مجله دوربین دانشنامه هرات، ادبی، فرهنگی، هنری و اجتماعی 
عالم روحانی الحاج مولوی قاضی نظام الدین واعظ، در سال 1310 خورشیدی در هرات دیده به جهان گشود. وی بعد از تکمیل دروس ابتدایی، جهت ادامه تحصیلات عالی در بخش علوم دینی، رهسپار ولایت قندهار شد و نزد علمای آن دیار از جمله مولوی عبدالرب آخند زاده، مشغول به تحصیل و فراگیری علوم دینی گردید و با مدارج عالی، فارغ التحصیل حوزه های علمی آن ولایت گردید.
وی بعد از تکمیل تحصیلات، دوباره به هرات بازگشت و از آنجایی که علاقمندی خاص برای خدمتگذاری به این شهر و دیار و ساکنان این دیار داشت، به حیث مفتی در ولسوالی غوریان مقرر شد.
بعد از وقوع کودتای هفتم ثور و آغاز نارضایتی های مردمی در مقابل دولت وقت، قاضی نظام الدین واعظ در صفوف مخالفین حکومت قرار گرفت و به تبلیغ مردم در جهت بیداری افکار عامه پرداخت. وی به همراه با برادر بزرگوارش مولانا بهاء الدین واعظ، نقش مهمی در قیام 24 حوت 1357 هرات ایفاء نمود. مولانا بهاء الدین، واعظ و مبلغ مسجد جامع بزرگ شهر هرات از جمله مبارزینی بود که در آن روز به درجه شهادت نایل آمد.
بدنبال این رویداد خونین، مولوی قاضی نظام الدین واعظ ، جانشین برادر در کار تبلیغ و موعظه در منبر مسجد جامع هرات گردید و خیلی زود به نامی آشنا در ارشاد مردم و مخالف حاکمیت وقت بدل شد و این موضوع سبب گردید که مورد تعقیب حاکمان مستبد وقت قرار بگیرد.
بدین ترتیب او مجبور به ترک وطن شد و به کشور ایران مهاجرت نمود.
مولانا واعظ در آن کشور هم از پای ننشست و در مکاتب مهاجرین، مشغول به تعلیم فرزندان این دیار گردید و در کنار آن به ارشاد و تبلیغ مهاجرین و مجاهدین پرداخت.
با پیروزی مجاهدین در سال 1371 خورشیدی، وظایف متعددی از جمله ریاست محکمه ولسوالی انجیل و بعد از آن ریاست شهداء و معلولین ولایت هرات را بر عهده گرفت و در کنار آن وظیفه مقدس تعلیم و تربیه اولاد این سرزمین را در رشته علوم دینی تا آخرین روز های پایان عمر خویش بر عهده داشت.
این عالم ربانی در نیمه های شب گذشته ، یازدهم ماه دلو سال روان، دیده از جهان فروبست .
