آغاز مرمت قدیمی ترین ( خانقاه ) در هرات در آینده نزدیک

به قلم مرتضی محمدی

باز سازی ( خانقاه شیخ عمو ) هرات به عنوان قدیمی ترین خانقاء تاریخی کشور از سوی مدیریت عمومی حفظ آبدات تاریخی این ولایت، روی دست گرفته شده است.

این بنا از سازه های قرن ۳ هجری قمری است و از مواد خشت گلی ساخته شده و دارای ۱۲ حجره و سالون نماز خانه مدور می‌باشد.

( خانقاه شیخ عمو ) طی سالیان متمادی جایگاه عبادت و ذکر خدای یکتا (ج) از سوی افراد عابد و متقی بوده و  اکنون پس از گذشت بیش از یک هزار سال از عمر آن، به آبده کهنسالی می ماند که به دلیل تخریبات به میان آمده در زوایای مختلف آن، نیاز به بازسازی، مرمت و توجه جدی دارد، این آبده با وجود تخریبات و شکستگی و ریزش هایی که در نمای بیرونی و داخلی آن به میان به مشاهده می رسد، تا اکنون استوار و پا برجا باقی مانده و  همه روزه مومنین و عابدان زیادی برای ذکر و عبادت پروردگار دانا به آنجا می آیند.

گویا ساکنان این دیار، خانقاء شیخ عمو را در هیچ برهه از زمان ترک نموده و به باد فراموشی سپرده نمی توانند و این فضای روحانی و مالامال از معنویت، همچنان دل های تشنه مومنین و خدا پرستان را از جویبار معرفت، سیراب ساخته می تواند. 

 بلی! ( خانقاه شیخ عمو ) که طی سالیان دراز، زاهدان و عابدان بی‌شماری را در خود جا داده و جایگاهی محفوظ و امن برای مومنین در برابر حوادث طبیعی و ناملایمت‌های روزگار بوده است، اما گویی که اکنون خودش نیاز به مراقبت و کمک جدی دارد تا از نابودی و فرسوده شدن بیشتر نجات و رهایی یابد.

به همین منظور متولیان و مسئولان امور فرهنگی این ولا از جمله مدیریت حفظ آبدات تاریخی ریاست اطلاعات و فرهنگ ولایت هرات در اقدامی فرهنگدوستانه، به کمک این سازه تاریخی اسلامی شتافته و آنرا در اولویت های اولیه خویش برای مرمت و بازسازی دوباره قرار داده اند. زلمی صفا مدیر عمومی حفظ آبدات تاریخی این ولایت می‌گوید: خانقاه شیخ عمو یکی از بناهای گلی باستانی هرات است که تا کنون در آن  متصوفین و پرهیزگاران واقعی به چله می‌نشینند و ذکر و عبادت خدای تعالی را انجام می‌دهند.

( خانقاه شیخ عمو ) طی سالیان متمادی از ناملایمت‌های روزگار در امان نمانده، برخی آسیب‌های جدی بر پیکر آن وارد شده است که نیاز به مرمت و بازسازی آن از چندین سال بدینسو احساس می شده است.

خوشبختانه اکنون کار مرمت این آبده تاریخی روی دست گرفته شده و با کاه گل نمودن  پشت بام این آبده در مرحله نخست، از تخریب سقف آن جلوگیری به عمل آمده است. آقای صفا اطمینان می‌دهد که ترمیم و کار های اساسی این خانقاه را در سال آینده روی دست دارند.

بنابر شواهد تاریخی، خانقاه شیخ عمو (شیخ عمویه) توسط مریدان وی در سده های نخست هجری قمری بناء یافته که دارای چندین اتاق و رواق کوچک برای عبادت خدا پرستان می‌باشد. گفته می‌شود که چله‌کشی (عبادت چهل روزه) از زمان پیامبر گرامی اسلام آغاز شده و این خانقاه‌ها نیز بخاطر حرمتگذاری به ذکر و عبادت پیامبر خدا (ج) در  غار حرا بناء یافته است و همچنای که پیامبر در آن غار  عبادت الله تعالی را انجام می‌داد، زاهدان و خداپرستان نیز در خانقاء ها به عبادت پرداخته و می پردازند.

باید گفت چله‌کشی از عبادات مستحبی به شمار می‌رود که صوفیان و عابدان به مدت چهل روز در این اماکن انجام می دهند. قابل ذکر است که در هرات بیش از ۶۰ خانقاه در شهر و ولسوالی‌ها وجود دارد که بیشتر شان منسوب به بزرگان و اولیای این شهر همچون خواجه عبدالله انصار، واعظ کاشفی، شیخ احمد جام ، مولانا عبدالرحمن جامی و دیگران بوده که تاکنون نیز در برخی از آنها، مومنین به چله می‌نشینند.