذی ممکن است در کاهش خطر ابتلا به بیماری هایی نظیر بیماری های قلبی و دیابت نوع 2 نقش داشته باشند.

تخم آفتابگردان در واقع میوه گل آفتابگردان است. این دانه ها از سر گل بزرگی برداشت می شوند که حدود 30 سانتی متر می تواند قطر داشته باشد. یک گل آفتابگردان به تنهایی می تواند حاوی 2000 عدد تخمه باشد.

دو نوع گل آفتابگردان وجود دارد. یکی برای تخمه هاییست که می خورید و دیگری که بیشتر در مزارع یافت می شود، برای روغن رشد می کند. انواع تخمه هایی که استخراج می شوند هم در دو نوع پوست سیاه و پوست سفید یافت می شوند اما روغن آفتابگردان از نوع پوست سیاه آن گرفته می شود.

تخم آفتابگردان را به روش های مختلفی بو می دهند تا طعم و بو و بافت بهتری پیدا کنند هر چند شما می توانید آنها را به صورت خام هم خریداری نمایید.

کنجد:

كنجد در درمان بی خوابی موثر بوده، خاصیت ضد ورم مفاصل و رماتیسم و همجنین خاصیت ضدسرطان دارد.
دانه های كنجد حاوی مواد چربی، آنتی اكسیدان ها، روغن كنجد، مواد پروتئینی، اسید آمینه، سلولز، مواد معدنی و كلسیم است و بدین ترتیب دانه های كنجد بسیار مغذی و مقدار بسیار پرارزشی انرژی دارند.
كنجد خواص درمانی چشمگیری دارد  و به رفع مسمومیت كبد و كلیه ها و بهبود سیستم ایمنی بدن كمك می كند.
كنجد در درمان بی خوابی موثر بوده، خاصیت ضد ورم مفاصل و رماتیسم و همجنین خاصیت ضدسرطان دارد. روغن كنجد در جلوگیری از فساد دندان كاربرد دارد.  كنجد تقریبا بیشتر مواد مورد ساختمان بدن را داراست. لذا یك غذای قیمتی و پر ارزش برای انسان است كه دارای خواص گوشت است ولی ضرر آن را ندارد .
كنجد قوت ، جوانی ، تعادل زندگانی و صحت را به انسان می بخشد. اثر آن در تعویض سلول های كهنه ی بدن بسیار سریع است و در رفع آلامی مانند: سرطان ، سل ، كم خونی بی نظیر است .

عناب:

عناب میوه ی درخت کوچکی است که ارتفاع آن تا 10 متر نیز می رسد. میوه براق و زیتونی شکل عناب که دارای خواص دارویی بسیار زیادی می باشد در ابتدا سبز بوده و پس از رسیدن به رنگ سرخ درآمده و چروک می خورد. میوه عناب هم به صورت تازه مصرف می شود و هم به صورت خشک.
این میوه سرشار از ویتامین C می باشد. در حالت تازه 74/ 36 درصد و در حالت خشک  65 الی 77/71 درصد قند دارد و به همین دلیل از آن در تولید کمپوت و شیرینی استفاده می شود میوه عناب دارای خواص طبی متعددی است و در مکاتب طب سنتی کشورهای مختلف جایگاه ویژه ای برای کمک به سلامت و درمان بیماری ها دارد.

خواص بسیار مفید عناب

سنجد:

میوه سنجد از زمانهای گذشته در سبد غذایی افغانان جا داشته و در اعیاد مذهبی به آن توجهی خاص مبذول شده است. امروزه از درخت سنجد و میوه آن در صنایع غذایی، صحی، دارویی، عطرسازی و صنایع چوب استفاده می شود. نام علمی سنجد «Elaeagnusan gastifolial» است و رویشگاه این درخت بدلیل سازگاری آن با محیط های مختلف در اغلب نقاط کره زمین از جمله آمریکای شمالی، اروپای شرقی و غربی، آسیای مرکزی و شمالی و … است.به طور کلی 3 نوع درخت سنجد در دنیا وجود دارد که 2 نوع هلاگنوس و هیپوفار در افغانستان موجودست. درخت سنجد هلاگنوس به دلیل درشتی میوه ، قامت بلند، نداشتن خار و برگهای پهن به درخت سنجد هیپورفیا برتری دارد.

خواص درماني سنجد:

• بهترين اثر سنجد،‌ رفع کمبود ويتامين C بدن است و خوردن آن، ‌از ورود عفونت به بدن پيشگيري مي ‌کند.
• میوه سنجد قابض و بر طرف كننده اسهال است.
• به خاطر وجود ویتامین K در سنجد ضد خونریزی می‌باشد.
• سنجد رفع كننده سموم معده و روده می‌باشد.
• بادشکن و مقوي قلب است
• سنجد برای كسانی كه نرمی استخوان و پوكی استخوان دارند مفید است. روش استفاده: پودر سنجد 2 قسمت و پودر سویای بوداده 1 قسمت را با عسل مخلوط كرده روزی یك قاشق یا 2 قاشق غذاخوری با یك لیوان شیر میل شود. این صبحانه برای آقایان و خانمها بسیار مفید می‌باشد.
• میوه سنجد ضدیرقان می‌باشد.

• كسانی كه تكرر ادرار دارند سنجد بخورند.
• كسانی كه سكسكه می‌كنند برای درمان آن 50 دانه سنجد و یك لیوان شیر بخورند.
• مصرف سنجد درمان‌گر ورم كیسة صفراست.
• سنجد باعث قوی شدن ساق‌ها می‌گردد به كودكان خود روزی 20 تا 50 دانه بدهید.
• مصرف سنجد 10 دانه در روز موجب پاکسازی دستگاه گوارش به‌ویژه معده و روده‌ها می‌شود. 
• سنجد عامل بیماری جذام را از بین می‌برد.
• سنجد تب بر است.
• سنجد كلیه‌ها را گرم می‌كند و معده را تمیز می‌كند.
• سنجد برای سلامتی دستگاه گوارش افراد بسیار مناسب است و افرادی که رژیم‌های لاغری دارند، می‌توانند سنجد را در برنامه غذایی خود قرار دهند.
• سنجد ضد بلغم است.
• سنجد استخوان را محکم و دستگاه گوارش را تقویت می‌کند
• همچنین سرشار از فیبر است و گرسنگی را کاهش می‌دهد و خاصیت سیرکنندگی بالایی دارد.
• سنجد یکی از بهترین منابع غذایی گیاهی محسوب می‌شود.
• سنجد منبع غنی از کلسیم است و برای افرادی که دچار پوکی استخوان هستند، بسیار مفید است و استخوان‌های افراد را محکم می‌کند.
• سنجد برای سلامتی دستگاه گوارش افراد بسیار مناسب است و افرادی که رژیم‌های لاغری دارند، می‌توانند سنجد را در برنامه غذایی خود قرار دهند.
• سنجد دارای ترکیباتی مانند فیتکمیکال‌ها است که آنتی‌اکسیدان خوبی است.
• سردردهایی که علامت مشخصی ندارند از سنجد استفاده شود.
• پودر هسته ی سنجد در درمان التهاب ‌های حاد و مزمن کاربرد دارد و آرتروز را درمان می‌ کند.
• در بسیاری از متون ادبی از سنجد به عنوان نماد فرهیختگی و فرزانگی یاد شده است زیرا به باور درمانگران طب سنتی و شیوه‌های طبیعی درمانی سنجد بیشترین تاثیرگذاری را بر سلول‌های مغزی دارد و موجب تقویت آنها می‌‌شود.
• به گفته درمانگران طب سنتی استفاده از ترکیب برابر پودر سنجد با سویای بوداده و مخلوط کردن یک قاشق از آن با یک لیوان شیر و یک قاشق عسل بهترین دارو برای درمان نرمی و پوکی استخوان است.

فوايد سنجد براي پوست و مو:

• در صورتی که برگ‌های سنجد را در روغن زیتون بجوشانید تا برگ‌ها نرم و له شوند و از این روغن برای ماساژ سر استفاده کنید، موجب تقویت موها و افزایش رشد تارهای مو می‌شوید.
•  سنجد پخته شده در روغن زیتون، درد مفاصل و خارش پوست را درمان می‌ کند و برای رشد مو مفید است.

******
خلاصه اینکه هیچ میوه خشکباری را دست کم نگیرید. هر میوه خشک و سالم را وارد برنامه‌ی غذایی خود بکنید تا در کنار مواد غذایی دیگر تکمیل‌کننده ترکیبات مغذی هم باشند و سلامت بدن تان را بالا ببرند.